Η ιστορία του μπακλαβά

Ο μπακλαβάς είναι γλύκισμα που συναντάται στην Ελληνική κουζίνα και σε πολλές ακόμα κουζίνες, όπως των Βαλκανίων, του Νότιου Καυκάσου, της τουρκικής, της ιρανικής και της αραβικής κουζίνας κ.α..

Το γλύκισμα φτιάχνεται με ζύμη φύλλου και περιέχει γέμιση ξηρών καρπών, συνήθως φουντούκι, φυστίκι, αμύγδαλο ή καρύδι, και παίρνει την γλυκιά του γεύση από σιρόπι ζάχαρης ή μελιού.

Αν και η ιστορία του μπακλαβά δεν είναι καλά τεκμηριωμένη, οι τρεις κύριες προτάσεις για τις προ-οθωμανικές ρίζες του μπακλαβά είναι το αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό γλυκό πλακούς ή πλατσέντα , η τουρκική εκδοχή προέλευσης από την Κεντρική Ασία και η περσική προέλευση. Υπάρχουν επίσης ισχυρισμοί που αποδίδουν τον μπακλαβά στους Ασσύριους. 

Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία καταναλώνονταν το παραδοσιακό γλυκό «κοπτοπλακοῦς», ένα πιάτο παρόμοιο με τον μπακλαβά. Η παλαιότερη γνωστή συνταγή, από τον 2ο αιώνα π.Χ., είναι ένα επιδόρπιο με στρωματοποιημένη ζύμη καλυμμένο με μέλι, το οποίο ο ιστορικός τροφίμων Patrick Faas προσδιορίζει ως την προέλευση του μπακλαβά. Ο Faas γράφει, «Οι Έλληνες και οι Τούρκοι εξακολουθούν να διαφωνούν για το ποια πιάτα ήταν αρχικά ελληνικά και ποια τουρκικά. Ο μπακλαβάς, για παράδειγμα, διεκδικείται και από τις δύο χώρες. Η ελληνική και η τουρκική κουζίνα βασίζονται στη μαγειρική της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η οποία ήταν συνέχεια της μαγειρικής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας .

Σύμφωνα με αρκετούς μελετητές, ο κοπτοπλακοῦς ήταν πρόδρομος του σύγχρονου μπακλαβά. Ο ιστορικός Βρυώνης το περιγράφει ως «βυζαντινό αγαπημένο» και «το ίδιο με τον τουρκικό μπακλαβά», όπως επίσης και άλλοι συγγραφείς. Το όνομα πλατσέντα χρησιμοποιείται σήμερα στο νησί της Λέσβου για φύλλα ζαχαροπλαστικής με λεπτές στρώσεις με θρυμματισμένους ξηρούς καρπούς, ψημένα και καλυμμένα με σιρόπι.

Ο Σπυρίδων Βρυώνης υποστήριξε ότι το ελληνικό γλύκισμα κοπτή ήταν η βυζαντινή εκδοχή του σημερινού μπακλαβά. 

Τον Φεβρουάριο του 2008, η εκδοχή του μπακλαβά που φτιάχνεται στο Γκαζιαντέπ, έλαβε την πιστοποίηση Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ).  Είναι το πρώτο τουρκικό προϊόν που έλαβε αυτή τη διάκριση.

Πηγή  Βικιπαίδεια