Βασίλι Καντίνσκι
Πριν από περίπου έξι μήνες, κάνοντας έρευνα για την Συναισθησία, γνώρισα τον Βασίλι Καντίνσκι, “τον πατέρα της αφηρημένης τέχνης”. Αν και το όνομά του μου ήταν γνωστό, ποτέ μου δεν είχα καθίσει να αναζητήσω περισσότερα γι΄ αυτόν. Καθώς έβλεπα τους πίνακές του, μου κέντρισαν το ενδιαφέρον και , εν μέρει, μου δημιούργησαν έκπληξη. Οι περισσότεροι, όταν ακούνε “αφηρημένη τέχνη” θεωρούν ότι είναι κίνημα της ζωγραφικής τα έργα του οποίου μπορεί να ερμηνευτούν διαφορετικά από τον καθένα. Δεν θα ήταν ψέμα να παραδεχτώ ότι ήμουνα ένα από αυτά τα άτομα. Βλέποντας , όμως, τους πίνακες του κατάλαβα ότι τα έργα του θα μου άνοιγαν τα μάτια σε έναν νέο κόσμο. Γι΄αυτό λοιπόν θα ήθελα να αναφερθώ στο άρθρο αυτό στον κορυφαίο αυτό ζωγράφο.
Ένας από τους κορυφαίους ζωγράφους του 20ου αιώνα, ο Βασίλι Καντίνσκι, καταγόταν από τη Ρωσία και είχε γεννήθηκε στη Μόσχα το 1866, σε μία εύπορη οικογένεια. Η ζωγραφική του καριέρα ξεκίνησε τυχαία, πολύ αργά, όταν ήταν ήδη 30 ετών (μέχρι τότε ήταν διακεκριμένος δικηγόρος). Σπούδασε ζωγραφική στο Μόναχο της Γερμανίας και στη συνέχεια ίδρυσε την «Ένωση Νέων Καλλιτεχνών» εκεί, με την οποία οργάνωσε ομαδικές εκθέσεις και κατόρθωσε να προσελκύσει σε αυτές σημαντικούς καλλιτέχνες. Ωστόσο, επειδή επικρίθηκε για την ανεικονική εικαστική του εξέλιξη και λόγω της ματαίωσης εκθέσεων, αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση του προέδρου. Επέστρεψε στη Ρωσία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο για να εργαστεί στη διδασκαλία της τέχνης και στην αναδιοργάνωση μουσείων, αλλά λίγο μετά το τέλος της Ρωσικής Επανάστασης, εγκατέλειψε οριστικά τη χώρα του και δίδαξε στη σχολή Bauhaus στη Γερμανία. Ωστόσο , με το ναζιστικό κίνημα ενάντια στο Bauhaus και το κλείσιμο της σχολής, ο Καντίνσκι εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και παρέμεινε στη Γαλλία μέχρι το θάνατό του (1944). Ενώ βρισκόταν στη Γαλλία, δούλευε απομονωμένος, επειδή οι ιδέες του δεν ήταν καλοδεχούμενες εκεί.
Ο Καντίνσκι είναι διάσημος όχι τόσο για τους πίνακές του, αλλά γιατί επινόησε την αφηρημένη τέχνη και έγινε θεωρητικός της. Άλλωστε χαρακτηρίζεται ως “Πατέρας της Αφηρημένης τέχνης”. Επίσης έγινε πρωτοπόρος της και συμμετείχε σε μερικά από τα σημαντικότερα ρεύματα της μοντέρνας τέχνης, εισάγοντας τις δικές του καινοτομίες και νέες απόψεις για τη ζωγραφική, καταγράφοντας έναν πλούτο θεωρίας και σκέψης στην πραγματεία του για το «πνευματικό στην τέχνη». Ο ίδιος ο Καντίνσκι επιδίωξε μέσα από τη δουλειά του, αλλά και σε συνεργασία με άλλους ομοϊδεάτες του καλλιτέχνες, να θεμελιώσει μια νέα τάξη πραγμάτων στην τέχνη βασισμένη σε νέες αρχές. Η γεωμετρία και η αφαίρεση περιττών στοιχείων είναι οι έννοιες που τον απασχόλησαν. Ως εκ τούτου, ανέπτυξε την αφηρημένη τέχνη ως έκφραση αυτού του στυλ. Επιπλέον, οι πίνακές του δεν έχουν συγκεκριμένο περιεχόμενο, παρά μόνο αφηρημένο. Τέλος, καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να επηρεάζονται από τα έργο του, καθώς αυτά εκτίθενται σε πολλά μουσεία όπως το Μουσείο Guggenheim της Νέας Υόρκης, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Κέντρο Georges Pompidou της Γαλλίας και την Πινακοθήκη Lenbachhaus του Μονάχου. Παράλληλα, υπάρχουν ιδιωτικές συλλογές και διάφορες εκθέσεις που συμβαίνουν προς τιμήν του.
Οι δύο πίνακες που μου κέντρισαν , περισσότερο το ενδιαφέρον είναι οι ακόλουθοι:
Ο παραπάνω πίνακας είναι το αριστούργημα του καλλιτέχνη με τίτλο “Μόσχα, Κόκκινη Πλατεία”, που απεικονίζει την Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας. Ο Καντίνσκι χρησιμοποίησε ζωηρά χρώματα με αντιθέσεις και γεωμετρικές φόρμες για να δείξει κίνηση. Ταυτόχρονα στο πίνακα μπορεί κανείς να διακρίνει αρκετά κτίρια ματωμένα κόκκινα και μαύρα πουλιά να πετάνε. Επίσης, ζωγράφισε ορόσημα με κυκλικό τρόπο την πλατεία σαν να στεκόταν ο ίδιος στο κέντρο της. Αυτός ο αξιόλογος πίνακας αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματά του.
Ένα άλλο έργο του ζωγράφου είναι η Κίνηση I. Εξερευνά την κίνηση, μέσω της χρήσης γεωμετρικών σχημάτων (κύκλοι, τετράγωνα, γραμμές κτλ.) και των έντονων χρωματικών αντιθέσεων (κόκκινου-μπλε, κίτρινου-πράσινου). Η αναπαράσταση της κίνησης, η χρήση της γεωμετρίας και η δυναμική σύνθεση δημιουργούν μια εντυπωσιακή αίσθηση ροής και ελευθερίας που καθηλώνει τον θεατή. Καθώς βλέπει κάποιος τον πίνακα, αισθάνεται ότι τα σχήματα θα αρχίσουν να κινούνται και θα φανερώσουν έναν καινούργιο κόσμο. Παράλληλα μπορεί να έρχονται στο μυαλό εικόνες από το διάστημα, τα αστέρια και τους πλανήτες.
Ολοκληρώνοντας, ελπίζω ότι αυτή η μικρή παρουσίαση θα κάνει τον αναγνώστη να δει την αφηρημένη τέχνη με άλλα μάτια και θα τον φέρει σε επαφή με έναν καλλιτέχνη τον οποίο δε θα είχε γνωρίσει διαφορετικά…Κάπως έτσι θα ανοιχτεί ένας ακόμη κόσμος δημιουργίας και τέχνης και σε αυτόν.
Αρθρογράφος: Βασίλης Κουτούλας ,Β3
Πηγές:
