Επειμέλεια άρθρου: Κερερές Ίωνας-Μπαμπαλίκης Βαγγέλης

Έθιμο για μικρά και μεγάλα παιδιά, ο χαρταετός «προσφέρει» με τις τρελές και απίθανες πτήσεις του μοναδικές στιγμές χαράς. Πώς όμως ξετυλίγεται η… καλούμπα της ιστορίας του;
Όλοι συμφωνούν πως οι χαρταετοί είναι επινόηση των ανατολικών λαών (Κινέζοι, Ιάπωνες κ.λπ.), όμως αν θέλουμε να βρούμε ποιος χρησιμοποίησε τους αετούς σαν πτητικές μηχανές θα πρέπει να γυρίσουμε στον 4ο αιώνα όταν ο φιλόσοφος, μαθηματικός, αστρονόμος και πολιτικός Αρχύτας, από τον Τάραντα της Σικελίας, εφηύρε την πρώτη πτητική μηχανή τη λεγόμενη «περιστερά του Αρχύτα». Ήταν ένα ξύλινο ομοίωμα πουλιού που πετούσε με την επενέργεια του βάρους που ήταν αναρτημένο σε τροχαλία και πεπιεσμένου αέρα που διέφευγε από μία σχισμή.
Οι αετοί της αρχαιότητας και του Μεσαίωνα ήταν κατασκευασμένοι πιθανότατα από πανί, ενώ οι πρώτοι χαρταετοί αναφέρονται το 1450 στη Γερμανία και το 1606 στην Ισπανία, σε ημερολόγιο κληρικού ως παιχνίδι χαράς την ημέρα του Πάσχα.
Το 1749, ο καθηγητής Αστρονομίας Γουίλσον, στη Γλασκώβη, σηκώνει τον πρώτο μετεωρολογικό αετό μαζί με τους μαθητές του και το 1754 ο Βενιαμίν Φραγκλίνος στην Αμερική διαπιστώνει τον ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας με αετό. Ο πρώτος κυψελοειδής τεράστιος αετός για μετεωρολογικές παρατηρήσεις υψώνεται από τον Αυστραλό Χαργκρέιβ το 1880, ενώ το 1909 ένα σύστημα αετών σηκώνει τον πρώτο άνθρωπο στον αέρα.
Λέγεται επίσης, πως για να ρίξουν το πρώτο σχοινί κατασκευάζοντας τη μεγάλη γέφυρα του ποταμού Νιαγάρα χρησιμοποίησαν αετό ενώ πολλοί αετοί κατασκευάστηκαν για στρατιωτικές χρήσεις.

Από τα πλουσιόπαιδα της Ευρώπης, οι χαρταετοί πέρασαν από λιμάνι σε λιμάνι και έφθασαν πρώτα στη Σμύρνη, στη Χίο και στην Κωνσταντινούπολη, για να συνεχίσουν στα Επτάνησα, την Πάτρα, τη Σύρο και έπειτα σε όλη την Ελλάδα.

Ανάλογα με την περιοχή, είχαν και μία ονομασία.

Οι Σμυρνιοί τούς έλεγαν «τσερκένια», οι Κωνσταντινουπολίτες «ουτσουρμάδε»ς, οι Πόντιοι «πουλία», οι Θρακιώτες «πετάκια», οι Επτανήσιοι «φυσούνες». Σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, οι χαρταετοί ονομάζονταν «αστέρια», «ψαλίδες», «φωτοστέφανα» κ.ά.

Για την κατασκευή του χαρταετού Θα χρειαστούμε:

• 3 ελαφρά πηχάκια από ξύλο περίπου 80 εκατοστά το καθένα (ή για καλύτερο χαρταετό 3 ξερά καλάμια κομμένα στη μέση)
• χαρτί
• γερό σπάγκο
• λεπτό σύρμα
• κολλητική ταινία
• χρωματιστά χαρτιά για την ουρά ή χάρτινες κορδέλες

Κατασκευή:

♦ Στα άκρα από κάθε πηχάκι κάνουμε δυο μικρές εγκοπές.
Δένουμε γερά μεταξύ τους τα τρία πηχάκια από την μέση με τον σπάγκο, και αφήνουμε περίπου μισό μέτρο ακόμα να κρέμεται

♦ Στην άκρη από το ένα πηχάκι στερεώνουμε γερά το σύρμα, και το περνάμε περιμετρικά γύρω από τον σκελετό του χαρταετού, κάνοντας μια στροφή με το σύρμα σε κάθε πηχάκι, εκεί που έχουμε κάνει την εγκοπή.
Φροντίζουμε όπως θα γυρίζουμε το σύρμα, οι αποστάσεις μεταξύ των άκρων από τα πηχάκια να διατηρούνται σταθερές, έτσι ώστε στο τέλος να έχουμε ένα κανονικό εξάγωνο.

♦ Ακουμπάμε τον σκελετό πάνω στο χαρτί, και το κόβουμε γύρω – γύρω του, αφήνοντας ένα περιθώριο 3-5 εκατοστών.

Σε αυτό το σημείο, μπορούμε να αφήσουμε την φαντασία μας ελεύθερη και να διακοσμήσουμε την επιφάνεια του χαρτιού όπως μας αρέσει, έτσι ώστε να έχουμε έναν μοναδικό χαρταετό. Κατόπιν ξαναβάζουμε τον σκελετό πάνω στο χαρτί, γυρίζουμε τα περιθώρια προς τα μέσα και τα κολλάμε με αλευρόκολλα (δηλ. αλεύρι με λίγο νερό).

♦ Σε δυο άκρα Α, Β και στο κέντρο Ο στερεώνουμε το σπάγκο, ενώ στα Δ και Ε την ουρά όπως στην παρακάτω εικόνα.Η ουρά πρέπει να είναι 3-4 φορές μακρύτερη από το ύψος του αετού, έτσι ώστε να έχει σταθερότητα όταν πετάει.

♦ Την ουρά μπορούμε να την κατασκευάσουμε από λωρίδες 30-40 εκατοστών που θα έχουμε κόψει από εφημερίδες, χρωματιστά χαρτιά ή χάρτινες κορδέλες, τα οποία δένουμε στον σπάγκο σε απόσταση περίπου 15-20 εκατοστών το ένα από το άλλο. Δένουμε την ουρά στο Ζ.

♦ Στα αντίθετα άκρα από αυτά που δέσαμε την ουρά, δένουμε τα ζύγια. Εδώ πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα. Όλη η επιτυχία για το πέταγμα του αετού, βρίσκεται στα ζύγια του. Τα ζύγια, είναι 3 κομμάτια σπάγκος δεμένος στα σημέια Α, Β και Ο. Στο σημείο της ένωσης Γ δένουμε ένα γερό σπάγκο, την καλούμπα.

Βρίσκουμε ένα πλάτωμα μακριά από ηλεκτροφόρα σύρματα, γυρίζουμε τον χαρταετό μας κόντρα στον άνεμο και… ΑΜΟΛΑ ΚΑΛΟΥΜΠΑ!

Πηγή:

https://sites.google.com/site/apkriatikaethima/

http://www.kiosterakis.gr/plus/diaskedastika/kataskeves/99-odigies-gia-tin-kataskevi-xartaetoy