Από τον μαθητή Νίκο Σοφρά, της Γ΄ Γυμνασίου
Αν υπάρχει ένα όνομα που συνδέεται με τα Χριστούγεννα στη νεοελληνική πεζογραφία είναι εκείνο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Δυστυχώς λίγοι από εμάς τους μαθητές γνωρίζουμε τα κείμενά του μέσα από τα οποία σκιαγραφεί με μοναδική τέχνη τους χαρακτήρες του. Ας τον γνωρίσουμε λοιπόν και ίσως αποτελέσει μια ευκαιρία κάποιοι από εμάς να τον αναζητήσουμε σε κάποιο από τα χριστουγεννιάτικα διηγήματά του.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε το 1851 στη Σκιάθο και ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά (τα τέσσερα κόρες) του ιερέα και αισθητής και απείθαρχος από παιδί περιπλανήθηκε από σχολείο σε σχολείο και τελικά αποφοίτησε στα 1874 από το Βαρβάκειο. Για μερικούς μήνες διέμεινε με τον εξάδελφό του, τον Τίμο Μωραϊτίδη, στο Άγιον Όρος και ύστερα γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά απαξίωσε να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Από το 1887 εγκαταστάθηκε μονίμως στην Αθήνα. Κατά αραιά χρονικά διαστήματα επισκεπτόταν την ιδιαιτέρα του πατρίδα, όπου και πέθανε από πνευμονία το 1911.
Ο Παπαδιαμάντης ξεκινά τη σταδιοδρομία του ως συγγραφέας, μπαίνοντας καθυστερημένα στον χώρο του (επιφυλλιδογραφικού) μυθιστορήματος, και αργότερα εξίσου καθυστερημένα στο χώρο του διηγήματος σε εφημερίδες και περιοδικά. Δεν ακολούθησε τους κανόνες, τις ενδεδειγμένες συνταγές ή τη γλώσσα των συγκεκριμένων ειδών. Ποτέ του δεν χρησιμοποίησε τη θητεία του στη μετάφραση και τη δημοσιογραφία για την προώθηση του έργου του. Δεν επέλεξε, εξάλλου, ποτέ τον ρόλο του συγγραφέα των θεσμών και των διακρίσεων. Δεν συμμετείχε σε διαγωνισμούς, δεν ζήτησε την προστασία παλαιοτέρων συναδέλφων του, δεν αφιέρωσε σε κανέναν μυθιστόρημα ή διήγημά του, προσπάθησε, αλλά μάλλον δεν είχε τον χρόνο και την ικανότητα, να εκδώσει βιβλίο, αλλά ούτε να διεκδικήσει βραβεία Από τη στιγμή που γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο άρχισε να δημοσιογραφεί. Επίσης άρχισε να κάνει μεταφράσεις από τα γαλλικά και αγγλικά τα οποία γνώριζε πολύ καλά . Οι απολαβές του όμως ήταν πενιχρές και αναγκαζόταν να ζει σε φτωχικά δωμάτια. Η ζωή του Παπαδιαμάντη μέρα με τη μέρα γινόταν δυσκολότερη. Η φτώχεια, το ποτό και η ασυλλόγιστη απλοχεριά του έγιναν αιτία να φτάσει σε απελπιστική κατάσταση, ενώ παράλληλα χειροτέρευε και η υγεία του. Ο Παπαδιαμάντης απεβίωσε τον Ιανουάριο του 1911, ύστερα από επιδείνωση της υγείας του. Η κηδεία του τελέστηκε μέσα στο πένθος όλων των απλών ανθρώπων του νησιού.
Ο Παπαδιαμάντης στα περισσότερα του έργα χρησιμοποίει μια ιδιότυπη και προσωπική καθαρεύουσα γλώσσα με σκιαθίτικους ιδιωματισμούς. Κάποια από τα έργα του στα οποία χρησιμοποιεί την δημοτική είναι << ο Αμερικανός>> αλλά και << η Φόνισσα>>, η οποία είναι το πιο δυνατό του διήγημα. Τα έργα αυτά δεν είναι ολοκληρωτικά γραμμένα στην δημοτική, τα αφηγηματικά μέρη είναι κυρίως στην λόγια, όμως οι διάλογοι είναι στην δημοτική και έτσι δίνουν αυθεντικότητα στους χαρακτήρες.
Πηγές:
1) Wikipedia
2) Η πύλη για την ελληνική γλώσσα
Λίνος Πολίτης, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας
