Ανησυχία, δυσκολία στην αναπνοή, τάση για εμετό, προβλήματα στον ύπνο, νεύρα, πονοκέφαλος, σφίξιμο στο στήθος και με μία λέξη… άγχος. Άγχος για τα μαθήματα, άγχος για τους γύρω μας, άγχος για το μέλλον μας … Μικροί δε είμαστε ακόμα;
Κι όμως, η εφηβεία και το άγχος έλκονται σαν μαγνήτες. Είναι μια ευαίσθητη περίοδος της ζωής μας και το άγχος θα το «εκμεταλλευτεί» αυτό. Κατά την ηλικία αυτή αρχίζουμε και νιώθουμε πως πλέον ωριμάζουμε. Αλλάζει ο τρόπος σκέψης μας, η εξωτερική μας εμφάνιση αλλά και ο εσωτερικός μας κόσμος. Κατά την εφηβεία γνωρίζουμε τον εαυτό μας και διαμορφώνουμε τον χαρακτήρα μας και τις προτιμήσεις μας. Μας απασχολεί η εμφάνισή μας, η εικόνα και η σιλουέτα μας.
Τα αρνητικά σχόλια που μπορεί να γίνουν εις βάρος μας, ακόμη και για τα ελάχιστα εμφανή ελαττώματά μας, θα τα πάρουμε πολύ σοβαρά. Θα τα μεγαλοποιήσουμε. Θα μας δημιουργήσουν ανασφάλειες και αίσθημα μειονεξίας. Θα εστιάζουμε σε αυτά χωρίς να καταλαβαίνουμε ότι αυτό που εμείς θεωρούμε ελάττωμα και ατέλεια, κάποιος άλλος μπορεί να το λατρεύει. Είναι και αυτά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης… Είναι πλέον ένα μέρος της ζωής μας και χωρίς αυτά δεν μπορούμε, αλλά τα πρότυπα που προβάλλουν αρκετές φορές δημιουργούν αίσθημα μειονεξίας με την … εικονική τους τελειότητα!
Οι φίλοι μας γίνονται πολύ σημαντικοί για μας και προσπαθούμε, αγχωνόμαστε, για να τους «αρέσουμε». Εκεί αναζητάμε στήριξη καθώς οι τρόποι σκέψης συμπίπτουν. Μπορούν να δείξουν κατανόηση και να μας ακούσουν χωρίς να αρχίσουν κατευθείαν την κριτική. Ακόμα, μπορεί να μας βοηθήσουν να «ξεμπερδέψουμε» με τα προβλήματα μας καθοδηγώντας μας στον σωστό δρόμο. Θέλουμε να περνάμε άπλετο χρόνο με τους φίλους μας και, όντως, περνάμε αρκετό χρόνο μαζί τους, ενώ ο οικογενειακός χρόνος μειώνεται. Αν μας φερθούν άσχημα, μας κάνουν να νιώθουμε ασήμαντοι και ανεπιθύμητοι. Αν μας ειρωνευτούν, πληγωνόμαστε πολύ. Αν μας εκμεταλλευτούν, χάνουμε την εμπιστοσύνη μας στους ανθρώπους και υποτιμάμε τον εαυτό μας. Αξίζει να σημειωθεί πως αυτά ισχύουν για τους περισσότερους εφήβους, καθώς, στο συγκεκριμένο θέμα, «παίζει» ρόλο ο χαρακτήρας του καθενός.
Το σχολείο, επίσης, μας φορτώνει με τόσο άγχος! Επειδή είναι απαιτητικό και δημιουργεί πολλές υποχρεώσεις, προκαλεί άγχος στους εφήβους. Ένα παιδί το οποίο ενδιαφέρεται για τη σχολική του επίδοση και θέλει να τα πηγαίνει πάντα καλά, μπορεί πολλές φορές να περνάει από καταστάσεις πίεσης, αν και βλέπουμε γύρω μας ότι οι «διαβαστεροί» μαθητές δεν είναι εκείνοι που παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα άγχους, αλλά οι μαθητές που φαίνεται να μην ενδιαφέρονται για τη σχολική τους επίδοση. Επιπλέον, οι γονείς θέλουν το παιδί τους να έχει μια καλή επίδοση και άμα δούνε κακούς βαθμούς, φωνάζουν στα παιδιά τους, οπότε τα παιδιά αγχώνονται και από το σχολείο και, περισσότερο, από την αντίδραση των γονιών τους.
Γενικά, η οικογένεια αποτελεί έναν από τους παράγοντες μετάδοσης άγχους στα παιδιά. Γι’ αυτό, αγαπητοί γονείς, αφότου διαβάσετε αυτό το άρθρο, προσπαθήστε να διορθώσετε κάποιες από τις συμπεριφορές σας που μπορεί να πληγώσουν το ανήλικο παιδί σας. Αν σας βλέπουμε στεναχωρημένους ή πιεσμένους, να ξέρετε ότι αγχωνόμαστε κι εμείς. Το άγχος το δικό σας είναι και δικό μας άγχος και μας το μεταδίδετε, καμία φορά χωρίς να το καταλαβαίνετε. Άλλες φορές, πάλι χωρίς να το καταλαβαίνετε, ξεσπάτε τα δικά σας προβλήματα σε μας. Τέλος, αρκετά συχνά, θέλετε να μας προστατεύσετε και φοβάστε για μας και για τον λόγο αυτό δε μας αφήνετε να πάρουμε αποφάσεις για τη ζωή μας και επιλέγετε εσείς τι θα κάνουμε εμείς στο μέλλον, χωρίς να ακούτε την άποψη και τη γνώμη μας. Παρασύρεστε από αυτό που θέλετε οι ίδιοι και ξεχνάτε πως η ζωή είναι δική μας και έχουμε λόγο για το πώς θα την περάσουμε χωρίς, βέβαια, να αμφισβητούμε την αγάπη σας και τη διάθεσή σας να μας δείξετε το σωστό.
Τι κάνουμε, λοιπόν, όταν είμαστε αγχωμένοι; Πώς ξεπερνάμε αυτές τις δύσκολες στιγμές που νιώθουμε ένα σφίξιμο στο στήθος ή ότι δεν μπορούμε να αναπνεύσουμε από την αγωνία και την ανησυχία;
Ευτυχώς ζούμε σε μια εποχή στην οποία μπορούμε να βρούμε ό,τι θέλουμε και λύσεις σε ό,τι μας προβληματίζει καθιστοί, μόνο πατώντας κάποια κουμπάκια. Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και με το άγχος. Στο διαδίκτυο θα διαβάσουμε ποικίλες γνώμες επιστημόνων οι οποίες θα μας βοηθήσουν αρκετά να ξεπεράσουμε το πρόβλημα που μας απασχολεί. Μπορούμε να κατεβάσουμε και μια εφαρμογή στο κινητό μας και να ρυθμίσουμε κάθε πότε θέλουμε να κάνουμε ασκήσεις αντί – αγχωτικές. Επιπλέον, μπορούμε να γράψουμε σ΄ ένα κομμάτι χαρτί πώς νιώθουμε. Γενικότερα, άμα δεν έχουμε σε κάποιον να μιλήσουμε ή αν δε θέλουμε να μιλήσουμε σε κάποιον, μπορούμε να γράψουμε και να εκφράσουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας με λόγια. Έτσι θα «βγάλουμε» από μέσα μας ό,τι μας «βαραίνει» ψυχολογικά. Μπορούμε να ζωγραφίσουμε. Η ζωγραφική είναι ένας τρόπος διαφυγής από την καθημερινότητα. Μπορεί να μας κάνει να ξεχάσουμε δυσάρεστες καταστάσεις και να μας ηρεμήσει. Μπορούμε, ακόμα, να βγούμε μια βόλτα, να περπατήσουμε, να τρέξουμε και γενικότερα να βγούμε έξω, για να πάρουμε καθαρό αέρα ή και να γυμναστούμε. Η γυμναστική μπορεί να χαλαρώσει το σώμα και να διώξει το ψυχικό άγχος. Τέλος, εκείνη τη δύσκολη ώρα που αισθανόμαστε αυτό το σφίξιμο στο στήθος ας πάρουμε βαθιές αναπνοές, όσες χρειαστεί. Επαναλαμβάνοντας την εισπνοή και την εκπνοή πετυχαίνουμε την οξυγόνωση του εγκεφάλου.
ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ
Η ερευνητική διάθεση δεν εγκαταλείπει, φαίνεται, τη συντακτική ομάδα της εφημερίδας μας. Μετά την έρευνα που κάναμε για τις μαθητικές κοινότητες, σκεφτήκαμε να ρωτήσουμε τους συμμαθητές μας και για το θέμα αυτού του άρθρου, το άγχος. Θέσαμε, λοιπόν, το παρακάτω ερώτημα και ζητήσαμε από τους μαθητές ενός τμήματος της Β΄ τάξης να επιλέξουν μέχρι τρεις από τις παρακάτω απαντήσεις.
Ποιο από τα παρακάτω μου προκαλεί άγχος
Η εμφάνισή μου/ η εικόνα μου.
Οι σχέσεις με τους φίλους μου/με το άλλο φύλο.
Η επίδοσή μου στα μαθήματα.
Η σχέση με τους γονείς μου.
Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σχηματικά στο παρακάτω διάγραμμα
