Την Τρίτη 21/03/2023 πραγματοποιήθηκε στο 2ο Γυμνάσιο Ζακύνθου μια μικρή γιορτή κατά της σχολικής βίας με αφορμή την Πανελλήνια Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας (6 Μαρτίου). Στα πλαίσια αυτής της γιορτής εκπρόσωποι μαθητές/τριες όλων των τάξεων του Γυμνασίου στόλισαν το προαύλιο μας με τα συνθήματα τους, τα μηνύματα τους και τα σκίτσα τους που στέλνουν ένα ηχηρό «ΟΧΙ» σε κάθε μορφή βίας και μπορούν να θυμίζουν στα μέλη όλης της σχολικής κοινότητας ότι η βία είναι ένα θέμα που αφορά όλους μας.
Η γιορτή διοργανώθηκε από τα στελέχη της Ε.Δ.Υ. (Επιτροπή Διεπιστημονικής Υποστήριξης) του σχολείου, την κα Ματσουκατίδου Χρύσα (Ψυχολόγος) και τον κ. Καραγιαννίδη Γιάννη (Κοινωνικός Λειτουργός) σε συνεργασία με τον διευθυντή του 2ου Γυμνασίου Ζακύνθου, κ. Μουζάκη Παναγιώτη και το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του 2ου Γυμνασίου, ο οποίος και προσέφερε τα χρώματα και τα υλικά που χρειάστηκαν τα παιδιά για την εικαστική παρέμβαση. Πολύ σημαντική ήταν και η παρουσία και βοήθεια του καθηγητή Εικαστικών κ. Τσάφου Βασίλη. Στη συνέχεια, κι εφόσον ολοκληρώθηκε η εικαστική παρέμβαση στα διαχωριστικά ξύλινα ταμπλό του προαυλίου το σύνολο όλης της μαθητικής κοινότητας του Γυμνασίου παρακολούθησε την προβολή ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ημερολόγια Εκφοβισμού».
Ακολουθεί αναλυτικά το ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης που αναπτύχθηκε στο σχολείο μας υπό την καθοδήγηση της ψυχολόγου κ. Ματσουκατίδου Χρύσας και του κοινωνικού λειτουργού κ. Καραγιαννίδη Γιάννη:
Η γιορτή κατά της σχολικής βίας δεν αποτελεί μια μεμονωμένη δράση ευαισθητοποιήσης στο θέμα αλλά αποτελεί μέρος της υλοποίησης ενός ευρύτερου προγράμματος από την Ψυχολόγο και τον Κοινωνικό λειτουργό της Ε.Δ.Υ., με στόχο την προώθηση ενός «Ασφαλούς Σχολείου». Προηγήθηκε μια σειρά δράσεων ευαισθητοποίησης και ενεργοποίησης των μαθητών/τριων όλων των τμημάτων της Α΄, Β΄και Γ΄ Γυμνασίου του 2ου Γυμνασίου Ζακύνθου, οι οποίες ξεκίνησαν από την αρχή της νέας χρονιάς. Κατά τη διάρκεια αυτών των συναντήσεων συζητήθηκε με όλους τους/τις μαθητές/τριες αναλυτικά το ολοένα αυξανόμενο φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας, της επιθετικότητας και των συγκρούσεων μέσα στο πλαίσιο του σχολείου, οι διάφορες μορφές βίας που υπάρχουν (λεκτική, ψυχολογική, σωματική, διαδικτυακή, σεξουαλική ) και ο στόχος του σχολείου να προσφέρει «ασφάλεια», λειτουργώντας προστατευτικά απέναντι σε κάθε μορφή βίας και παραβατικότητας.
Μέσα από δραστηριότητες «μαθητικής φωνής», ακούστηκαν οι απόψεις των ίδιων των μαθητών/τριων για το τι είναι ένα ασφαλές σχολείο, τι αλλαγές μπορουν να γίνουν αλλά και τι μπορούν οι ίδιοι και οι ίδιες να κάνουν για να γίνει το δικό τους σχολείο πιο ασφαλές. Οι απαντήσεις όλων των παιδιών καταγράφηκαν και ακούστηκαν. Ανάλογα, με αφορμή τη διοργάνωση της Γιορτής κατά της σχολικής βίας πραγματοποιήθηκε ένας δεύτερος κύκλος συναντήσεων προκειμένου να ενεργοποιήθούν τα 5μελή συμβούλια κάθε τάξης σε σχέση με το θέμα του σχολικού εκφοβισμού, ώστε να συζητήσουν με τους υπόλοιπους μαθητές/τριες της τάξης και να μεταφέρουν τη «φωνή» τους και τα συνθήματα τους στον τοίχο του σχολείου, γιατί πιστεύουμε ότι ως έφηβοι μπορούν να συμμετέχουν μαζί με τους ενήλικους στην επίλυση προβλημάτων που τους αφορούν, μπορούν να είναι μέτοχοι τη σχολικής αλλαγής και είναι ο βασικός μοχλός προώθησης ενός θετικού σχολικού κλίματος .
Στα πλαίσια των δράσεων ευαισθητοποίησης που προηγήθηκαν όλος ο μαθητικός πληθυσμός ενημερώθηκε για την πρόθεση να εφαρμόστεί στο σχολείο η «Διαμεσολάβηση Συνομηλίκων για την Επίλυση Συγκρούσεων στο Σχολείο». Όλα τα παιδιά ενημερώθηκαν για το τι ακριβώς είναι η «Σχολική Διαμεσολάβηση», ποιος είναι ο στόχος και ποια διαδικασία ακολουθείται. Η Σχολική Διαμεσολάβηση αποτελεί μια μέθοδο πρόληψης της ενδοσχολικής βίας μέσα από τη διαχείριση των συγκρούσεων που προκύπτουν ανάμεσα στους μαθητές/τριες. Είναι μια διαδικασία κατά την οποία μαθήτριες και μαθητές, αφού εκπαιδευτούν από τους/τις εκπαιδευτικούς τους που γνωρίζουν αυτή τη μέθοδο, διαμεσολαβούν για την ειρηνική επίλυση συγκρούσεων και διαφορών ανάμεσα σε συμμαθητές και συμμαθήτριες τους. Στη σχολική διαμεσολάβηση τα παιδιά συμμετέχουν στην επίλυση των διαφορών και στόχος είναι να επιλυθούν οι συγκρούσεις και να προλαμβάνεται η βία μεταξύ των μαθητών, πριν χρειαστεί να επέμβουν οι καθηγητές. Αυτή η μέθοδος επίλυσης διαφορών και συγκρούσεων βασίζεται στον διάλογο, στην ενσυναίσθηση και στην ενεργητική ακρόαση.
Στη συνέχεια διερευνήθηκαν και πάλι οι απόψεις των μαθητών/τριων γύρω από την ίδεα εφαρμογής της σχολικής διαμεσολάβησης στο σχολείο μας και γύρω από τους προβληματισμούς τους. Επίσης, δόθηκε η δυνατότητα να δηλώσουν συμμετοχή όσοι/ες μαθητές/τριες επιθυμούν να εκπαιδευτούν ως σχολικοί διαμεσολαβητές/τριες. Μετά την ολοκλήρωση όλων των ενημερωτικών δράσεων στο σύνολο του μαθητικού πληθυσμού συγκεντρώθηκαν οι δηλώσεις συμμετοχών των μαθητών/τριων, οι οποίες ανέρχονται στις 31 συμμετοχές (14 συμμετοχές από την Α΄Γυμνασίου, 11 συμμετοχές από την Β΄Γυμνασίου και 6 συμμετοχές από την Γ΄Γυμνασίου).
Οι 31 μαθητές/τριες που δήλωσαν την επιθυμία να εκπαιδευτούν ως σχολικοί διαμεσολαβητές/τριες άμεσα θα ξεκινήσουν να παρακολουθούν βιωματικά εργαστήρια, που θα υλοποιηθούν από την Ψυχολόγο και τον Κοινωνικό λειτουργό της Ε.Δ.Υ. του σχολείου, προκειμένου να εκπαιδευτουν σε μια σειρά από σημαντικές δεξιότητες και τεχνικές:
- Επικοινωνιακές Καλές Πρακτικές
- Ενεργητική Ακρόαση
- Ενσυναίσθηση
- Αναγνώριση συναισθημάτων
- Διαχείριση συγκρούσεων και θυμού
Κατά τη διάρκεια της γιορτής κατά της βίας οι 31 υποψήφιοι/ες σχολικοί διαμεσολαβητές/τριες παρουσιάστηκαν ενώπιων του συνόλου του μαθητικού πληθυσμού του 2ου Γυμνασίου, καταχειροκροτήθηκαν και ανακοινώθηκε η επικείμενη έναρξη της εκπαίδευσης τους. Στα πλαίσια του προγράμματος «Ασφαλές Σχολείο», στις 29/03/2023 θα υλοποιηθεί απογευματινή ενημερωτική δράση από τα στελέχη της Ε.Δ.Υ. προς τους γονείς των μαθητών/τριων του 2ου Γυμνασίου σε συνεργασία με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του 2ου Γυμνασίου με θέμα το Ασφαλές Σχολείο, τη Σχολική Διαμεσολάβηση και την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο.
Τα σημεία που τονίστηκαν και αναδείχτηκαν κυρίως στη γιορτή αυτή κατά της βίας ήταν ότι το 85% των περιστατικών εκφοβισμού γίνεται παρουσία παρατηρητών και ότι οι εκφοβιστές προσπαθούν να κερδίσουν «κοινωνικό κεφάλαιο» από τους παρατηρητές. Αυτό σημαίνει ότι η ομάδα των παρατηρητών μπορεί να κάνει ουσιαστική διαφορά στη μείωση των φαινομένων σχολικής βίας απλά μεταφέροντας τη δύναμη που δίνουν στον εκφοβιστή πίσω στο θύμα. Αν η ευρύτερη ομάδα των παιδιών της τάξης και του σχολείου ενδυναμωθεί όσον αφορά την πρόθεση της να υποστηρίξει κάποιο παιδί που εκφοβίζεται αλλά και να πάρει θέση κατά του εκφοβισμού, θα αλλάξει και η συχνότητα του φαινομένου.Ο εκφοβισμός σταματά όταν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ένα κοινό αίσθημα ευθύνης στα παιδιά και με αυτόν τον τρόπο να αλλάξουμε τις πρακτικές της ομάδας.
Ανάλογα τονίστηκε ο ρόλος των εκπαιδευτικών και του σχολείου, καθώς το σχολείο είναι βασικός φορέας κοινωνικοποίησης και ο ρόλος του εκπαιδευτικού δεν περιορίζεται μόνο στην επίλυση εξισώσεων. Το σχολείο μπορεί να έχει ένα κλίμα/περιβάλλον που μπορεί να παρέχει πιο πολλές ευκαιρίες για εκφοβισμό ή το αντίθετο φυσικά, καθώς μπορεί να συμβάλει στην αποτροπή του σχολικού εκφοβισμού μέσω αποτελεσματικών σχολικών στρατηγικών και δράσεων από δασκάλους. Δεν είναι τυχαίο, ότι μεταξύ πολλών άλλων που ακούστηκαν στις απόψεις των μαθητών/τριων όταν ερωτήθηκαν για αλλαγές που θα βελτίωναν την «ασφάλεια» του σχολείου ήταν 1) οι εκπαιδευτικοί να δείχνουν ενδιαφέρον και κατανόηση και να είναι πρόθυμοι να κάνουν διάλογο και να μιλήσουν στους/στις μαθήτριες , 2) Καθηγητές «ανοιχτοί» και διαθέσιμοι για συζήτηση προκειμένου να μπορούν να τους πλησιάσουν τα παιδιά και να τους εμπιστευτούν 3) Διάλογος και σεβασμός στις σχέσεις μεταξύ μαθητών και στις σχέσεις μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών. Άλλωστε, τα παιδιά αύριο μπορεί να μην θυμούνται τι τους έμαθε ο δάσκαλος τους, αλλά σίγουρα θα θυμούνται πόσο νοιαζόταν ο δάσκαλος τους για εκείνα.
Η γιορτή έκλεισε με ένα μικρό βίντεο που πολύ χιουμοριστικά μας δείχνει την δύναμη της ομάδας και πως η αλληλεγγύη και η συνεργασία έχουν πάντοτε καλύτερο αποτέλεσμα . Πολλοί μικροί υπερνικούν έναν φαινομενικά ισχυρό μεγάλο! Και ας μην ξεχνάμε ότι όλη η σχολική κοινότητα είναι μια μεγάλη ομάδα!
Το άρθρο επιμελήθηκαν οι μαθητές Πλέσσα Βασιλική, Σούμπασι Μαριλένα, Ντιακόνου Μελίνα.
