Το 3ο Γυμνάσιο Ξάνθης-Μέλπω Μερλιέ, άνοιξε τις πόρτες του το σχολικό έτος 1978-1979, με όνομα 3ο Μικτό Γυμνάσιο Ξάνθης.
Το όνομα σηματοδοτεί την αντίληψη της εποχής, για κοινή πορεία στη μόρφωση των δύο φύλων.
Το σχολικό έτος 2007-2008, στα πλαίσια της ονοματολογίας σχολικών μονάδων, το 3ο Γυμνάσιο Ξάνθης, πήρε το όνομα Μέλπω Μερλιέ. Προς τιμήν της σημαντικής μουσικολόγου και λαογράφου, που γεννήθηκε το 1889 στη Ξάνθη. Μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη. Προσανατολισμένη στη μουσικολογία αλλά και πιανίστρια η ίδια, μετέβη στη Σορβόννη, όπου παρακολούθησε τα μαθήματα νέων ελληνικών του Υμπέρ Περνό, προετοιμάζοντας παράλληλα τη μουσικολογική διατριβή της για το ελληνικό δημοτικό τραγούδι. Εκεί γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο Οκτάβιο Μερλιέ (Octave Merlier) με τον οποίο παντρεύτηκε το 1923. Το 1925 ήρθαν μαζί στην Ελλάδα και έμελλε να διαγράψει μια σημαντική πορεία η Μέλπω Μερλιέ ως ερευνήτρια λαογράφος. Ήταν η ιδρύτρια του συλλόγου Μουσικά Αρχεία της Παράδοσης.
Στις 29 Ιουνίου 2021, εγκαινιάστηκε η Σχολική Βιβλιοθήκη “Μέλπω Μερλιέ”. Είναι ένας χώρος, όπου οι μαθητές/τριες του σχολείου μας, μπορούν να βρουν πλήθος βιβλίων και αναγνωσμάτων, να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους και να “γνωρίσουν” πολλούς συγγραφείς. Η σχολική βιβλιοθήκη εμπλουτίστηκε με την αγορά βιβλίων από τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων και από δωρεές βιβλίων από ιδιώτες και εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας.
Το σχολικό μας συγκρότημα, βρίσκεται επί της οδού Βελισαρίου 10, Ξάνθη.
