Αιτίες μόλυνσης του νερού

Το νερό μολύνεται σε όλη τη διαδρομή του. Όταν είναι σύννεφο, όταν πέφτει σαν βροχή , όταν κυκλοφορεί μέσα στη γη, στις πηγές που συγκεντρώνεται, αλλά και στους σωλήνες που το φέρνουν στα σπίτια μας.

• Ατμοσφαιρική ρύπανση
• Φυτοφάρμακα
• Λιπάσματα
• Χημικά
• Τοξικά απόβλητα εργοστασίων
• Απόβλητα κτηνοτροφίας – πτηνοτροφίας
• Αστικά απόβλητα – βόθροι
• Εντομοκτόνα – ζιζανιοκτόνα
• Μικρόβια – βακτηρίδια
• Υψηλές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων
• Διαρροές δικτύων αποχέτευσης
• Πετρέλαιο – βενζίνη
• Παράγωγα χλωρίωσης

Πηγές ρύπανσης

Οι σπουδαιότερες πηγές ρύπανσης, οι οποίες επιβαρύνουν κατ’ αρχήν τα επιφανειακά νερά και στη συνέχεια τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, μπορεί να ταξινομηθούν στις εξής κατηγορίες:

1. Αστικά λύματα – Παθογενείς μολύνσεις

 Δραστηριότητες που εμπλουτίζουν ή ρυπαίνουν  υδάτινους αποδέκτες, είναι οι απορρίψεις που  αφορούν ανθρώπινες χρήσεις. Τα ακάθαρτα νερά  χαρακτηρίζονται από τη μεγάλη τους περιεκτικότητα  σε οργανικά συστατικά και συνήθως αποχετεύονται  σε θαλάσσιους, λιμναίους ή ποτάμιους αποδέκτες ή  και απορροφητικούς βόθρους, ρυπαίνοντας έτσι και  τα υπόγεια νερά.
Στη χώρα μας, οι απορροφητικοί βόθροι που  εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε μεγάλο ποσοστό, αποτελούν το χειρότερο μέσο διάθεσης των ακάθαρτων νερών, αφού ρυπαίνουν το φυσικό αποδέκτη, το έδαφος και τα υπόγεια νερά.

2. Αγροτική ρύπανση

Η ρύπανση που προκαλείται στα νερά από τις  γεωργικές δραστηριότητες αφορά τη ρύπανση    από τα λιπάσματα που έχει σχέση με τον  ευτροφισμό των νερών, καθώς και τη ρύπανση  φυτοφαρμάκων. Η ρύπανση αυτή φτάνει στα ε  επιφανειακά νερά μέσω της επιφανειακής  απορροής με τα νερά της βροχής, ή με την  επικοινωνία με τα υπόγεια νερά που εν τω  μεταξύ έχουν ρυπανθεί από τη στράγγιση των  νερών άρδευσης των αγρών.

3. Βιομηχανική ρύπανση

Αποτελούν τις υγρές βιομηχανικές απορροές  (νερό ή παραπροϊόντα) που σχετίζονται με  την παραγωγική διαδικασία της βιομηχανίας.   Η βιομηχανική ρύπανση που επιβαρύνει τα    νερά της Ελλάδας:

• Οργανική, με επιπτώσεις στην κατανάλωση  οξυγόνου των νερών, όπως από τις  βιομηχανίες τροφίμων που είναι  ανεπτυγμένες στην Ελλάδα (βιομηχανίες  παστερίωσης γάλατος, σφαγεία).
•  Ρύπανση με θρεπτικά, με επιπτώσεις την εμφάνιση ευτροφισμού στα νερά όπως από βιομηχανίες λιπασμάτων ή βιομηχανίες επίσης.
• Ρύπανση με βαρέα μέταλλα, όπως από χημικές βιομηχανίες και βυρσοδεψεία.
• Θερμική ρύπανση από νερά ψύξης. Η μορφή αυτή ρύπανσης είναι περιορισμένη στην Ελλάδα.

4. Ευτροφισμός

Ο ευτροφισμός παρουσιάζεται σε λίμνες ή σε κλειστούς  αβαθείς κόλπους κάτω από ορισμένες  συνθήκες. Το  αποτέλεσμα είναι να μεταβάλλεται η πανίδα και η  χλωρίδα των νερών, η θέα τους να  είναι ιδιαίτερα  αντιαισθητική και, λόγω της πράσινης γλοιώδους  επιφάνειας, να δυσκολεύεται η  αλιεία. Επακόλουθο του  ευτροφισμού είναι η προοδευτική επιδείνωση της  ποιότητας του νερού, η  μείωση της αισθητικής του  αξίας, οι περιορισμένες δυνατότητες για ψυχαγωγία και  σπορ.
Ρύπανση και ευτροφισμός δεν είναι το ίδιο πράγμα. Μία  περιοχή μπορεί να είναι ρυπασμένη χωρίς  να έχει γίνει ευτροφική. Για παράδειγμα, ρύπανση μπορεί να προξενηθεί από βιομηχανικά τοξικά  απόβλητα που αναστέλλουν τις διαδικασίες της φωτοσύνθεσης. Οπωσδήποτε, όμως, ο  ευτροφισμός μπορεί να οδηγήσει και σε ρύπανση, προξενώντας έλλειψη οξυγόνου στο νερό,  μαζική ανάπτυξη φυκιών κ.ά.

5. Ιδιαίτερα περιβαλλοντικά προβλήματα

Λιγότερο συχνές στον ελληνικό θαλάσσιο  χώρο είναι οι γνωστές διεθνώς “κόκκινες  παλίρροιες”, που είναι αποτέλεσμα της  εκρηκτικής παραγωγής ορισμένων  φυτοπλακτογονικών οργανισμών. Συχνά,  τέτοια φαινόμενα απαιτούν νηνεμία,  ηλιοφάνεια, αυξημένη θερμοκρασία στο νερό  και κυρίως αυξημένα επίπεδα θρεπτικών  ουσιών.

6. Ρύπανση από πετρελαιοειδή

Τα πετρελαιοειδή έχουν την ιδιότητα να διασπείρονται και  να εξαπλώνονται σε τεράστιες εκτάσεις, επειδή  σχηματίζουν μονομοριακές στρώσεις. Έτσι, καλύπτοντας  την επιφάνεια του νερού, εμποδίζουν την ανταλλαγή των  αερίων μεταξύ αέρα και νερού και βλάπτουν τους  υδρόβιους οργανισμούς. Ακόμη, το πετρέλαιο επιδρά στις  τροφικές αλυσίδες, ρυπαίνει τις πηγές τροφής που  βρίσκονται στην αρχή της τροφικής αλυσίδας, εμποδίζει  την αναπαραγωγή της θαλάσσιας ζωής και μειώνει την  φυσική αντίσταση των οργανισμών. Ωστόσο, πολλά  βακτήρια που ζουν στο πετρέλαιο, έχουν την ικανότητα να  το διασπούν, εξυγιαίνοντας έτσι τις ρυπασμένες περιοχές.  Το πετρέλαιο διασπάται επίσης από την κίνηση του  κυματισμού και της παλίρροιας.

7. Τοξικές χημικές ουσίες

  Τοξικές χημικές ουσίες για τα υδάτινα οικοσυστήματα  είναι τα βαριά μέταλλα,  δηλαδή ο σίδηρος (Fe), το  χρώμιο (Gr), ο μόλυβδος (Pb), ο υδράργυρος (Hg), το  κάδμιο (Cd), ο ψευδάργυρος (Zn), το μαγγάνιο (Mn), ο  χαλκός (Cu), το νικέλιο (Ni), το αρσενικό (As) κ.ά.

Ακόμη, φυτοφάρμακα, παρασιτοκτόνα, ζιζανιοκτόνα  και οξέα πάνω από ένα όριο, προκαλούν δηλητηριάσεις,  ανάσχεση  της ανάπτυξης και της φωτοσύνθεσης,  εκλεκτική συσσώρευση και απορρόφηση σε ορισμένα  είδη. Ρυπάνσεις από παρασιτοκτόνα και ζιζανιοκτόνα  προέρχονται από τα απόνερα των βιομηχανιών παραγωγής τους, από υφαντουργεία, από βιομηχανίες επεξεργασίας τροφών και από γεωργικές χρήσεις.
Η ρύπανση από βαριά μέταλλα στα ελληνικά υδάτινα οικοσυστήματα είναι σχετικά χαμηλή και σε παραπλήσια επίπεδα με εκείνα που δίνονται διεθνώς για περιοχές με σχετικά μικρή ρύπανση.

8. Όξινη βροχή

Το φαινόμενο της όξινης βροχής παρουσιάζεται όταν το  νερό της βροχής έχει πολύ αυξημένες όξινες ιδιότητες,  δηλαδή pH 5 ή και μικρότερο, λόγω οξέων τα οποία  βρίσκονται στην ατμόσφαιρα. Πως δημιουργείται ;
Το διοξείδιο του θείου και του αζώτου, τα οποία εκλύονται  στην ατμόσφαιρα από κάποια χημικά σκευάσματα,  οξειδώνονται σε τριοξείδια, τα οποία στην συνέχεια με την  παρουσία της υγρασίας της ατμόσφαιρας μετατρέπονται σε  θεϊκό και νιτρικό οξύ. Τα οξέα αυτά είναι δυνατόν να  μεταφερθούν από τους ανέμους σε μεγάλες αποστάσεις και  να πέσουν στην Γη υπό την μορφή όξινης βροχής.

Η ρύπανση του νερού