της Συντακτικής Ομάδας
Η σχέση της λογοτεχνίας με τον κινηματογράφο ανέκαθεν υπήρξε πολύ στενή. Πρόκειται για μία αμφίδρομη σχέση, καθώς η λογοτεχνία επηρέασε και βοήθησε με τα θέματά της τον κινηματογράφο και εκείνος από την πλευρά του πλούτισε τις λογοτεχνικές αφηγηματικές τεχνικές. Εξάλλου, ο άνθρωπος μπορεί «να δει» με πολλούς τρόπους, με τα μάτια και με το μυαλό. Έτσι, το λογοτεχνικό έργο και η κινηματογραφική ταινία έχουν τον ίδιο στόχο: να κάνουν τον άνθρωπο να δει, να καταλάβει, να μάθει, να απολαύσει, να ταξιδέψει, να αισθανθεί…
Από την εμφάνιση της Έβδομης Τέχνης δημιουργήθηκε ένα πλήθος κινηματογραφικών ταινιών που βασίστηκαν σε λογοτεχνικά έργα και γνώρισαν μεγάλη εμπορική επιτυχία αλλά και καλλιτεχνική αναγνώριση. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι τέσσερις ταινίες που παρακολουθήσαμε και σας προτείνουμε. Ας ξεκινήσουμε…
1. Ο Άνθρωπος που Γνώριζε το Άπειρο
Είδος: Βιογραφική
Διάρκεια: 104΄
Έτος: 2015
Χώρα παραγωγής: Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Σιγκαπούρη, Χονγκ Κονγκ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ινδία
Σενάριο – Σκηνοθεσία: Ματ Μπράουν
Πρωταγωνιστούν: Ντεβ Πατέλ, Τζέρεμι Άιρονς, Τόμπι Τζόουνς, Στίβεν Φράι, Ντέβικα Μπισέ, Τζέρεμι Νόρθαμ
Βασισμένη στο μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Κάνιγκελ «Ραμανούτζαν, ο Ινδός μαθηματικός», η ταινία αφηγείται τη συναρπαστική ιστορία του Σρινιβάσα Ραμανούτζαν (1887 – 1920), του ευφυούς αυτοδίδακτου Ινδού μαθηματικού, ο οποίος σχεδόν χωρίς ακαδημαϊκή εκπαίδευση στα μαθηματικά και ζώντας απομονωμένος από τη μαθηματική ελίτ των αρχών του 20ού αιώνα, κατάφερε στο σύντομο διάστημα της ζωής του να καταγράψει αξιοσημείωτη συνεισφορά στη μαθηματική ανάλυση, στη θεωρία αριθμών, στις απειροστικές σειρές και στα συνεχή κλάσματα, γεγονός που τον κατέταξε ανάμεσα στις κορυφαίες προσωπικότητες της μαθηματικής κοινότητας. Το αξιοσημείωτο έργο του απασχολεί ακόμη και σήμερα τη μαθηματική κοινότητα και ταυτόχρονα προκαλεί ένα εύλογο ερώτημα που εξάπτει τη φαντασία ακόμα και των ανθρώπων που δεν είναι λάτρεις των μαθηματικών: Πώς κατάφερε ένας άνθρωπος με ελάχιστα εκπαιδευτικά εφόδια να φτάσει σε αυτό το υψηλότατο επίπεδο γνώσης;
Η υπόθεση της ταινίας ξεκινάει το 1913, όταν ο εικοσιπεντάχρονος Ραμανούτζαν (Ντεβ Πατέλ) εργάζεται ως ιδιωτικός υπάλληλος στο λιμάνι του Μάντρας στην Ινδία. Αν και του είχε χορηγηθεί υποτροφία για να σπουδάσει σε ένα κρατικό κολέγιο, δεν καταφέρνει να φοιτήσει, καθώς αποτυγχάνει στα μαθήματα που δεν έχουν σχέση με τα μαθηματικά. Ωστόσο, αποφασίζει να εμπιστευτεί το πάθος του και να στείλει ένα γράμμα στον Τζ. Χ. Χάρντι (Τζέρεμι Άιρονς), τον επιφανή καθηγητή μαθηματικών του Τρίνιτι Κόλετζ του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ, ο οποίος θα αντιληφθεί άμεσα το ταλέντο του νεαρού Ινδού και παρά τον σκεπτικισμό των συναδέλφων του, τον καλεί στην Αγγλία, δίνοντάς του την ευκαιρία να αποδείξει τις μαθηματικές θεωρίες του και, κατ’ επέκταση, να αναγνωριστεί παγκοσμίως το έργο του.
Η ταινία αναδεικνύει θέματα όπως η συναρπαστική σύγκρουση δύο διαφορετικών κόσμων με επίκεντρο την επιστήμη (η ψυχρή επιστημονική λογική του Χάρντι απέναντι στη μαθηματική διαίσθηση του Ραμανούτζαν), οι δεσμοί του Ραμανούτζαν με την πατρίδα και τα άτομα που άφησε πίσω του, τα δύσκολα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η ρατσιστική συμπεριφορά που αντιμετωπίζει ο ήρωας σε έναν χώρο που θεωρητικά υπηρετεί την ανώτερη γνώση.
2. Slumdog Millionaire
Είδος: Δραματική
Διάρκεια: 120΄
Έτος: 2008
Χώρα παραγωγής: Ηνωμένο Βασίλειο
Σενάριο: Σάιμον Μποφόι
Σκηνοθεσία: Ντάνι Μπόιλ
Πρωταγωνιστούν: Ντεβ Πατέλ, Φρέιντα Πίντο, Ανίλ Καπούρ, Ίρφαν Καν κ.ά.
Η ταινία βασίζεται στη διασκευή του βραβευμένου μυθιστορήματος «Q and A» του Ινδού συγγραφέα και διπλωμάτη Vikas Swarup και αφηγείται την ιστορία ενός δεκαοκτάχρονου μουσουλμάνου Ινδού από τη Βομβάη, του Τζαμάλ Μαλίκ (Ντεβ Πατέλ), ο οποίος συμμετέχει στην ινδική εκδοχή του τηλεοπτικού παιχνιδιού «Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος;» Ο Τζαμάλ εκπλήσσει τους πάντες απαντώντας σωστά σε όλες τις απίθανες ερωτήσεις μέχρι και την προτελευταία και φτάνοντας κοντά στην τελευταία και το έπαθλο των 20 εκατομμυρίων ρουπίων. Παράλληλα, όμως, κινεί τις υποψίες της αστυνομίας, η οποία δεν μπορεί να εξηγήσει πώς ένας τόσο νεαρός παίκτης προερχόμενος από τις εξαθλιωμένες παραγκουπόλεις της Βομβάης έχει τόσο πολλές γνώσεις και τον συλλαμβάνει την παραμονή του τελικού με την κατηγορία της απάτης. Στην προσπάθειά του να υπερασπιστεί τον εαυτό του ο ήρωας αφηγείται στους αστυνομικούς την ιστορία της ζωής του και, σταδιακά, τους πείθει πως όλες οι απαντήσεις του προέρχονται από προσωπικά βιώματα, εξίσου απίστευτα με τις ερωτήσεις που του έχουν υποβληθεί.
Η μόνη ερώτηση που παραμένει αναπάντητη είναι πώς ένας νεαρός χωρίς πάθος για το χρήμα κατέληξε να παίρνει μέρος στο συγκεκριμένο τηλεοπτικό παιχνίδι. Όταν ο Τζαμάλ επιστρέψει για να απαντήσει στην τελευταία ερώτηση, θα το αποκαλύψει σε 60 εκατομμύρια τηλεθεατές…
Η ταινία συναρπάζει τον θεατή με έναν καταιγισμό αφήγησης που παντρεύει το σήμερα με το χτες και αναδεικνύει θέματα όπως η ορφάνια, οι παράγκες, η μαφία των ζητιάνων, η κακοποίηση και η εκμετάλλευση των ανηλίκων με φόντο την Ινδία του Ταζ Μαχάλ και των ανισοτήτων. Η εμπνευσμένη σκηνοθεσία του Ντάνι Μπόιλ κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον καθώς αφηγείται μια ιστορία με απογοητεύσεις, απόγνωση, χιούμορ και αγάπη.
Η ταινία απέσπασε οκτώ βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων, Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας και Διασκευασμένου Σεναρίου.
3. Η κλέφτρα των βιβλίων
Είδος: Δραματική
Διάρκεια: 130΄
Έτος: 2013
Χώρα παραγωγής: ΗΠΑ, Γερμανία
Σενάριο: Μάικλ Πετρόνι
Σκηνοθεσία: Μπράιαν Πέρσιβαλ
Πρωταγωνιστούν: Τζέφρι Ρας, Έμιλι Γουάτσον, Σόφι Νέλις, Νίκο Λιρς, Μπεν Σνέτσερ κ.ά.
Βασισμένη στο εξαιρετικό ομότιτλο μυθιστόρημα του Μάρκους Ζούσακ η ταινία μας μεταφέρει στη ναζιστική Γερμανία του 1938. Κεντρική ηρωίδα είναι η δωδεκάχρονη Λίζελ (Σόφι Νέλις), η οποία μετά τον θάνατο του μικρού της αδελφού δίνεται από την κομμουνίστρια μητέρα της για υιοθεσία σε ανάδοχη οικογένεια, στον άνεργο Χανς Χούμπερμαν (Τζέφρι Ρας) και τη γυναίκα του Ρόζα Χούμπερμαν (Έμιλι Γουάτσον).
Μοναδική συντροφιά της Λίζελ είναι ένα βιβλίο, το εγχειρίδιο ενός νεκροθάφτη. Όμως, η μικρή δεν ξέρει να διαβάζει και έτσι ο τρυφερός, γεμάτος ευαισθησία Χανς με υπομονή θα της διδάξει τον τρόπο να το κάνει και θα της μάθει να εμπιστεύεται τους ανθρώπους. Όταν η Λίζελ κατακτά τη δυνατότητα της ανάγνωσης, αρχίζει να κλέβει βιβλία, πότε από την πυρά που τα ρίχνουν οι ναζί και πότε από τη βιβλιοθήκη του τοπικού ναζί δημάρχου, βιβλία που τη συντροφεύουν στις περιπέτειές της στους δρόμους με τον φίλο της Ρούντι (Νίκο Λιρς) και γεμίζουν τις άδειες ώρες του Μαξ (Μπεν Σνέτσερ), ενός νεαρού Εβραίου που κρύβει στο υπόγειο η οικογένεια Χούμπερμαν… Στον βαριά άρρωστο από το κρύο και τις ταλαιπωρίες Μαξ η Λίζελ διαβάζει βιβλία προσπαθώντας να τον θεραπεύσει με τη δύναμη των λέξεων κι ενός μαγικού κόσμου.
Ιδιοφυές εύρημα του μυθιστορήματος το οποίο μεταφέρεται και στη ταινία είναι ο Αφηγητής: ο «γλυκομίλητος» Χάρος, που προσθέτει μια μακάβρια νότα θρίλερ, αφού ο θεατής δεν γνωρίζει ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει ανά πάσα στιγμή.
Η ταινία προβάλλει την τραγωδία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και τη θηριωδία τού χιτλερικού φασισμού ιδωμένη μέσα από τα μάτια των Γερμανών και, ειδικότερα, των παιδιών και αναδεικνύει τη δύναμη και τη στήριξη που προσφέρει ο μαγικός κόσμος των βιβλίων σε εποχές σκοταδισμού και τρόμου.
4. Όσα παίρνει ο άνεμος
Είδος: Ιστορική, ρομαντική
Διάρκεια: 238΄
Έτος: 1939
Χώρα παραγωγής: ΗΠΑ
Σενάριο: Σίντνεϊ Χάουαρντ
Σκηνοθεσία: Βίκτορ Φλέμινγκ
Παραγωγή: Ντέιβιντ Ο Σέλζνικ
Πρωταγωνιστούν: Κλαρκ Γκέιμπλ, Βίβιαν Λι, Λέσλι Χάουαρντ, Ολίβια ντε Χάβιλαντ, Χάτι ΜακΝτάνιελ κ.ά.
Με σενάριο βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Μίτσελ η επική αυτή ταινία αποτελεί τη μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία όλων των εποχών. Διηγείται την ιστορία του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου και τις συνέπειές του, ιδωμένες από την πλευρά των λευκών Νοτίων.
Η υπόθεση της ταινίας ξεκινά το 1861 στον Αμερικανικό Νότο κατά τις παραμονές του εμφυλίου πολέμου. Κεντρική ηρωίδα είναι η Σκάρλετ Ο” Χάρα (Βίβιαν Λι), μια πανέμορφη, ανεξάρτητη γυναίκα, που μεγαλώνει μέσα στα πλούτη στη φυτεία της οικογένειάς της στην Τζόρτζια των ΗΠΑ και προκαλεί με την «ανατρεπτική» συμπεριφορά της την πουριτανική κοινωνία του Νότου. Όταν καλείται στη συγκέντρωση που διοργανώνει η οικογένεια του Άσλεϊ Γουίλκς (Λέσλι Χάουαρντ), του άνδρα με τον οποίο είναι ερωτευμένη για χρόνια, θεωρεί ότι είναι η καταλληλότερη στιγμή ώστε να του εξομολογηθεί όλα όσα αισθάνεται για αυτόν, παρόλο που γνωρίζει ότι εκείνος πρόκειται να παντρευτεί την ξαδέλφη του Μέλανι (Ολίβια Ντε Χάβιλαντ). Τελικά, ο Άσλεϊ την απορρίπτει, ενώ, παράλληλα, εκείνη γνωρίζεται υπό άβολες συνθήκες με τον δυναμικό μποέμ Ρετ Μπάτλερ (Κλαρκ Γκέιμπλ), ο οποίος, μόλις τη γνωρίζει, γοητεύεται από το δυναμισμό της και προσπαθεί να την κατακτήσει.
Ο εμφύλιος ξεσπάει και ο Άσλεϊ, όπως και ο Ρετ, αναχωρεί για το μέτωπο. Πριν από την αναχώρηση των ανδρών, ο Άσλεϊ παντρεύεται τη Μέλανι και η Σκάρλετ, τον αδελφό της Μέλανι, Τσαρλς. Ο πόλεμος αλλάζει τη Σκάρλετ, η οποία περνάει από πολλές περιπέτειες και προσωπικές σχέσεις μέχρι να παντρευτεί το Ρετ Μπάτλερ, αλλά στο μυαλό της κυριαρχεί πάντα η αγάπη της για τον Άσλεϊ.
Στο επίκεντρο της ταινίας βρίσκεται η καταστροφή του Νότου και του πλούτου του από τον πόλεμο, τα τραύματα του πολυαίμακτου εμφύλιου σπαραγμού που γνώρισαν οι ΗΠΑ στην ιστορία τους αλλά και η διαδικασία «ενηλικίωσης» της ηρωίδας. Αντιμετωπίζοντας τις κακουχίες και την οικονομική καταστροφή της οικογένειάς της λόγω του πολέμου η Σκάρλετ καταφέρνει να επιβιώσει, πολλές φορές εκμεταλλευόμενη την καλοσύνη και τη γενναιοδωρία των ανθρώπων που την περιβάλλουν. Έτσι, η κοπέλα ωριμάζει και ατσαλώνεται, αλλά επειδή αυτή η διαδικασία συμβαίνει με άγριο και γρήγορο τρόπο, αναπτύσσει έναν απόλυτο ατομικισμό. Γίνεται η απόλυτη τυχοδιώκτρια σε μια εποχή που η γυναίκα όφειλε να μένει στο παρασκήνιο και μόνο μέσα από την υποκρισία και την πονηριά θα μπορούσε να πετύχει πράγματα.
Η ταινία βραβεύτηκε με 8 βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων αυτά της Καλύτερης Ταινίας, Α’ Γυναικείου Ρόλου, Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Β’ Γυναικείου Ρόλου για την Χάτι ΜακΝτάνιελ, που πέρασε στην ιστορία, αφού ήταν η πρώτη έγχρωμη ηθοποιός που κέρδισε το χρυσό αγαλματίδιο.
Το 1998 η ταινία κατατάχθηκε τέταρτη στη λίστα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου με τις 100 καλύτερες αμερικανικές ταινίες όλων των εποχών, αν και το 2007 μετακινήθηκε στην έκτη θέση.
ΠΗΓΕΣ
cinemood.gr
https://electra.lis.upatras.gr/culture/article/view/4581
https://www.filmy.gr/movies-database/the-man-who-knew-infinity/
https://www.ertflix.gr/vod/vod.302080-o-anthropos-pou-gnorize-to-apeiro-1
https://www.lifo.gr/guide/cinema/o-anthropos-pu-gnorize-to-apiro
https://el.wikipedia.org/wiki/Slumdog_Millionaire
https://www.lifo.gr/guide/cinema/slumdog-millionaire
https://blogs.sch.gr/mtsaousid/2022/06/09/rakendytos-ekatommyrioychos-slumdog-millionaire/
https://www.koutipandoras.gr/article/i-tainia-tis-imeras-i-kleftra-ton-vivlion-book-thief/
https://freecinema.gr/movies/the-book-thief/
https://www.lifo.gr/guide/cinema/i-kleftra-ton-vivlion
https://flix.gr/cinema/h-kleftra-ton-biblion.html
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Book_Thief
https://www.cretalive.gr/istoria/premiera-tis-epikis-tainias-osa-pairnei-o-anemos
https://www.rizospastis.gr/story.do?id=2195814
https://olafaq.gr/culture/cinema/osa-pairnei-o-anemos-i-thryliki-tainia-kleinei-simera-83-chronia/
