Των Θοδωρή Γρηγοράκη και Ισμαήλ Μωχαμάντ
Δύσκολο και σύνθετο να περιγράψει κανείς στις λεπτομέρειές του τον αγώνα των γυναικών να διεκδικήσουν τη θέση τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή. Κι αυτό γιατί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα η θέση τους καθορίζεται από τα χαρακτηριστικά της κάθε κοινωνίας αφενός και αφετέρου από το κοινωνικό στρώμα στο οποίο ανήκει η ίδια η γυναίκα.
Και μπορεί να υπήρξαν γυναίκες που άφησαν το ίχνος τους στη διαδρομή του χρόνου, γυναίκες με ισχυρή προσωπικότητα που τόλμησαν, γυναίκες που οι οι κοινωνικές δομές τους έδωσαν τη δυνατότητα να έχουν πιο δυναμική παρουσία και ρόλο (αρχαία Σπάρτη), ή γυναίκες που ως ανώνυμο πλήθος συνέβαλαν με θάρρος και αποφασιστικότητα στους διάφορους κοινωνικούς αγώνες (π.χ. Γαλλική Επανάσταση, Ελληνική Επανάσταση), ωστόσο η Ιστορία, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, δεν τις καταγράφει και ούτε αναγνωρίζει για εκείνες στοιχειώδη δικαιώματα.
Το γυναικείο κίνημα ή φεμινιστικό κίνημα (femina =γυναίκα)
Είναι ένα κοινωνικό, πολιτικό και ιδεολογικό κίνημα που στοχεύει στην ισότητα των φύλων. Δεν αφορά μόνο τις γυναίκες, αλλά και την απελευθέρωση όλων από τις έμφυλες διακρίσεις και τους περιορισμούς των έμφυλων ρόλων.
Δεν είναι εύκολο να πούμε πότε ακριβώς ξεκίνησε το κίνημα των γυναικών για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, Μπορούμε ωστόσο να σταθούμε σε κάποιες στιγμές που η φωνή των γυναικών που διεκδικούν, αρχίζει να ακούγεται.
Η Ολυμπία Ντε Γκουζ, την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, θέτει το θέμα με τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Γυναίκας και της Πολίτισσας (1791). Ο Ροβεσπιέρος όμως την καρατομεί για τις απόψεις της, κάτι που λειτουργεί ανασταλτικά για περεταίρω κινητοποιήσεις.
Ολυμπία ντε Γκουζ
Στις 8 Μαρτίου 1857, οι εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, διεκδικούν καλύτερες συνθήκες εργασίας σε μια μεγάλη διαδήλωση η οποία διαλύεται βίαια από την αστυνομία.
Ως κίνημα ο φεμινισμός αρχίζει πολύ αργότερα και σήμερα διακρίνεται σε τέσσερις φάσεις που ονομάζονται “κύματα”.
1ο κύμα (19ος – αρχές 20ού αιώνα)
Ξεσπά κατά την περίοδο της Βιομηχανικής Επανάστασης. Οι γυναίκες διεκδικούν δικαίωμα ψήφου και εκπαίδευσης. Εργάζονται στη βιομηχανία αλλά αμείβονται ελάχιστα σε σχέση με τους άντρες. Είναι επιφορτισμένες με τη φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας και αγωνίζονται να ανατρέψουν τις συνθήκες της “γυναικείας δουλείας” όπως ονομάζεται.
Σιγά – σιγά αρχίζει να παρατηρείται μια σταδιακή απελευθέρωση.
2ο κύμα (1950 - 1980)
Συνδέεται άμεσα με τη σεξουαλική επανάσταση, τις σχέσεις των δύο φύλων, το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του σώματος, το δικαίωμα στις επιλογές αλλά και το δικαίωμα της ισότητας στην εργασία και την οικογένεια. Η Γαλλίδα Σιμόν ντε Μποβουάρ είναι βασική εκπρόσωπος αυτής της περιόδου.
Σιμόν ντε Μποβουάρ » Δεν γεννιέσαι γυναίκα, γίνεσαι»
3ο κύμα (1990 – σήμερα)
Δίνεται έμφαση στην ανεξαρτησία της γυναίκας και την ενδυνάμωση της γυναικείας ταυτότητας, στο σεβασμό της διαφορετικότητας, στην ισότιμη κοινωνική ένταξη όλων των γυναικών, ανεξαρτήτως φυλής, κοινωνικής τάξης, σεξουαλικού προσανατολισμού.
Για πρώτη φορά αυτή την περίοδο, το θέμα των δικαιωμάτων των γυναικών βγαίνει και έξω από τον δυτικό κόσμο και αναδεικνύει τα προβλήματα ανελευθερίας και ρατσισμού που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε διάφορες χώρες του πλανήτη.
4ο κύμα (2010s – σήμερα)
Αρκετά ενισχυμένο το γυναικείο κίνημα σήμερα, διεκδικεί την κατάργηση ανισοτήτων μεταξύ των φύλων στην εργασία, την εκπαίδευση, τις αμοιβές. Είναι γεγονός ότι παρά τις μεγάλες κατακτήσεις του γυναικείου κινήματος, οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους τόσο στην προσωπική όσο και στην κοινωνική τους ζωή.
Το κίνημα MeToo κατά της βίας, της σεξουαλικής κακοποίησης αλλά και της διαδικτυακής βίας κατά των γυναικών, εκφράζει την ανάγκη για έμφαση των κοινωνικών και πολιτικών φορέων στα ανθρώπινα δικαιώματα και την καταπολέμηση των κάθε μορφής ανισοτήτων.
Στην Ελλάδα την έναρξη του φεμινιστικού κινήματος σηματοδοτεί η ίδρυση του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας το 1920, μέσω του οποίου συνδέεται με το Διεθνές Φεμινιστικό Κίνημα. Η γυναίκα κατοχυρώνει δικαίωμα ψήφου το 1952 (οι άνδρες ψηφίζουν από το 1864).
Το 1983 ψηφίζεται ο οικογενειακός νόμος ο οποίος κατοχυρώνει την ισότητα των φύλων στον γάμο, καταργεί την προίκα, προβλέπει τον πολιτικό γάμο, απελευθερώνει τον νόμο περί διαζυγίου, αποποινικοποιεί τη μοιχεία και κατοχυρώνει ίσα δικαιώματα για τα παιδιά εκτός γάμου.
Ο φεμινισμός εξακολουθεί να είναι σημαντικός καθώς:
√ Αγωνίζεται για ίσες ευκαιρίες στην εργασία, στην εκπαίδευση και στην
πολιτική.
√ Αντιμάχεται τη βία κατά των γυναικών.
√ Υποστηρίζει το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης.
√ Δημιουργεί έναν πιο δίκαιο κόσμο και για τα δύο φύλα.
Ο φεμινισμός σήμερα
√ Οι κοινωνίες γίνονται όλο και πιο ευαισθητοποιημένες.
√ Η ενημέρωση μέσω των social media παίζει καθοριστικό ρόλο.
√ Η μάχη συνεχίζεται, ειδικά σε περιοχές όπου τα βασικά δικαιώματα των
γυναικών δεν είναι κατοχυρωμένα.
Συμπεράσματα
Συμπερασματικά ο φεμινισμός
♦ προάγει την ισότητα των φύλων σε όλους τους τομείς
♦ αντιμετωπίζει διαχρονικά ζητήματα ανισότητας
♦ επισημαίνει τη σημασία της εκπαίδευσης και της υποστήριξης για την
ενδυνάμωση των γυναικών στην κοινωνία.
Αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες χώρες με τη σειρά που καθιέρωσαν δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες.
■ 1881 στη Νήσο του Μαν, οι γυναίκες που είχαν ιδιοκτησία
■ 1893 στην τότε Βρετανική αποικία της Νέας Ζηλανδίας
■ 1917 Καναδάς
■ 1918 Βρετανία, Γερμανία, Πολωνία
■ 1919 Αυστρία και Κάτω Χώρες
■ 1920 Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής
■ 1934 Τουρκία
■ 1935 Φιλιππίνες
■ 1944 Γαλλία
■ 1945 Ιαπωνία σε εθνικό επίπεδο (από 1880 σε κάποιους νομούς)
■ 1948 Νότια Κορέα
■ 1950 Ινδία
■ 1952 Ελλάδα
■ 1971 Ελβετία
Πηγές
https.//www.bovary.gr
