Οι διατροφικές διαταραχές είναι οι πολύπλοκες εκείνες διαταραχές, που χαρακτηρίζονται από υπερβολική ανησυχία και ενασχόληση με την εξωτερική εμφάνιση, τόσο ως προς το σχήμα όσο και ως προς το βάρος του σώματος.
Κάθε διατροφική διαταραχή οδηγεί σε βλαβερές και επικίνδυνες συμπεριφορές με σκοπό τον απόλυτο έλεγχο του βάρους, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η σωματική υγεία, αλλά και ο ψυχοκοινωνικός τρόπος λειτουργίας.
Μερικές από τις συνήθεις πρακτικές ελέγχου του σωματικού βάρους είναι:
αυστηρές δίαιτες & νηστείες
γυμναστική σε υπερβολικό βαθμό
λήψη καθαρτικών
πρόκληση εμετού
χάπια αδυνατίσματος
υπερκατανάλωση τροφής
Τα είδη των διατροφικών διαταραχών είναι τα εξής:
Νευρική ανορεξία
Νευρική βουλιμία
Αδηφαγική διαταραχή
Σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας
Η νευρική ανορεξία
Η νευρική ανορεξία σχετίζεται με τη διαστρεβλωμένη εικόνα που έχει κανείς για το σώμα του. Ενώ το βάρος του είναι κάτω από το φυσιολογικό ή και σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα (βάσει του φύλου, της ηλικίας, του ύψους, του σωματότυπου και του επιπέδου της δραστηριότητας), εκείνος αισθάνεται χοντρός ή υπέρβαρος.
Ένας άνθρωπος, που πάσχει από νευρική ανορεξία, φοβάται συνεχώς για την παραμικρή αύξηση στο βάρος και συνήθως καταφεύγει σε χάπια αδυνατίσματος, πρόκληση εμετού ή χρήση καθαρτικού.
Η νευρική βουλιμία
Η νευρική βουλιμία μπορεί να περιγραφεί ως ένας φαύλος κύκλος με υπερφαγία, εκκαθάριση και δίαιτα. Η συγκεκριμένη διατροφική διαταραχή χαρακτηρίζεται από συχνά επεισόδια κατανάλωσης αντικειμενικά υπερβολικά μεγάλων ποσοτήτων τροφής, που ο ασθενής αδυνατεί να ελέγξει. Ο πάσχων καταφεύγει σε συγκεκριμένες αντισταθμιστικές μεθόδους, ώστε να απαλλαγεί από το φαγητό που έχει καταναλώσει.
Οι βουλιμικοί άνθρωποι πάσχουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση και κατάθλιψη, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται συνολικά η συμπεριφορά και η καθημερινότητά τους. Η έναρξη της νευρικής βουλιμίας εντοπίζεται κατά κανόνα την εφηβεία, ενώ είναι πιο συχνή στις γυναίκες παρά στους άνδρες
Αδηφαγική διαταραχή
Η αδηφαγική διαταραχή προσομοιάζει με τη νευρική βουλιμία ως προς την κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας τροφής, αλλά διαφέρουν στην αντίδραση του ασθενή μετά από κάθε επεισόδιο. Τα επεισόδια στη νευρική βουλιμία ακολουθούνται από αντισταθμιστικές ή εκκαθαριστικές μεθόδους, κάτι που δεν ισχύει στην αδηφαγική διαταραχή.
Ο ασθενής με αδηφαγική διαταραχή νιώθει απέχθεια προς τον εαυτό του, ενώ δημιουργούνται ενοχές και ντροπή για την ανεξέλεγκτη ποσότητα φαγητού που κατανάλωσε. Τρώει ακατάσχετα και χωρίς να πεινάει και σταματάει μόνο όταν αισθάνεται πλήρης. Επιπλέον, εξαιτίας των ενοχών του συνήθως τρώει κρυφά από τους άλλους.
Σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας
Το σύνδρομο της νυχτερινής υπερφαγίας χαρακτηρίζεται από την κατανάλωση ποσοτήτων φαγητού, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά κατά τις βραδινές ή τις μεταμεσονύκτιες ώρες.
Ένα άτομο που πάσχει από το συγκεκριμένο σύνδρομο συνήθως καταναλώνει το βράδυ περισσότερο από το 50% των συνολικών θερμίδων της ημέρας.
Όπως και στην περίπτωση της αδηφαγικής διαταραχής, ο ασθενής δεν καταφεύγει σε εκκαθαριστικές και αντισταθμιστικές λύσεις, ενώ έχει πλήρη συνείδηση και ανάμνηση των επεισοδίων.
Τα αίτια που προκαλούν τις διάφορες μορφές των διατροφικών διαταραχών δεν είναι σαφώς προσδιορισμένα. Κάποια γεγονότα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως προδιάθεση, χωρίς ωστόσο η εμφάνισή τους να ταυτίζεται πάντα και με κάποια διαταραχή. Οι συναισθηματικοί και οι ψυχολογικοί παράγοντες βρίσκονται στην κορυφή των πιθανών αιτιών. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η έντονη δυσαρέσκεια με το σώμα είναι κάτι από το οποίο πολλοί άνθρωποι και ειδικά έφηβοι πάσχουν.
