Στην Ορθόδοξη Εκκλησία Άγιο Φως ή Φως της Αναστάσεως ονομάζεται η φωτιά («φως») η οποία συμβολίζει την Ανάσταση και μεταδίδεται από τον Αρχιερέα στους πιστούς κατά την τελετή της Αναστάσεως το Μεγάλο Σάββατο.
Στην Ελληνορθόδοξη παράδοση εκλαμβάνεται από αρκετούς ως θαύμα, που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο λίγο πριν τον εορτασμό της Ανάστασης στο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, κατά το οποίο η φλόγα ανάβει με θαυματουργό τρόπο εντός του Παναγίου Τάφου και μόνο υπό την παρουσία του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη Ιεροσολύμων. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, υπό την αιγίδα του οποίου γίνεται η τελετή της αφής, το χαρακτηρίζει ως «θαύμα, το οποίο δεν χωρά αμφισβήτηση». Ωστόσο έχει αναφερθεί ότι το θαύμα είναι ο καθαγιασμός της φυσικής φωτιάς που λαμβάνεται από την άσβεστη κανδήλα εντός του Παναγίου Τάφου, και όχι το άναμμα προηγουμένως σβησμένης καντήλας ή κεριών. Το Πατριαρχείο, αντίθετα, αναφέρει ότι ο χώρος ελέγχεται για προϋπάρχουσες φλόγες από τους ετερόδοξους και τις άλλες ομολογίες.
Τελετουργικό εκκλησιών
Σε τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες το φως μεταδίδει ο ιερέας-λειτουργός της στους πιστούς τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου και λίγο πριν τον εορτασμό της Αναστάσεως του Ιησού Χριστού της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τα λόγια:
«Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός και δοξάσατε Χριστόν τον αναστάντα εκ νεκρών».
Κατόπιν, ανάβουν όλα τα φώτα του ναού, συμβολίζοντας το φωτισμό της ανθρωπότητας δια μέσου της Ανάστασης του Χριστού.
Τελετή της αφής του Αγίου Φωτός στο Ναό της Αναστάσεως
Η τέλεσή της αποτελεί προνόμιο του ελληνορθόδοξου Πατριάρχη Ιεροσολύμων που επαναλαμβάνεται κάθε Μέγα Σάββατο μεσημέρι στη λειτουργία της Αναστάσεως, στον Πανάγιο Τάφο του Χριστού. Την παρακολουθούν χριστιανοί από όλα τα δόγματα αλλά και αλλόθρησκοι.
Η τελετή του Αγίου Φωτός γίνεται στις 12 η ώρα το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου και αποτελείται από τρία στάδια:
• α.Λιτανεία,
• β.Την είσοδο του Πατριάρχη στον Πανάγιο Τάφο και
• γ. Τις προσευχές του Πατριάρχη για τον αγιασμό και λήψη του Αγίου Φωτός.
Σύμφωνα λοιπόν με την επισημη αναρτηση απο τον ιστοτοπο του Πατριαρχείου για την λεπτομερη διαδικασια που ακολουθειται http://www.jerusalem-patriarchate.info/gr/agion_fos.htm,
Περὶ ὥραν 11 π.μ., ἐπὶ παρουσίᾳ τῶν στρατιωτικῶν ἀρχῶν, γίνεται ἐπιθεώρησις τοῦ ἱεροῦ κουβουκλίου…
Κατὰ τὴν 12ην τῆς ἡμέρας… ἡ λυχνία, ἧς γίνεται χρῆσις ἐν τῇ ἱερᾷ τελετῇ, (η λυχνία είναι σβηστή για να χρησιμοποιηθει από τον Πατριάρχη στο τέλος της τελετής όπου και την ανάβει από το Αγιο Φως που βγαίνει θαυματουργικως απο τον Αγιο Ταφο) μεταφέρεται ἐν παρατάξει ἀπὸ τοῦ κελλίου, ἐν ᾧ φυλάσσεται παρὰ τὴν ἁγίαν Ἀποκαθήλωσιν, ὑπὸ τοῦ ἡμετέρου Σκευοφύλακος τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, ἡγουμένου τοῦ Δραγουμάνου καὶ ἑνὸς Ἀρχιερέως, εἰς τὸ ἅγιον Κουβούκλιον διὰ τῆς συντομωτέρας ὁδοῦ, ἦτοι διὰ τοῦ μεταξὺ τῆς ἁγίας Ἀποκαθηλώσεως καὶ τοῦ ἁγίου Κουβουκλίου τόπου. Ἅμα τῇ ἐλεύσει αὐτῶν ὁ Δραγουμάνος ἀποσφραγίζει τὴν θύραν τοῦ Κουβουκλίου καὶ εἰσέρχεται ἐντὸς ὁ ἡμέτερος Σκευοφύλαξ ὁ φέρων τὴν ἱερὰν λυχνίαν, ἥν τοποθετεῖ ἐπὶ τοῦ ἁγίου Τάφου.(σβηστή όπως σβηστές είναι και όλες οι υπόλοιπες λυχνίες που βρίσκονται έξω, στον προθάλαμο του Αγίου Τάφου)
Τῇ 12.30’ ἄρχεται ἡ λιτανεία ἐκ τοῦ Ἁγίου Βήματος
Από την εσωτερική είσοδο του Ναού του Αποστόλου Ιακώβου μπαίνει ο Πατριάρχης στο Ιερό Βήμα του Καθολικού και κάθεται στον πατριαρχικό θρόνο. Από αυτό το σημείο περνάνε και ασπάζονται το χέρι του Πατριάρχη οι εκπρόσωποι των Αρμενίων, των Αράβων, των Κοπτών και άλλων για να τους δοθεί το Άγιο Φως. Σύμφωνα με τα προνόμια, αν δεν ασπαστούν το χέρι του Ορθόδοξου Πατριάρχη δεν έχουν το δικαίωμα να λάβουν το Άγιο Φως από τα χέρια του. Αμέσως μετά αρχίζει η Ιερή Λιτανεία η οποία περιφέρεται τρεις φορές γύρω από τον Πανάγιο Τάφο και μετά ο Πατριάρχης σταματάει μπροστά στον Πανάγιο Τάφο όπου βρίσκονται και οι επίσημοι.
Μετά τη Λιτανεία ο Πατριάρχης βγάζει την αρχιερατική στολή του και μένει μόνο με το λευκό στιχάριο. Ακολούθως λαμβάνει τους σβηστούς πυρσούς και εισέρχεται στο Ιερό Κουβούκλιο. Όλα τα κανδήλια είναι σβηστά και τίποτα δεν είναι αναμμένο στον Ιερό Ναό.
Η ευχή την οποία αναπέμπει ο πατριάρχης προ της αφής μέσα στο Ιερό Κουβούκλιο» σε ανάμνηση της θυσίας και της τριημέρου αναστάσεως του Χριστού και απευθυνόμενος στο Θεό είναι:
«εκ του επί τούτον τον φωτοφόρον σου Τάφον εκκαιομένου φωτός ευλαβώς λαμβάνοντες, μεταδιδόμενα τοις πιστεύουσιν εις σε το αληθινόν φως, και δεόμεθά σου όπως αναδείξης αυτό αγιασμού δώρον…»
ΠΗΓΕΣ: Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιωάννα Βαλ.
