ΑΠΟΨΗ

Ο Βόλος  είναι πόλη της Θεσσαλίας, κτισμένος στον μυχό του Παγασητικού κόλπου, κοντά στην θέση της αρχαίας Ιωλκού, στους πρόποδες του Πηλίου. Η προέλευση του ονόματος Βόλος δεν είναι πλήρως τεκμηριωμένη. Κατά ορισμένους, η λέξη Βόλος αποδίδεται σε παραφθορά του αρχαίου ονόματος Ιωλκός (Ιωλκός > Γιωλκός > Γώλος > Βώλος ή Βόλος). Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι η ονομασία Βόλος προήλθε από το όνομα Φόλος, που κατά την μυθολογία ήταν πλούσιος γαιοκτήμονας της περιοχής. Κατά μία τρίτη εκδοχή η λέξη Βώλος ή Βόλος προέρχεται από την σλαβική θεότητα «Βόλος» ή «Βέλες» και είναι αντίστοιχη της ελληνικής αρχαίας θεότητας Δήμητρα, όπως και λεγόταν η πόλη παλιότερα «Δημητριάδα». Τέλος, κατά μία τέταρτη εκδοχή, η ονομασία Βόλος είναι παραφθορά της ιταλικής λέξης golfo, που σημαίνει κόλπος. Γεγονός πάντως είναι ότι το τοπωνύμιο Βόλος εμφανίστηκε γύρω στον 14ο αι. και χρησιμοποιήθηκε πρώτα για το χωριό που είναι χτισμένο στους πρόποδες του Πηλίου και που σήμερα αποκαλείται Άνω Βόλος.

Ιστορία

Η περιοχή του Βόλου, η αρχαία Μαγνησία, συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πρώτες περιοχές που κατοικήθηκαν στον ελλαδικό χώρο. Οι οικισμοί που ανακαλύφθηκαν στα κοντινά χωριά Σέσκλο και Διμήνι χρονολογούνται από την 7η χιλιετία π.Χ., ενώ η πολιτισμική παρουσία στον χώρο συνεχίζεται αδιάκοπη μέχρι σήμερα. Στην μυκηναϊκή περίοδο χρονολογείται η ίδρυση της Ιωλκού, σημαντικού οικονομικού και πνευματικού κέντρου της περιοχής, που συνδέεται άμεσα με τον ξακουστό μύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας.

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, η οικονομική και πνευματική δραστηριότητα της περιοχής μεταφέρθηκε στο Πήλιο. Η σημερινή πόλη του Βόλου άρχισε να κτίζεται έξω από το παλιό κάστρο λίγο μετά το 1830. Η ευνοϊκή γεωγραφική της θέση, λόγω του λιμανιού, συνέβαλε στην εξέλιξή της σε οικονομικό κέντρο της Θεσσαλίας. Συγκεντρώνοντας όλες τις προϋποθέσεις — κεφάλαια, εργατική δύναμη, διευρυμένη εσωτερική αγορά, πρόσβαση στις πρώτες ύλες — ο Βόλος εξελίχθηκε σε σημαντικό βιομηχανικό κέντρο. Οι κυριότεροι κλάδοι της βιομηχανίας ήταν τα τρόφιμα, το μέταλλο, ο καπνός, η υφαντουργία και η βυρσοδεψία. Το 1984 ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με έδρα τον Βόλο και σχολές ή τμήματα σε όλες τις θεσσαλικές πόλεις. Ο Βόλος συνδέεται σιδηροδρομικώς και αεροπορικώς με την υπόλοιπη Ελλάδα, έχει εμπορικό λιμάνι με ακτοπλοϊκή σύνδεση προς γειτονικά νησιά .

Πήλιο

Βουνό της Μαγνησίας, από τα πιο ωραία της χώρας! Η ποικιλομορφία του οικοσυστήματός του περιλαμβάνει ζώνες παράκτιες, πεδινές και ορεινές. Μια εκδρομή στο Πήλιο προσφέρεται για περιβαλλοντικές δράσεις (παρατήρηση πουλιών και ζώων, συλλογή βοτάνων και καρπών). Το Πήλιο είναι κατάφυτο και εύφορο μέρος, με πλούσιο υδροφόρο ορίζοντα και πανέμορφα χωριά.

Οι παραλίες του τόσο από τη μεριά του Αιγαίου, όσο και από την πλευρά του Παγασητικού ,φημίζονται για τα καταγάλανα νερά τους και είναι άλλες ήσυχες, άλλες κοσμικές, μερικές οργανωμένες, με υπέροχες αμμουδιές ή βότσαλο.

Κωνσταντινίδης Έκτορας

Πορταριά

Η Πορταριά είναι παραδοσιακός οικισμός του νομού Μαγνησίας, χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Πηλίου βόρεια του Βόλου. Αποτελεί κεφαλοχώρι της περιοχής, καθώς γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στο παρελθόν και σήμερα εξακολουθεί να διατηρεί τον πληθυσμό της χάρη κυρίως στις τουριστικές επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό στοιχείο της Πορταριάς είναι τα μεγάλα της αρχοντικά, θεσσαλομακεδονικού ρυθμού με σκεπή από πέτρινες πλάκες. Τα περισσότερα από αυτά σήμερα είναι ανακαινισμένα και λειτουργούν ως ξενώνες.

Κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, οι κάτοικοι του χωριού είναι χαλκιάδες, βιοτέχνες βυρσοδεψίας, σηροτρόφοι, κατασκευαστές μπρισιμιών και γαϊτανιών. Το 1840, υπήρχε στην Πορταριά Γάλλος Υποπρόξενος, ο Bartelemy, ο οποίος πρακτόρευε τα προϊόντα του μεταξιού. Στο τέλος του 18ου αιώνα , οι Πορταρίτες, όπως και οι άλλοι πηλιορείτες, αρχίζουν να μεταναστεύουν σε χώρες της Ευρώπης, της Μικρασίας και της Αιγύπτου.

Η Πορταριά αποκτά, πριν από το Βόλο, ηλεκτρικό ρεύμα, με τη δημιουργία της Ηλεκτρικής Εταιρείας. Λειτουργεί Νηπιαγωγείο (Αθανασάκειο), Δημοτικό Σχολείο (Τσοπότειο), Σχολαρχείο και Παρθεναγωγείο (Μελάκειο). Το χωριό καταστρέφεται -κατά την Κατοχή- από εμπρησμό των κατακτητών (1944) και τον Απρίλιο του 1955, από τους σεισμούς.

Αρχοντικά

Πολλά από τα αναστυλωμένα αρχοντικά φιλοξενούν σήμερα δημόσια κτίρια, όπως το αρχοντικό Ζούλια που σήμερα φιλοξενεί το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και το Τσοπότειο Σχολαρχείο που φιλοξενεί το Δημαρχείο Πορταριάς.

Μονοπάτι των Κενταύρων

Μια σηματοδοτημένη διαδρομή περίπου τριών χιλιομέτρων, που κάνει το γύρο του οικισμού. Ξεκινά από το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας, στην είσοδο του χωριού, και περνάει από εκκλησίες ( ο Άγιος Νικόλαος είναι ιδιαίτερα αξιόλογος ), ρεματιές και αρχοντικά-μνημεία της Πορταριάς.

Αργοναυτική εκστρατεία

Στη µακρινή Κολχίδα, το χρυσόµαλλο δέρµα ενός κριαριού κρεµόταν για χρόνια στα κλαδιά µιας ιερής βελανιδιάς. Στο βουνό Πήλιο της Θεσσαλίας, στη σπηλιά ενός Κενταύρου, µεγάλωνε ο Ιάσονας, που θα πήγαινε κάποια µέρα, µαζί µε τους Αργοναύτες, να φέρει το χρυσόµαλλο δέρας στην Ελλάδα. Το ταξίδι τους αυτό ονοµάστηκε Αργοναυτική εκστρατεία. Ο Ιάσονας µεγάλωσε κοντά στον Κένταυρο Χείρωνα. Όταν έγινε είκοσι χρονών, αποφάσισε να γυρίσει στην Ιωλκό, για να πάρει πίσω από τον Πελία το θρόνο του πατέρα του. Πηγαίνοντας προς την Ιωλκό, στην όχθη ενός ποταµού, συνάντησε µια γριούλα που τον παρακάλεσε να την περάσει απέναντι. Ήταν η θεά Ήρα µεταµορφωµένη, που ήθελε να δοκιµάσει την καλοσύνη του. Ο Ιάσονας την πήρε στους ώµους του. Προσπαθώντας όµως να περάσει το ποτάµι έχασε το ένα του σανδάλι κι έφτασε στην πόλη µονοσάνδαλος. Ο θείος του όµως, ο Πελίας, είχε πάρει χρησµό από το µαντείο των Δελφών που του έλεγε: «να φοβάσαι το µονοσάνδαλο»! Όταν λοιπόν είδε το παλικάρι µε το ένα σανδάλι, κατάλαβε αµέσως ποιος ήταν και ταράχτηκε πολύ. Κι όταν ο Ιάσονας του ζήτησε το θρόνο του πατέρα του, του είπε ότι θα του τον έδινε, αν του έφερνε από την Κολχίδα το χρυσόµαλλο δέρας. Ο Ιάσονας δέχτηκε κι αµέσως παρήγγειλε στον Άργο, που ήταν περίφηµος τεχνίτης, να του φτιάξει ένα γερό καράβι. Η Ήρα βοήθησε να φέρουν κορµούς πεύκων από το Πήλιο και ο Άργος έφτιαξε ένα γερό καράβι. Το καράβι ονοµάστηκε Αργώ.

Κένταυρος Χείρων

Ο Χείρων ήταν Μέγας Δάσκαλος που ήξερε τα πάντα και μυούσε πολεμιστές, θεραπευτές και μάγους. – ο πρώτος ολιστικός θεραπευτής. Γιος του Κρόνου και μία θαλάσσιας νύμφης, της Φιλύρας, μισός άνθρωπος και μισός άλογο, ο Χείρων είναι ένας θεϊκός γόνος που δεν γνώρισε την μητρική φροντίδα ούτε το πατρικό ενδιαφέρον. Ο Κρόνος έφυγε μετά την ένωσή του με την Φιλύρα κι η Φιλύρα εγκατέλειψε το μωρό όταν είδε την δυσμορφία του και απογοητευμένη ζήτησε να μεταμορφωθεί σε δέντρο, την φιλύρα. Το μικρό παιδί περιφερόταν μόνο στα δάση του Πηλίου, όταν τον λυπήθηκε ο θεός Απόλλων κι έγινε θετός του πατέρας. Κοντά στον τρυφερό αυτό θεό ο Χείρωνας μεγάλωσε γνωρίζοντας την αγάπη, εκπαιδεύτηκε στην μουσική, στην θεραπεία, απέκτησε σοφία, το χάρισμα της προφητείας κι έγινε δάσκαλος ηρώων όπως του Ηρακλή, του Αχιλλέα, του Ορφέα, του Ιάσονα και του Πηλέα, του Αρισταίου αλλά και του Ασκληπιού.

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ

Γνωστός απλά ως Θεόφιλος, γεννήθηκε στη Βαρειά της Λέσβου, μεταξύ του 1867 και 1870, πρώτο παιδί μια φτωχής οικογένειας που απέκτησε άλλα επτά στη συνέχεια. Το ενδιαφέρον του για τη ζωγραφική εκδηλώθηκε από νωρίς. Σύμφωνα με διάφορες μαρτυρίες έφυγε από το νησί σε ηλικία 18 περίπου ετών και πέρασε κάποια χρόνια της ζωής του στη Σμύρνη. Από την μικρασιατική πόλη έφυγε ύστερα από κάποιο επεισόδιο για να φτάσει στην Αθήνα, όπου κατά τον «ατυχή πόλεμο» του 1897 επιχείρησε να καταταγεί στο στρατό, χωρίς όμως να γίνει δεκτός. Από εκεί φεύγει για τη Μαγνησία, όπου θα περάσει περί τα 30 χρόνια της ζωής του, και θα αφήσει πλήθος σημαντικών έργων του. Ζωγραφίζει σε καφενεία, ταβέρνες, χάνια, στο χωριό Μηλιές φιλοτεχνεί την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας, αλλά και πολλά σπίτια, ελαιοτριβεία, φούρνους, μύλους κ.α. Στο Βόλο ζωγραφίζει και πλήθος επιγραφών στα προσφυγικά των εκδιωχθέντων από την Μικρά Ασία. Δυστυχώς, πολλά από τα έργα του έχουν καταστραφεί είτε από σεισμούς και πυρκαγιές, είτε από κατεδαφίσεις και αμέλεια. Το 1927, ο Θεόφιλος επέστρεψε στη Λέσβο.Το αρχοντικό Χατζηαναστάση, γνωστό σήμερα ως οικία Κοντού και Μουσείο Θεόφιλου, βρίσκεται στην Ανακασιά του Δήμου Ιωλκού στο Βόλο και χρονολογείται το α΄μισό του 19ου αιώνα και μπορεί κανείς να θαυμάσει έργα του Θεόφιλου.

Τζιόρτζιο ντε Κίρικο

Η συμμετοχή του ιταλού Εβαρίστο ντε Κίρικο ως επικεφαλής μηχανικού στην κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής του Πηλίου στα τέλη του 19ου αιώνα στάθηκε η ευτυχής συγκυρία για τη γέννηση μιας προσωπικότητας διεθνούς εμβέλειας στο Βόλο, τον Ιούλιο του 1888.

Η πρωτεύουσα της Μαγνησίας μπορεί να καμαρώνει για το γεγονός ότι ήταν η γενέτειρα μιας από τις πλέον σημαντικές αλλά και πλέον αμφιλεγόμενες φυσιογνωμίες της τέχνης του 20ού αιώνα, του ζωγράφου, γλύπτη και δοκιμιογράφου Τζιόρτζιο ντε Κίρικο (Giorgio de Chirico), γιου του προαναφερθέντος Εβαρίστο ντε Κίρικο. Οξυδερκής και ανατρεπτικός, ο Τζιόρτζιο ντε Κίρικο, που υπήρξε μαθητής των μεγάλων ελλήνων ζωγράφων Γ. Ιακωβίδη, Γ. Ροϊλού και Κ. Βολανάκη στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, κατάφερε να συμπεριληφθεί στη χορεία των κορυφαίων δημιουργών και των σπουδαιότερων εκφραστών της τέχνης του 20ού αιώνα. Εις μνήμην και προς τιμήν του φημισμένου καλλιτέχνη του περασμένου αιώνα λειτουργεί σήμερα στο Βόλο το Κέντρο Τέχνης «Τζιόρτζιο ντε Κίρικο», σύγχρονο κτίριο στον πεζόδρομο της οδού Μεταμορφώσεως.