Τι είναι ο Διαδικτυακός Εκφοβισμός;

Ο εκφοβισμός ή παρενόχληση μέσω του Διαδικτύου θεωρείται οποιαδήποτε πράξη επιθετικότητας, τρομοκρατικής ή αυταρχικής συμπεριφοράς που πραγματοποιείται μέσω της χρήσης των ψηφιακών συσκευών επικοινωνίας, όπως είναι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τα κινητά τηλέφωνα κ.α. κι η οποία επαναλαμβάνεται ανά τακτά ή άτακτα χρονικά διαστήματα. Ο στόχος της μη αποδεκτής κοινωνικά, αυτής συμπεριφοράς είναι ο επιτιθέμενος να προκαλέσει ζημία ή να βλάψει το θύμα του.

Μέσω της ηλεκτρονικής επικοινωνίας που χαρακτηρίζεται «διαδικτυακός εκφοβισμός», μπορεί κάποιος να προσπαθήσει να προσβάλει, να ενοχλήσει, να δυσφημίσει, να γελοιοποιήσει, να εκθέσει αρνητικά, να αποκλείσει κοινωνικά, ή ακόμα και να απειλήσει έναν συνάνθρωπό του ή ένα παιδί.

 

Ποια είναι τα ειδικότερα μέσα που χρησιμοποιεί ο Διαδικτυακός Εκφοβισμός;

Τα μέσα που χρησιμοποιούνται για τον Εκφοβισμό μέσω του Διαδικτύου είναι το τηλέφωνο (σταθερό και κινητό κι όλες οι εφαρμογές επικοινωνίας), το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email), τα γραπτά μηνύματα (text messaging), οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης (social networking sites), οι χώροι συζητήσεως στο διαδίκτυο (chat rooms), τα blogs, τα web sites, οι webpages, τα διαδικτυακά παιχνίδια (internet gaming) κ.ά.

 

Τι ακριβώς περιλαμβάνει ο Διαδικτυακός Εκφοβισμός;

Συνήθως περιλαμβάνει:

– αποστολή κειμένων, e-mail, ή άμεσων μηνυμάτων με κακόβουλο ή/και προσβλητικό, για το όνομα ή/και την ταυτότητα του λήπτη, περιεχόμενο.

 

– ανάρτηση προσβλητικών για το θύμα φωτογραφιών, μαγνητοσκοπημένου (βίντεο) ή άλλου υλικού σε ιστοσελίδες, δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, blogs, chat rooms, κ.α., όπου μέρος του πληθυσμού έχει πρόσβαση.

– διαδικτυακή παρακολούθηση των αναρτήσεων του θύματος με σύγχρονη ή ασύγχρονη ανάρτηση εχθρικών σχολίων ή μηνυμάτων– ανακοίνωση, διανομή ή/και αποστολή σε τρίτους προσωπικών ή εμπιστευτικών μηνυμάτων, βίντεο ή φωτογραφιών.

– αποκλεισμό του χρήστη από το διαδίκτυο.

– επαναλαμβανόμενη αποστολή ηλεκτρονικών ή τηλεφωνικών μηνυμάτων.

– δημιουργία ψεύτικων διαδικτυακών προφίλ στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης με σκοπό την προσβολή του ονόματος ή/και της προσωπικότητας του θύματος.

– παραβίαση (είσοδος) στους προσωπικούς διαδικτυακούς λογαριασμούς του θύματος (διαδικτυακή παρακολούθηση).

– γνωστοποίηση προσωπικών πληροφοριών ή προσωπικών δεδομένων σε πολλαπλούς παραλήπτες.

– υπό προϋποθέσεις λήψη μηνυμάτων από διαφορετικούς παραλήπτες, χωρίς το θύμα να έχει δώσει τη συγκατάθεση του ή να έχει ο ίδιος δώσει την ηλεκτρονική του διεύθυνση (το τελευταίο έχει σκοπό την πώληση, με αθέμιτο τρόπο).

– σπρωξίματα (poke) στο Facebook.

– ηλεκτρονική κλοπή και πρόκληση ζημίας στην προσωπική περιουσία του θύματος.

– εκβιαστικά τηλεφωνήματα, ή τηλεφωνήματα χωρίς συνομιλία σε ακατάλληλες ώρες, ή/και κλήσεις χωρίς απάντηση.

Η επικοινωνία μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον μια φορά ή πολλαπλές φορές και να εκδηλώνεται με τον ίδιο ή διαφορετικό τρόπο.

Ο Εκφοβισμός μέσω του Διαδικτύου μπορεί να είναι άμεσος ή έμμεσος εμπλέκοντας και άλλα άτομα που ενδεχομένως να μην γνωρίζουν προσωπικά το θύμα.

 

Ποια είναι τα κίνητρα των δραστών;

Συχνά παρατηρούμε ότι ο διαδικτυακός εκφοβισμός αφορά στην εκτόνωση έντονων συναισθημάτων όπως η οργή, ο πόνος, η εγκατάλειψη, ο φόβος, η απόρριψη, ο θυμός, η απελπισία, η απόγνωση, που προκληθήκαν από προβληματικές οικογενειακές σχέσεις, κοινωνική δυσλειτουργία ή δύσκολες προσωπικές σχέσεις.

Με αυτή την αντικοινωνική συμπεριφορά, οι δράστες αισθάνονται ότι επιβάλουν εξουσία κι ανακτούν τον έλεγχο, ανακουφίζοντας τα συναισθήματα δυσφορίας που νιώθουν.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, διερευνούμε τις βαθύτερες ανάγκες του ατόμου και διερευνούμε προσεκτικά την προσωπικότητα, τις ανασφάλειες, τα στερεότυπα κλπ, που μπορεί να ευθύνονται για την μη αποδεκτή συμπεριφορά. Πίσω από τα αρνητικά συναισθήματα συχνά κρύβονται μοναξιά, δυσκολίες προσαρμογής, ψυχοσωματικά προβλήματα (διαφόρων εντάσεων) και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Με την κατάλληλη ψυχοεκπαίδευση, ο δράστης μπορεί να κατανοήσει τους λόγους που τον οδήγησαν στην παραβατική συμπεριφορά, να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση του και τέλος να επιλέξει έναν κοινωνικά αποδεκτό τρόπο συμπεριφοράς.

Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι οι άνδρες και τα αγόρια ασχολούνται με τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό συχνότερα από τις γυναίκες και τα κορίτσια, τα οποία συνήθως βασίζονται σε πιο ήπιες ή έμμεσες μορφές επιθετικότητας.

Ποιες είναι οι συνέπειες στην ψυχική υγεία του λήπτη Διαδικτυακού Εκφοβισμού;

Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός, μπορεί να προκαλέσει πολύ σοβαρές συνέπειες στη ζωή του θύματος, καθώς σχετίζεται με τον παραδοσιακό εκφοβισμό ως εξής:

– παρότι δεν λαμβάνει τη μορφή της σωματικής επίθεσης, εξακολουθεί να είναι μια μορφή επιθετικότητας που εκφράζεται με ηλεκτρονικά μέσα κι επηρεάζει τη ζωή του θύματος δυσμενώς.

– η εικόνα/ταυτότητα/καθημερινότητα/αυτοδιάθεση/αξιοπρέπεια/υπόληψη του θύματος παραβιάζονται ή/και προσβάλλονται ή/και δυσφημούνται.

Οι συνέπειες από τις παραπάνω ενέργειες επιδρούν αρνητικά στη ζωή του προσβαλλόμενου ατόμου κι επιφέρουν κοινωνική απομόνωση, αποχή από εργασία (ή από τα μαθήματα, εάν πρόκειται για μαθητές/φοιτητές), απότομη πτώση στις εργασιακές ή σχολικές επιδόσεις, εκτέλεση πράξεων αντίθετων με τον χαρακτήρα του προσβαλλόμενου, παράνομες πράξεις λόγω εκβιασμού, κατάθλιψη, φόβο, αίσθηση ανασφάλειας ή απομόνωσης, απώλεια εμπιστοσύνης στον εαυτό κ.ά.

Εάν η παρενόχληση είναι συνεχής, επίμονη κι έντονη μπορεί να οδηγήσει πιθανή τάση αυτοκτονίας λόγω της αίσθησης δυστυχίας ή/και έλλειψης βοήθειας.

Πέρα από τις ψυχολογικές διαταραχές ή τις διαταραχές συμπεριφοράς, μπορεί να παρουσιαστούν και ψυχοσωματικά προβλήματα, όπως πονοκέφαλοι, κοιλιακά άλγη, ενούρηση, διαταραχές ύπνου, άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, φοβίες, κ.ά.

Ανακτήθηκε από : Διαδικτυακός Εκφοβισμός: Τι είναι και τι μπορείτε να κάνετε – Εναλλακτική Δράση (enallaktikidrasi.com) στις 12/01/2023

————————————————————————————————————————————————

Θύτες, θύματα και παρατηρητές

Τα θύματα του διαδικτυακού εκφοβισμού είναι χαμηλών τόνων, ευαίσθητα, με έλλειψη αυτοπεποίθησης….

Αισθάνονται ανασφάλεια, κάνουν παρέα με ενήλικες, συνήθως είναι κοινωνικά απομονωμένα και έχουν κάποιο σωματικό πρόβλημα. Επίσης, στερούνται βασικών κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως η συνεργατικότητα, η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων και η αίσθηση του χιούμορ….

 

Οι θύτες του διαδικτυακού εκφοβισμού θεωρείται ότι δεν έχουν αρμονικές σχέσεις με τους συμμαθητές τους και με το προσωπικό του σχολείου.

Αντίθετα άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι μπορεί να είναι κοινωνικοί, δημοφιλείς και να επιδιώκουν να διατηρήσουν τη δημοφιλία τους ντροπιάζοντας ορισμένους συμμαθητές τους (Feinberg & Robey, 2009).

Οι θύτες εκμεταλλεύονται την ανωνυμία που τους προσφέρει το διαδίκτυο, ενώ ορισμένοι χρησιμοποιούν ψευδώνυμο (Strom & Strom, 2005).

Άλλοι ερευνητές θεωρούν ότι οι θύτες έχουν  χαμηλή αυτοεκτίμηση και αρνητική αυτοεικόνα και μέσω του εκφοβισμού επιδιώκουν να εξισορροπήσουν τις αρνητικές αυτοαναφορές (Anderson & Sturm, 2007).

Τα αποτελέσματα από έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα καταδεικνύουν ότι οι θύτες του διαδικτυακού εκφοβισμού σε κάθε περιστατικό μπορεί να είναι το πολύ δύο ή τρία άτομα (Kapatzia & Sygkollitou, 2007).

Γενικότερα, αν και υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες στη μελέτη των θυτών, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι τα χαρακτηριστικά των παιδιών που εκφοβίζουν στο διαδίκτυο προσομοιάζουν με τα χαρακτηριστικά των παιδιών που ασκούν τον κλασικό εκφοβισμό.

Έχουν δηλαδή κυρίαρχες προσωπικότητες, ισχυρό χαρακτήρα και είναι παρορμητικοί. Αναπτύσσουν συχνά βίαιες συμπεριφορές , στερούνται ενσυναίσθησης και δεν ακολουθούν κανόνες (Σφακιανάκης κ.συν., 2012).

Σύμφωνα με τον Aftab (2006) υπάρχουν τέσσερις τύποι παιδιών που εκφοβίζουν στο διαδίκτυο: α) ο «εκδικητικός άγγελος»· το παιδί βλέπει τον εαυτό του ως τιμωρό αδικιών που έχει υποστεί το ίδιο ή άλλα άτομα, β) ο «πεινασμένος για δύναμη»· ο συγκεκριμένος τύπος συνάδει περισσότερο με τον παραδοσιακό τύπο εκφοβιστή που επιθυμεί να ασκεί έλεγχο και εξουσία στους άλλους, γ) τα «κακά κορίτσια»· εκφοβίζουν μέσω διαδικτύου λόγω ανίας και δ) ο «απρόσεκτος εκφοβιστής» ή ο «γιατί έτσι είμαι»· εμπλέκεται συνειδητά ή μη συνειδητά σε διαδικασίες διαδικτυακού εκφοβισμού.

Τα θύματα του διαδικτυακού εκφοβισμού σύμφωνα με τον Olweus (1993) είναι χαμηλών τόνων, ευαίσθητα, με έλλειψη αυτοπεποίθησης.

Αισθάνονται ανασφάλεια, κάνουν παρέα με ενήλικες, συνήθως είναι κοινωνικά απομονωμένα και έχουν κάποιο σωματικό πρόβλημα. Επίσης, στερούνται βασικών κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως η συνεργατικότητα, η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων και η αίσθηση του χιούμορ.

 Οι Anderson και Sturm (2007) υποστηρίζουν ότι τα θύματα του διαδικτυακού εκφοβισμού έχουν συναισθηματική νοημοσύνη, απεχθάνονται τη βία, είναι ευαίσθητα, ειλικρινή και ευσεβή.

Δεν αναφέρουν το περιστατικό του εκφοβισμού στους γονείς τους, γιατί πιστεύουν πως θα προσπαθήσουν να επιλύσουν το πρόβλημα οι ίδιοι, περιορίζοντας την πρόσβασή τους στον υπολογιστή. Αισθάνονται υπεύθυνα για τον εκφοβισμό που υφίστανται. Η απόκρυψη του εκφοβισμού από τους εκπαιδευτικούς ερμηνεύεται ως αποδοχή του γεγονότος ότι το σχολείο δεν μπορεί να τους βοηθήσει σε περίπτωση που ο εκφοβισμός πραγματοποιείται εκτός σχολικού ωραρίου. Ο ρόλος του παρατηρητή στον διαδικτυακό εκφοβισμό είναι εξαιρετικά σημαντικός, γιατί μπορεί να λειτουργήσει ενισχυτικά ή αποτρεπτικά. Κατά συνέπεια οι παρατηρητές μπορούν να αποτελέσουν μέρος ή λύση του προβλήματος. Οι παρατηρητές θυματοποιούν, θυματοποιούνται και παίρνουν το ρόλο του θύτη ή του θύματος πολύ εύκολα (Bruhn, 2010).

Ανακτήθηκε από :Διαδικτυακός Εκφοβισμός και Νέοι | Εξερευνώ κι Ανακαλύπτω! (wordpress.com) στις 12/01/2023

——————————————————————————————————————————————

CYBER BULLING

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΠΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΑΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ /ΤΡΙΕΣ ΤΗΣ Β΄ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ  ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ

                                              Ασημακοπούλου Νάγια , Κυρίτσος Στέλιος-– Β1

Οι αναρτήσεις για τον διαδικτυακό εκφοβισμό αντλήθηκαν από τη δράση του σχολείου μας για το θέμα. Αφού μελετήθηκε σχετικό υλικό, στις 7/2 έγινε ενημέρωση από αξιωματικό της Δίωξης του ηλεκτρονικού εγκλήματος σχετικά με την ασφάλεια στο Διαδίκτυο και τον διαδικτυακό εκφοβισμό. Επίσης, διεξήχθη έρευνα στη Β΄ Λυκείου με συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο από το οποίο συνήχθησαν τα αποτελέσματα που δημοσιεύονται.

Στο ερωτηματολόγιο απάντησαν 115 μαθητές/τριες με τη συμμετοχή να ανέρχεται στο 82%. Από αυτούς το 55,7% ήταν μαθήτριες.

-          Στην συντριπτική πλειοψηφία τους (85,2%) οι μαθητές μας θεωρούν το διαδίκτυο και τις δυνατότητες που αυτό προσφέρει ως κάτι θετικό στη ζωή τους.

-          Ακόμη μεγαλύτερο (96,5%) είναι το ποσοστό εκείνων που δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα.

-          Ενδιαφέρον παρουσιάζει η απάντησή τους στο ερώτημα σχετικά με το αν ασχολούνται υπερβολικά με το διαδίκτυο, αφού ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (63%) αναγνωρίζει πως αυτό είναι κάτι που όντως συμβαίνει.

-          Οι μαθητές μας δηλώνουν ικανοποιητικά ενημερωμένοι σχετικά με την ασφαλή χρήση του διαδικτύου (90,4%).

-          Το 94% των απαντήσεων αναγνωρίζει την προστασία των προσωπικών δεδομένων ως κάτι πολύ σημαντικό. Ωστόσο δεν είναι αμελητέο το 7% που θεωρεί πως δεν είναι καθόλου σημαντική.

-          Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών απαντά πως δεν θεωρεί αληθινές όλες τις πληροφορίες που αναρτώνται στο διαδίκτυο.

-          Εντύπωση προκαλεί το ποσοστό (18,3%)  των παιδιών που δηλώνουν ότι έχουν δώσει προσωπικές πληροφορίες χωρίς να γνωρίζουν τον παραλήπτη στην πραγματική ζωή.

-          Αρκετά υψηλό είναι το ποσοστό αποδοχής αιτημάτων φιλίας από άτομα που δεν γνωρίζουν, με το 34,8% να δηλώνει πως αυτό είναι κάτι που το συνηθίζει και το 30,4% να απαντά πως έχει συμβεί κάποιες φορές.

-          Το 92% των ερωτηθέντων απάντησαν πως γνωρίζουν τι είναι ο διαδικτυακός εκφοβισμός.

-          Το 7% δηλώνει πως έχει υπάρξει θύμα, ενώ το 27% γνωρίζει κάποιον που έχει υποστεί διαδικτυακό εκφοβισμό.

-          Το 91,3% των παιδιών απαντούν θετικά σε ερώτημα σχετικά με το αν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν αν κάποιος τους ενοχλήσει διαδικτυακά.

-          Στην ερώτηση σχετικά με το πρόσωπο από το οποίο θα αναζητούσαν βοήθεια σε περίπτωση που κάτι συνέβαινε σε αυτούς στο διαδίκτυο, οι απαντήσεις ήταν:

44,3%  από τους γονείς                3%     από κάποιον εκπαιδευτικό

20%     από φίλο                             33%  από κανέναν