Μιας και αυτό το τεύχος είναι του Χειμώνα, ας γραφτεί και ένα άρθρο που έχει σχέση με τα Χριστούγεννα.
Τα εννιά φαϊά
Τα «εννιά φαϊά» είναι ένα χριστουγεννιάτικο έθιμο της Ανατολικής Ρωμυλίας. Την παραμονή των Χριστουγέννων, αφού η νοικοκυρά τέλειωνε με τη λάτρα του σπιτιού, και ετοίμαζε τα εννιά φαϊά (φαγητά), που συμβόλιζαν τους εννέα μήνες κυοφορίας της Παναγίας, έστρωνε το τραπέζι και μάζευε την οικογένεια για φαγητό.
Τα εννιά φαϊά, ήταν: κομπόστα, αλάδωτες φακές ή φασόλια και το χριστόψωμο στολισμένο με καρύδια και σταφίδες. Άναβε ένα κερί, το έβαζε στη μέση του χριστόψωμου, έβαζε το θυμίαμα στο θυμιατό, και ο νοικοκύρης, θυμιάτιζε πρώτα το τραπέζι, στη συνέχεια περνούσε μπροστά από το κάθε μέλος της οικογένειας με το θυμιατό, ύστερα θυμιάτιζε το εσωτερικό του σπιτιού και μετά πήγαινε στο στάβλο να θυμιατίσει και εκεί.
(Πηγή εικόνας: [1])
Ο μικρότερος της οικογένειας έλεγε το «Πάτερ ημών», και ο πατέρας έπαιρνε το χριστόψωμο με τα δύο του χέρια, και το κρατούσε πάνω από το κεφάλι του μικρού. Εκείνος, χοροπηδώντας τρεις φορές (που συμβόλιζε τον Τριαδικό Θεό) προσπαθούσε να το σπάσει με το κεφάλι του, κι αφού γινόταν αυτό, ο πατέρας έκοβε το πρώτο κομμάτι για το Χριστό, το δεύτερο του σπιτιού και κατόπιν για όλα τα μέλη της οικογένειας.
Μετά το φαγητό, το τραπέζι παρέμεινε στρωμένο όλη τη νύχτα για να φάει και η Παναγία, ενώ όλη η οικογένεια πήγαινε στο καθιστικό, και εκεί περίμεναν τους τραγουδιστάδες, οι οποίοι με τις γλυκές τους φωνές έσχιζαν τη σιγαλιά της νύχτας, προαναγγέλλοντας τη γέννηση του Θεανθρώπου.
(πηγή: [2])
Τα «Κόλιντα»
Τα «Κόλιντα» είναι ένα άλλο ακόμα χριστουγεννιάτικο έθιμο της Ανατολικής Ρωμυλίας. Η λέξη Κόλιντα, λέγεται ότι ήταν το όνομα μιας ξακουστής «μαμής» στη Βηθλεέμ, η οποία ξεγέννησε την Παναγία. Η παράδοση λέει πως, όταν προαναγγέλθηκε η γέννηση του Μεσσία και είδαν οι άνθρωποι το φωτεινό αστέρι στον ουρανό, το θεώρησαν ως προάγγελο της γέννησης του Θεανθρώπου και έτρεχαν αλλόφρονες, να βρουν την Μπάμπου Κόλιντα, δηλαδή τη μαμή, για να βοηθήσει την Παναγία να γεννήσει το Θεάνθρωπο, που θα σώσει τον κόσμο από τις αμαρτίες. Γι’ αυτό, την προπαραμονή των Χριστουγέννων, δηλαδή το βράδυ της 23ης Δεκεμβρίου, τα παιδιά που πήγαιναν στα σπίτια και τραγουδούσαν τη γέννηση του Χριστού, φώναζαν: Μπάμπου Κόλιντα.
Είναι γνωστό πως ο εορτασμός της γέννησης του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου είναι συμβολικός και δοσμένος από την Εκκλησία ώστε να αντικατασταθεί ο αντίστοιχος εορτασμός προς τιμήν της παγανιστικής θεότητας του θεού ‘Ηλιου. Επειδή στις 22 Δεκεμβρίου έχουμε τη μεγαλύτερη νύκτα (χειμερινό ηλιοστάσιο) και ο Ήλιος θεωρούνταν «αδύναμος», οι άνθρωποι τότε άναβαν τεράστιες φωτιές για να τον βοηθήσουν!
(Πηγή: [2])
Πηγές:
[1]: karatzova.com
[2]: ΕΡΤ3: Ο Τόπος και το τραγούδι του – Χριστουγεννιάτικα έθιμα της Ανατολικής Ρωμυλίας
