Ο κ. Χαλκιαδάκης Νικόλαος, Μηχανολόγος Μηχανικός, απαντά στις ερωτήσεις του Στ. Βουρδουμπά, που αφορούν στην Καθαρή Ενέργεια και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, παρουσιάζει την κατάσταση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα και μιλάει για το ερευνητικό έργο του «Δημόκριτου» στον τομέα αυτό.

Ερώτηση 1^η: Ποια είναι η κατάσταση στην Ευρώπη σχετικά με την καθαρή ενέργεια;

Η Ευρώπη και συγκεκριμένα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν από κοινού θέσει συγκεκριμένους στόχους όσον αφορά στην χρήση πράσινων τεχνολογιών για την παραγωγή ενέργειας και την μείωση στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου . Οι στόχοι αυτοί είναι οι εξής:
• Συμμετοχή των ΑΠΕ στην συνολική παραγωγή ενέργειας της ΕΕ κατά τουλάχιστον 45% έως το 2030.
• Μείωση τον εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030.
• Επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί, αφενός απαιτείται να αρχίσει να επικρατεί μια πιο ορθολογική χρήση της ενέργειας που χρησιμοποιείται στους διάφορους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, αφετέρου είναι απαραίτητο η παραγόμενη ενέργεια να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά και από καύσιμα που δεν παράγουν ρύπους.

Όσον αφορά στην χρήση ΑΠΕ για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών, ήδη στην Ευρώπη υπάρχουν πολλά GW (gigawatt) εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ, με τα περισσότερα από αυτά να παράγονται μέσω φωτοβολταϊκών πλαισίων και αιολικών πάρκων. Μάλιστα, μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου 2022, το 12% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώθηκε προήλθε από ηλιακή και το 13% από αιολική ενέργεια.
Άξιο αναφοράς ακόμα είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά το 2020, η ηλεκτρική ενέργεια που παράχθηκε από ΑΠΕ στην Ευρώπη ξεπέρασε την αντίστοιχη από ορυκτά καύσιμα. Πιο συγκεκριμένα 39% παράχθηκε από ΑΠΕ, 36% από ορυκτά καύσιμα και 25% από πυρηνικά.
Από τα παραπάνω λοιπόν μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει η προσπάθεια της ελαχιστοποίησης του αποτυπώματος που αφήνει στο περιβάλλον η ανθρώπινη δραστηριότητα, και από ότι φαίνεται η προσπάθεια αυτή θα εντείνεται όλο και περισσότερο τα επόμενα χρόνια, με την πρόοδο της τεχνολογίας και της επιστήμης.

Ερώτηση 2^η : Τι γίνεται στην Ελλάδα; Υπάρχουν υποδομές και τεχνογνωσία;

Η Ελλάδα, μιας και είναι μέλος της ΕΕ έχει δεσμευτεί να λάβει μέτρα που θα οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων που αναφέρθηκαν παραπάνω. Αν και τα τελευταία χρόνια υπάρχει ραγδαία αύξηση στην εγκατεστημένη ισχύ ΑΠΕ, ακόμα απέχουμε αρκετά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, μιας και το 63.3 % της παραγόμενης ενέργειας προέρχεται από ορυκτά καύσιμα (στοιχεία 2020). Άρα έχουμε ακόμα αρκετό δρόμο να καλύψουμε για να συμβαδίσουμε με τις υπόλοιπες χώρες.
Βέβαια η Ελλάδα έχει το πλεονέκτημα ότι έχει αρκετή ηλιοφάνεια αλλά και πολύ καλό αιολικό δυναμικό, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει δυνατότητα για εγκατάσταση αρκετά μεγαλύτερης ισχύος ΑΠΕ. Προκειμένου να γίνει αυτό όμως πρέπει να δοθούν από την πολιτεία τα κατάλληλα κίνητρα σε εν δυνάμει επενδυτές οι οποίοι θα αναλάβουν την κατασκευή των σχετικών υποδομών. Δεν τίθεται ζήτημα έλλειψης τεχνογνωσίας καθώς πρόκειται για τεχνολογίες οι οποίες είναι ήδη σε χρήση αρκετά χρόνια και υπάρχει μεγάλος αριθμός μελετητών, ακαδημαϊκών, κατασκευαστών κ.α. με πολυετή εμπειρία στον χώρο.

Ερώτηση 3^η : Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα; Θα χρειαστεί να περιμένουμε πολύ;

Σαφές χρονοδιάγραμμα δεν υπάρχει, αλλά οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία, έχουν φέρει στο προσκήνιο την εξάρτηση που έχει η ΕΕ από το φυσικό αέριο της Ρωσίας. Καθώς αυτό έχει ήδη δημιουργήσει σοβαρά κοινωνικοπολιτικά ζητήματα στην Ευρώπη, υπάρχει η τάση για απεξάρτηση από το φυσικό αέριο, κάτι το οποίο για να επιτευχθεί απαιτεί την άμεση και εκτεταμένη χρήση ΑΠΕ.

Ερώτηση 4^η : Ποια επαγγέλματα ή εξειδικεύσεις ασχολούνται με την μελέτη – παραγωγή – αποθήκευση της; Ποια εφόδια πρέπει να έχει κάποιος για να ακολουθήσει αυτόν τον τομέα;

Τα πιο σχετικά επαγγέλματα είναι αυτά του Ηλεκτρολόγου Μηχανικού, του Χημικού Μηχανικού και του Μηχανολόγου Μηχανικού. Βέβαια πλέον τα περισσότερα πανεπιστήμια προσφέρουν κύκλους σπουδών σχετικούς με το περιβάλλον και την ενέργεια, άρα θεωρητικά οι περισσότερες ειδικότητες των θετικών επιστημών μπορούν να ασχοληθούν με θέματα σχετικά με την ενέργεια. Άποψη μου είναι ότι δεν υπάρχουν απαραίτητα εφόδια για να ξεκινήσει κάποιος την ενασχόληση με τον τομέα αυτό σαν ερευνητής, πέρα από την κατανόηση βασικών εννοιών της φυσικής και του ηλεκτρομαγνητισμού, την γνώση χειρισμού Η/Υ, την κριτική ικανότητα και την περιέργεια.

Ερώτηση 5^η : Μιλήστε μας για τον δικό σας χώρο εργασίας και της αρμοδιότητές σας.

Εγώ εργάζομαι στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» και πιο συγκεκριμένα στο Ινστιτούτο Πυρηνικών & Ραδιολογικών Επιστημών & Τεχνολογίας, Ενέργειας & Ασφάλειας, το οποίο βρίσκεται στην Αθήνα. Το ινστιτούτο αυτό παράγει έρευνα σε διάφορες ερευνητικές περιοχές, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η παραγωγή και αποθήκευση πράσινης ενέργειας.
Το αντικείμενο πάνω στο οποίο εργάζομαι τα τελευταία χρόνια είναι η παραγωγή, συμπίεση και χρήση πράσινου υδρογόνου. Το υδρογόνο αποτελεί ένα εναλλακτικό καύσιμο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, είτε ως καύσιμο σε οχήματα ή για θέρμανση, παράγοντας μηδενικούς ρύπους. Στις εγκαταστάσεις του Δημόκριτου έχει κατασκευαστεί και λειτουργεί το πρώτο πιλοτικό πρατήριο ανεφοδιασμού οχημάτων πράσινου υδρογόνου στην Ελλάδα. Ένα τμήμα της δουλειάς μου είναι να λαμβάνω και να αξιολογώ τα δεδομένα που προέρχονται από την λειτουργία της εγκατάστασης αυτής, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα για το πόσο αποδοτικό μπορεί να είναι ένα τέτοιο σύστημα υπό διάφορες συνθήκες.

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα

Ο κ. Χαλκιαδάκης Νικόλαος γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Χανιά. Σπούδασε στο ΕΜΠ Μηχανολόγος Μηχανικός και στη συνέχεια ξεκίνησε να εργάζεται στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος όπου ασχολείται με τη χρήση του υδρογόνου ως καύσιμο, ενώ ταυτόχρονα κάνει διδακτορικό στους Χημικούς Μηχανικούς του Πολυτεχνείου Κρήτης πάνω στο ίδιο θέμα.