Ελάφι Dama dama

Το πλατόνι της Ρόδου, που θεωρείται σύμβολο του νησιού εδώ και πάρα πολλά χρόνια, στολίζει τα δάση του και αποτελεί μέρος της παράδοσής του, είναι ένα από τα λίγα είδη ελαφιών της Ευρώπης που διασώθηκαν μέχρι σήμερα. Δύο αγάλματα ελαφιών, ένα αρσενικό και ένα θηλυκό, τοποθετημένα πάνω σε κίονες, βρίσκονται και στολίζουν τις δύο πλευρές της εισόδου του παλιού λιμανιού της πόλης.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Μοιάζει με το ελάφι, αλλά είναι μικρότερο. Τα κέρατά του είναι πεπλατυσμένα. Το τρίχωμά του είναι καστανό με λευκές βούλες στο πάνω μέρος του σώματος κατά το καλοκαίρι, ενώ κατά το χειμώνα σκουραίνει. Η ουρά του είναι μεγαλύτερη με μήκος 16-19 εκατ. και από πάνω μαύρη. Το μήκος του σώματός του είναι 1,60-1,90 μ. έχει ύψος 1μ περίπου και βάρος 40-80 κιλ.

Είναι πολύ όμορφο ζώο. Η ομορφιά του οφείλεται κυρίως στην τέλεια αναλογία του σώματός του αλλά και στον πανέμορφο χρωματισμό του. Η ακριβής περιγραφή του χρώματος του τριχώματός του είναι πολύ δύσκολη, αφού εμφανίζει αποχρώσεις και παραλλαγές πολύ διαφορετικές, που εξαρτώνται από την ηλικία του ζώου αλλά και τις εποχές του έτους. Στα ώριμα αρσενικά, το καλοκαίρι, όλο σχεδόν το τρίχωμα στο επάνω μέρος του σώματος, στους μηρούς και στην ουρά είναι καστανοκόκκινο, ενώ τα κάτω μέρη του σώματος και τα εσωτερικά μέρη της γάμπας είναι κρεμ προς το άσπρο. Οι τρίχες της ράχης είναι πολύ ανοιχτόχρωμες στις ρίζες, γίνονται καφέ στην μέση και σκούρες, σχεδόν μαύρες, στις κορυφές τους. Την εποχή του χειμώνα η ράχη του ζώου, ο λαιμός και τα αυτιά του έχουν χρώμα σκούρο γκρι. Το τρίχωμα στα κάτω μέρη και στο εσωτερικό της γάμπας είναι γκρίζο προς το κόκκινο.

Χαρακτηριστικές είναι οι άσπρες βούλες που είναι διάσπαρτες κυρίως στο πάνω μέρος του σώματός τους, που χρησιμεύουν κυρίως για το καμουφλάζ των ζώων. Τα κέρατα που υπάρχουν μόνο στα αρσενικά είναι στρογγυλά στις ρίζες, ανοίγουν και πλαταίνουν και καταλήγουν σχηματίζοντας χαρακτηριστικές μύτες. Μετά ανεβαίνουν και λυγίζουν προς τα πίσω. Είναι χαρακτηριστικά και διαφέρουν από τα κέρατα όλων των άλλων ελαφιών. Σχεδόν πάντα είναι διαφορετικά, ανάλογα με την ηλικία του ζώου, και ως προς την ιδιαιτερότητα και ως προς την συμμετρία τους. Τα κέρατα του πλατονιού, πέφτουν κάθε χρόνο τον Μάιο και ξαναφυτρώνουν σιγά-σιγά και είναι πλήρως ανεπτυγμένα τον Σεπτέμβριο. Για κάθε χρόνο ηλικίας του ελαφιού, προστίθεται στα καινούργια κέρατα και μία (1) μύτη στο πλατύτερο τμήμα.

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

Ζευγαρώνει όπως και το ελάφι από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Οκτώβριο. Γεννά έπειτα από κύηση 240 έως 260 ημερών,  ένα μικρό κατά το Μάιο με Ιούνιο, το οποίο μετά από 2-3 μέρες μπορεί να ακολουθήσει τη μητέρα του, η οποία το αγαπά και το φροντίζει πολύ.

ΤΡΟΦΗ

Είναι φυτοφάγο ζώο όπως και το ελάφι. Τρώει χόρτα, κλαδιά και φύλλα από διάφορα δέντρα κωνοφόρων και πλατύφυλλων δασών. Το καλοκαίρι, επειδή η τροφή λιγοστεύει, τρώει τους φλοιούς από τους κορμούς των δέντρων ( φλοιοφαγία). Επειδή αυτό προκαλεί ζημιές στα δάση πρέπει να βελτιώνεται ο βιότοπος είτε χορηγώντας τεχνητή τροφή είτε καλλιεργώντας διάφορα είδη τα οποία προτιμάει. Τρώει επίσης  καρπούς, φρούτα και μανιτάρια. Τα αγαπημένα του φρούτα είναι το καρπούζι και το αχλάδι. Επίσης, τρελαίνεται για τα φασόλια.

ΒΙΟΤΟΠΟΣ

Ζει σε εκτεταμένες δασικές περιοχές, κυρίως πλατύφυλλων , με πολλές πυκνοφυτείες και διάσπαρτες γυμνές επιφάνειες όπως αποψιλωτικές υλοτομίες, επιφάνειες αναγωγών και γεωργικές εκτάσεις. Δεν ανεβαίνει σε μεγάλο υψόμετρο. Στη Ρόδο πιο συγκεκριμένα, τα ελάφια ζουν στην περιοχή του Άγιου Σουλά, στο δάσος των Λαέρμων, στην Μεσαναγρό και γενικότερα στην περιοχή της Νότιας Ρόδου.

ΚΙΝΔΥΝΟΙ

Δυστυχώς εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχει μείωση του αριθμού ελαφιού, που οφείλεται κυρίως στην λαθροθηρία και στην κακή νοοτροπία των κατοίκων του νησιού.

Μείωση του αριθμού υπήρξε και όταν αρκετά ελάφια κάηκαν αφού εγκλωβίστηκαν από τις φλόγες στις δύο μεγάλες πυρκαγιές της Ρόδου του 1987 και 1992.

Ο λόγος αυτός, αν και σημαντικός, δεν μπορεί να θεωρηθεί κύριος για την μείωση του πληθυσμού αφού στην ουσία με την αύξηση της τροφής μετά τα πρώτα χρόνια της πυρκαγιές αυξάνεται και ο αριθμός των γεννήσεων.
Ένας άλλος εξίσου σημαντικός λόγος ελάττωσης των ζώων είναι η αντίστοιχη ελάττωση των γεωργικά καλλιεργούμενων εκτάσεων που επήλθε κυρίως λόγω της απασχόλησης του ντόπιου πληθυσμού με τις τουριστικές εργασίες. Δεν θα μπορούσαμε βέβαια να παραβλέψουμε το γεγονός της χρήσης πολλών γεωργικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τις καλλιέργειες τα οποία δηλητηριάζουν τις τροφές των ζώων αλλά και τις πηγές και τα νερά, στους βιότοπους τους.

Πηγές

1.ΕΓΚΥΚΟΠΑΙΔΕΙΑ NATIONAL GEOGRAPHIC
2.http://www.dodekanissaweb.gr/gr/elafia.html
3. http://users.otenet.gr/~theonik/peribal/dama.htm
4. http://www.rodiaki.gr/article.php?id=204841&catid=40&maincatid=39
5. http://konstantinosdavanelos.blogspot.gr/2008/11/blog-post_16.html

Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ