Μητροπολιτικό μουσείο Νέας Υόρκης

Κυκλαδική φιγούραθησαυρός του Γανυμήδη

Το «The Met» είναι ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα μουσεία τέχνης στον κόσμο. Ιδρύθηκε το 1872 και βρίσκεται στην 5η Λεωφόρο στο Μανχάταν. Οι συλλογές του περιέχουν περισσότερα από δύο εκατομμύρια έργα τέχνης και περιλαμβάνουν ξεχωριστούς τομείς Ελληνορωμαϊκής, Μεσαιωνικής, Ισλαμικής, Ασιατικής και σύγχρονης τέχνης, καθώς και φωτογραφιών, ενδυμάτων, όπλων και πανοπλιών και μουσικών οργάνων.

Η συλλογή αρχαίας ελληνικής τέχνης είναι μια από τις πλουσιότερες στον κόσμο και αυτό ήταν αναμενόμενο. Εγκαινιάστηκε το 1909 και περιλαμβάνει περισσότερα από 35.000 αντικείμενα. Η συλλογή των εκθεμάτων της αρχαίας ελληνικής τέχνης περιλαμβάνει τα σημαντικότερα δείγματα της Κυκλαδικής, Μινωικής, Μυκηναϊκής , Γεωμετρικής, Αρχαϊκής και Κλασικής περιόδου.

Εντυπωσιάζουν ακόμα και από την οθόνη του Η/Υ τα γλυπτά, τα εξαίρετα μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία πάνω στα οποία απεικονίζονταν σκηνές από την καθημερινή ζωή και τη μυθολογία, οι επιτύμβιες στήλες με παραστάσεις μοναδικής ευαισθησίας και κομψότητας, ο μεγαλοπρεπής-επιβλητικός Κούρος, τα πήλινα και ορειχάλκινα αγαλματίδια, τα χρυσά κοσμήματα, οι Ταναγραίες (αρχαία Ελληνικά έργα πλαστικής τέχνης από τερακότα ύψους 15 ως 35 εκατοστά) και τα περίφημα αττικά αγγεία. Παρουσιάζονται ενδεικτικά κάποια εκθέματα:

ΑΡΠΙΣΤΗΣ

Ο Αρπιστής του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης, ακόμη ένα κομψοτέχνημα, από τα παλαιότερα, μάλιστα, της ελληνιστικής γλυπτικής και το σπουδαιότερο σύμβολο της πρωτοκυκλαδικής ειδωλοπλαστικής, που «φιλοξενούνται» στο εξωτερικό.

Τα μαρμάρινα ειδώλια αποτελούν το σπουδαιότερο δημιούργημα του Κυκλαδικού πολιτισμού και ανάμεσα σ’ αυτά εξέχουσα θέση κατέχει το αγαλματίδιο του «Αρπιστή». Η χρονολογία κατασκευής του πιθανολογείται ανάμεσα στο 2800 – 2300 π.χ. Όπως τα περισσότερα κυκλαδικά ειδώλια έτσι και το συγκεκριμένο είναι φιλοτεχνημένο από παριανό μάρμαρο, που το χρησιμοποιούσαν σχεδόν αποκλειστικά οι καλλιτέχνες της εποχής, γιατί ήταν ολόλευκο, φωτεινό, χωρίς νερά, σμιλευόταν με ευκολία και έδινε ωραίο αποτέλεσμα.

Ο Αρπιστής με τη στάση του σώματός του φαίνεται να κλείνει στην αγκαλιά του την άρπα σαν να θέλει να την προστατεύσει. Το ίδια κίνηση, (το αγκάλιασμα) το επαναλαμβάνουν και οι σύγχρονοι μουσικοί με το μουσικό όργανο το οποίο κρατάνε στα χέρια τους όταν παίζουν κάποια μελωδία.

Είναι κατασκευασμένος σύμφωνα με ορισμένους κανόνες που τηρούσαν οι Κυκλαδίτες στην κατασκευή των έργων του, αλλά και την αίσθηση του ωραίου που είχαν αναπτύξει. Παρατηρούμε λοιπόν ότι ενώ είναι συμμετρικά αποδομένο το σώμα του, το δεξί του χέρι είναι περισσότερο χοντρό. Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι το τελικό αποτέλεσμα πρέπει να είναι αρμονικό και οι διαστάσεις του σώματος να τηρούν τις αρχές της αναλογίας. Αν και τα δύο χέρια είχαν το ίδιο μέγεθος, ο θεατής θα έβλεπε το δεξί χέρι που βρίσκεται πίσω από την άρπα, πιο λεπτό αφού τον χωρίζει μεγαλύτερη απόσταση από αυτό. Με αυτόν τον τρόπο κατασκευής όμως εξασφαλίζεται η αρμονία και η άψογη αισθητική.

Τα αυτιά του είναι κοίλα και μεγάλα, υποδηλώνοντας ενδεχομένως την οξυμένη ικανότητά του ακοή του, ενώ οι μύες στα χέρια του και η κάμψη στους αγκώνες, δηλώνουν ότι πρόκειται για άτομο που συνδυάζει τη δύναμη με την πυγμή, αλλά και την ευαισθησία ως καλλιτέχνης.

 

Πληροφορίες / Φωτογραφίες: The Met Museum, Pixabay, Pinterest, Twitter, Wikipedia

Θησαυρός του Γανυμήδη

Ελληνικά

Σε θέα στην Πέμπτη Λεωφόρο της Μετ στη Γκαλερί 158

Τα κοσμήματα αυτά φιλοτεχνήθηκαν το 330-300 π.Χ. Είναι από χρυσό, ασήμι, κρύσταλλο, σμαράγδι, κλπ. Οι διαστάσεις τους είναι: Του περιδέραιου 33 εκατ., των σκουλαρικιών 6 εκατ., των βραχιολιών 8 εκατ. και του δακτυλιδιού 2,1 εκατ.

Στις ανάγλυφες παραστάσεις τους διακρίνονται κισσός ή φύλλα σταφυλιών, που παραπέμπουν στον Διόνυσο… και αγιόκλημα, κάτω από το οποίο κρέμεται μια λεπτότατα επεξεργασμένη τρισδιάστατη φιγούρα του Τρώα πρίγκηπα Γανυμήδη, με τον Δία-αετό. Αυτή και έδωσε όνομα στο σύνολο: Ο Θησαυρός του Γανυμήδη… Τα μενταγιόν είναι χάλκινα γλυπτά αριστουργήματα, που κατασκευάσθηκαν από τον Λεωχάρη, στο πρώτο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. Τα βραχιόλια έχουν κοπεί προσεκτικά, έχουν σκαλισθεί και στιλβωθεί, φέρουν κεφάλια κριών, ζωφόρους, αλυσίδα με κισσό σε άμπελο, με τον Ηρακλή και τσαμπιά από σταφύλια. Η μεσαία και τρίτη ζωφόρος έχουν φύλλα φοίνικα…

Οι περόνες ανήκουν στον βόρειο ελληνικό (τον «μακεδονικό») τύπο και συνήθως φοριόντουσαν σε σετ έξι τεμαχίων! (Υπάρχουν ακόμη δύο ακόμα παρόμοια σύνολα, ένα στο Βερολίνο και ένα στην Συλλογή Gans!). Κάθε πλάκα, παρήγετο από την ίδια μήτρα! Είναι διακοσμημένη με το κεφάλι μιας γυναίκας που φορά δέρμα λιονταριού. Ίσως η Ομφάλη, η βασίλισσα της Λυδίας, ή η Άρτεμις, η θεά του κυνηγιού…

Το χρυσό δακτυλίδι είναι λεπτόκοκκο και σμαραγδένιο. Ένα παρόμοιο δακτυλίδι βρέθηκε στο Δερβένι της Θεσσαλονίκης σε έναν τάφο του 4ου αιώνα π.Χ. Τότε, τα σμαράγδια εμφανίσθηκαν για πρώτη φορά σε κοσμήματα. Πιθανότατα οι πολύτιμοι λίθοι προήλθαν από ορυχεία από την ανατολική έρημο της Αιγύπτου, ή από τα Ουράλια Όρη… Οι Έλληνες, λοιπόν, είχαν ανοικτή γραμμή επικοινωνίας και εμπορίου, και με την Αφρική και με την νυν Ρωσία…

 

Παρόμοια κοσμήματα γενικώς βρέθηκαν στην Μεγάλη Ελλάδα / νότια Ιταλία, την Μικρά Ασία και τις περιοχές του Βόρειου Πόντου (γύρω από την Μαύρη Θάλασσα).

Μαρμάρινη γυναικεία φιγούρα 4500–4000 π.Χ.

Κυκλαδίτικο

Προβολή στην Πέμπτη Λεωφόρο Met στη Γκαλερί 150

Η μορφή αντιπροσωπεύει έναν σπάνιο τύπο γνωστό ως στεατοπυγικό, που χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα γεμάτα πόδια και γλουτούς και είναι αναμφισβήτητα ενδεικτικό της γονιμότητας.