Ασπροπάρης

Είδος γύπα που συναντάται και στον ελλαδικό χώρο. Σε όλη την Ελλάδα αυτή τη στιγμή μετρά μόνο 3 ζευγάρια.

Βάρος: 1600-2400 γρ. Τα θηλυκά είναι κατά μέσο όρο 10%-15% βαρύτερα.

Μήκος: (54-) 59-69 (-70) εκ.

Άνοιγμα φτερών: (142-) 150-170 (-175) εκ.

Χαρακτηριστικά σώματος: το φτέρωμα των ενηλίκων είναι λευκό με μαύρο. Η ουρά είναι λευκή και το ράμφος μαύρο στην άκρη του, ισχυρό, γαμψό και αρκετά μακρύ. Το δέρμα στο πρόσωπο των ενηλίκων είναι κίτρινο, χωρίς φτέρωμα στο λαιμό, ενώ στο πίσω μέρος του κεφαλιού σχηματίζεται ένα είδος χαίτης. Τα πόδια είναι ροζ στα ενήλικα και γκρι στα ανήλικα. Τα νύχια είναι μακριά και ίσια. Θηλυκά και αρσενικά είναι όμοια, όμως τα αρσενικά αναπαραγωγής έχουν μια βαθύτερη πορτοκαλί απόχρωση στο δέρμα του προσώπου σε σχέση με τα θηλυκά.

Που ζει: εντοπίζεται σε βιότοπους και ιδιαίτερα σε ορεινές περιοχές. Προτιμάει εκτάσεις ανοιχτές, λοφώδεις και ξηρές με πέτρες και θάμνους. Είναι ευπροσάρμοστος στην ανθρώπινη παρουσία και περιφέρεται συχνά σε μαντριά και σκουπιδότοπους. Για την Ελλάδα αποτελεί καλοκαιρινό επισκέπτη που έρχεται για να αναπαραχθεί στα μέσα Μαρτίου και φεύγει αργά το Σεπτέμβριο για την Αφρική και την Αραβία, όπου και ξεχειμωνιάζει.

Αναπαραγωγή: πρόκειται για μονογαμικά πτηνά και μάλιστα τα «πετυχημένα» ζευγάρια μπορεί να παραμείνουν μαζί για περισσότερο από μία περίοδο αναπαραγωγής, η οποία αρχίζει την άνοιξη. Μπορεί να ξαναχρησιμοποιήσουν τις ίδιες φωλιές κάθε χρόνο, οι οποίες κάποιες φορές μπορεί να είναι παλιές φωλιές αετών. Αποτελούνται από «ακατάστατα» κλαδιά που από μέσα έχουν επενδυθεί από φλοιούς ή κλαδιά και τοποθετούνται σε μια προεξοχή βράχου ή στη διχάλα ενός μεγάλου δέντρου. Συνήθως γεννούν δύο πιτσιλωτά αβγά που επωάζονται εναλλάξ και από τους δύο γονείς. Το 1ο αυγό εκκολάπτεται μετά από περίπου 42 ημέρες, ενώ το 2^ο 3-5 ημέρες αργότερα, ενώ μεγαλύτερη καθυστέρηση αυξάνει την πιθανότητα να μην επιβιώσει ο νεοσσός. Οι νεοσσοί πετούν και αφήνουν τη φωλιά μετά από 90 έως 110 ημέρες, αλλά εξακολουθούν να παραμένουν εξαρτημένοι από τους γονείς τους τουλάχιστον για έναν μήνα. Κατά το 4ο ή 5ο έτος οι ενήλικες αποκτούν το πλήρες φτέρωμά τους.

Τι τρώει: Τρέφεται σχεδόν με οτιδήποτε νεκρό, από ψάρια και φάλαινες μέχρι και ψοφίμια του ίδιου του είδους του, σάπια φρούτα, ζωντανά έντομα όπως σκαθάρια, σαλιγκάρια, καρκινοειδή ή μικρές σαύρες εντοπίζοντας τα με την οξύτατη όρασή του, καθώς αναγνωρίζει αντικείμενα 4-8 εκατοστών από ύψος ενός χιλιομέτρου. Αγαπημένη του τροφή είναι και οι χελώνες και είναι το μόνο πουλί που καταφέρνει να τις φάει ζωντανές, τρυπώντας τες από το πίσω μέρος με το επιδέξιο ράμφος του. Είναι κυρίαρχος απέναντι στα άλλα σκουπιδοφάγα πουλιά (κορακοειδή, γλάροι…), στα ψοφίμια όμως πρέπει να περιμένει τους μεγαλόσωμους γύπες να τελειώσουν για να ξεκοκαλίσει το υπολείμματα.

Κύριες απειλές: Ενώ δεν έχει κάποιους επικίνδυνους θηρευτές στη φύση, οι ανθρώπινες δραστηριότητες αποτελούν απειλή, όπως συγκρούσεις με ηλεκτροφόρα καλώδια, κυνήγι, εσκεμμένη δηλητηρίαση, συσσώρευση μολύβδου από κατάποση σκαγιών σε πτώματα και συσσώρευση φυτοφαρμάκων.

Εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες: χρησιμοποιεί πέτρες ως εργαλεία όταν εντοπίσει ένα μεγάλο αβγό στρουθοκαμήλου ή ενός αγριόγαλου. Πατάει επάνω σε αυτό κρατώντας ένα στρογγυλεμένο κατά προτίμηση βότσαλο στο ράμφος του, το οποίο πετάει με μία απότομη κίνηση του λαιμού του πάνω στο κέλυφος. Αυτό επαναλαμβάνεται έως ότου το αβγό σπάσει από τα χτυπήματα.

Χρησιμοποιεί πολύ συχνά το φτεροκόπημα, παρόλο που μπορεί να γυροπετάει για ώρες σε ακτίνα 20 περίπου χιλιομέτρων από την φωλιά του -με μέγιστο ως και τα70- για να τραφεί. Έχει καταρρίψει το παγκόσμιο ρεκόρ για τη μακρύτερη πτήση, καθώς έχει διανύσει 1017 χιλιόμετρα μέσα σε δύο μέρες μόνο διασχίζοντας την Σαχάρα.

Είναι το πρώτο πουλί στον κόσμο που προστατεύτηκε με νόμο από τους Φαραώ, με ποινή θανάτου, αναγνωρίζοντας έτσι την σημαντική του συμβολή στην καθαριότητα των οικισμών από τα σκουπίδια και τα υπολείμματα της τροφής των ανθρώπων.

Ζαχάρου Ηλιάνα, Γ΄1 τάξη