Ο Πόλεμος των Ρευμάτων

Δάφνη Στογιαννοπούλου

Βρισκόμαστε στο έτος 1888, λίγα χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου και οι ΗΠΑ χρειάζονται άμεσα Ηλεκτρισμό. Το ζήτημα όμως της αντιπαράθεσης είναι ο τρόπος παροχής του και πιο συγκεκριμένα το ερώτημα: Συνεχές ή Εναλλασσόμενο;

Η ιστορία ξεκινά ως εξής. Η αρχική αντιδικία αφορά δύο από τους μεγαλύτερους εφευρέτες της εποχής, τον Τόμας Έντισον, υποστηρικτή του συνεχούς ρεύματος, και τον Νίκολα Τέσλα, υπέρμαχο του εναλλασσόμενου. Ο Έντισον ήταν πλούσιος εφευρέτης στον οποίον άνηκε η Εταιρεία Ηλεκτροφωτισμού Έντισον που προμήθευε το ρεύμα που φώτιζε τα σπίτια σε κάθε γωνιά των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Τέσλα ήταν Σέρβος μετανάστης, εφευρέτης και αυτός που είχε αρχικά προσληφθεί από τον Έντισον στα Μηχανουργεία Έντισον με αντικείμενο την ανακάλυψη ενός καλύτερου τρόπο μετάδοσης του ηλεκτρισμού σε μεγάλες αποστάσεις, αφού ως γνωστόν το μειονέκτημα του συνεχούς ρεύματος είναι οι μεγάλες απώλειες κατά την μεταφορά του.

Η ιδέα του Τέσλα ήταν η χρήση εναλλασσόμενου ρεύματος υψηλής τάσης στις γραμμές μεταφοράς. Βάσει του σκεπτικού του, ο ηλεκτρισμός θα διένυε μεγάλες αποστάσεις σε υψηλή τάση και η τάση του θα μειωνόταν, όταν πλέον θα έφτανε στους καταναλωτές. Αυτό θα ήταν κάτι αδύνατον με το συνεχές ρεύμα. Ο Έντισον, έχοντας ήδη στο ενεργητικό του κατοχυρωμένες πατέντες άνω των χιλίων συσκευών συνεχούς ρεύματος, φυσικά απέρριψε τις ιδέες του Τέσλα, πιθανώς με το σκεπτικό αν οι άνθρωποι προτιμούσαν το εναλλασσόμενο ρεύμα θα έπαυαν να χρησιμοποιούν τις εφευρέσεις του, και ο Τέσλα παραιτήθηκε.

Ο Τέσλα αποφάσισε να προάγει μόνος του το Εναλλασσόμενο Ρεύμα. Παρά τις αμέτρητες δυσκολίες και με πολύ κόπο κατάφερε να συγκεντρώσει τα κεφάλαια για να ιδρύσει την Ηλεκτρική Εταιρεία Τέσλα. Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Τέσλα υπέβαλε πατέντες για να κατοχυρώσει πολλές νέες ιδέες του. Είχε επινοήσει ένα ολοκληρωμένο ενεργειακό σύστημα σχεδιασμένο για να παράγει ηλεκτρισμό και ταυτόχρονα να τον μεταφέρει σε μεγάλες αποστάσεις, αυξομειώνοντας την τάση του, ενώ είχε δημιουργήσει ακόμα και ηλεκτρικούς κινητήρες, συσκευές  και φώτα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στο άλλο άκρο. Η διαμάχη του με τον Έντισον φυσικά συνεχιζόταν.

Τελικά ο μεγιστάνας των σιδηροδρόμων Τζορτζ Γουέστινγχαουζ εντυπωσιάστηκε από την πρόοδο του Τέσλα. Αφού είχε αποκομίσει τεράστια κέρδη ήταν πλέον έτοιμος για μια νέα πρόκληση, την αναμέτρηση με τους αναδυόμενους γίγαντες του ηλεκτρισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μάλιστα είχε ασχοληθεί και παλαιότερα με το εναλλασσόμενο ρεύμα και έβρισκε συναρπαστικές τις πρωτοποριακές ιδέες του Τέσλα.

Ο Τέσλα πούλησε τις πατέντες του στον Γουέστινγχαουζ έναντι 60.000 δολαρίων, παίρνοντας 10.000 δολάρια σε μετρητά και 150 μετοχές, και υπογράφοντας μια συμφωνία 2,50 δολαρίων για κάθε ιπποδύναμη ηλεκτρισμού! που θα κατάφερνε να πουλήσει ο Γουέστινγχαουζ. Η Ηλεκτρική Εταιρεία Γουέστινγχαουζ άρχισε να εγκαθιστά γεννήτριες σε όλες τις ΗΠΑ, φτάνοντας σε περιοχές όπου δεν είχαν πρόσβαση οι γεννήτριες του Έντισον και πουλώντας φθηνότερα στο κέντρο των πόλεων για να ψαρέψει πελάτες. Και ενώ η  τιμή του χαλκού διαρκώς ανέβαινε, η επιχείρηση του Έντισον κινδύνευε και ο Τέσλα με τον Γουέστινγχαουζ έβγαζαν χρήματα εις βάρος του αντιπάλου τους.

Η αδυσώπητη αντιπαράθεση ανάμεσα στους γίγαντες του ηλεκτρισμού συνεχίστηκε μέχρι το 1893, όταν και η Τόμσον-Χιούστον απορρόφησε την εταιρεία του Έντισον για τη δημιουργία της Τζένεραλ Ελέκτρικ και ο Έντισον αποσύρθηκε. Πλέον ο ανταγωνισμός έπαψε να έχει προσωπικό χαρακτήρα και πήρε εταιρικό χαρακτήρα. Τελικά για την οργάνωση της 400ης επετείου της άφιξης του Χριστόφορου Κολόμβου στην Αμερική, οι εταιρίες υπέβαλαν προσφορές στην έκθεση του Σικάγο. Η Τζένεραλ Ελέκτρικ υπέβαλε μια προσφορά 554.000 δολαρίων, αφού χρειαζόταν χιλιόμετρα από χάλκινα καλώδια για να μεταφέρει επαρκή ενέργεια με συνεχές ρεύμα. Το εναλλασσόμενο ρεύμα του Τέσλα επέτρεπε όμως στον Γουέστινγχαουζ να μεταφέρει την ίδια ενέργεια με χαμηλότερο κόστος. Έτσι η εταιρία Γουέστινγχαουζ μειοδότησε έναντι μόνον 399.000 δολαρίων και τα κατάφερε μια χαρά, με αποτέλεσμα η απαίτηση για εναλλασσόμενο ρεύμα να πάρει την μορφή χιονοστιβάδας, μέχρι που ακόμα και η Τζένεραλ Ελέκτρικ να αρχίσει να χρησιμοποιεί εναλλασσόμενο ρεύμα. Ο πόλεμος είχε λήξει με νικήτρια την πλευρά Τέσλα – Γουέστινγχαουζ.

Όσα διαδραματίστηκαν αποτυπώνονται στην ταινία του 2019: Η μάχη της επικράτησης (The current war), που είναι βασισμένη στα αληθινά γεγονότα της εποχής και αφηγείται την πραγματική ιστορία του Πολέμου των Ρευμάτων.

Ένα αξιομνημόνευτο επεισόδιο του πολέμου θεωρείται η άρνηση του Τέσλα του Νόμπελ Φυσικής, επειδή έπρεπε να το μοιραστεί με τον αντίπαλο του, αφού είχαν προταθεί από κοινού για το βραβείο! Πάντως αυτή η ιστορική  διαμάχη του Νίκολα Τέσλα και του Τόμας Έντισον επηρέασε βαθιά τον δυτικό πολιτισμό και άλλαξε τις ζωές των ανθρώπων. Η διένεξη τους αποτέλεσε το εφαλτήριο της εισόδου του ηλεκτρισμού στα σπίτια μας.

Πηγές

Laura Mears: Περιοδικό All About History

Έθνος της Κυριακής: ethnos.gr

Οικονομικός Ταχυδρόμος: ot.gr