Τα οφέλη του ελαιόλαδου
Το ελαιόλαδο αποτελεί το βασικότερο συστατικό της διατροφικής πυραμίδας στη Μεσογειακή Διατροφή, που αποτελεί πρότυπο υγιεινής διατροφής, αφού προλαμβάνει και αντιμετωπίζει διάφορες παθήσεις προσφέροντας ταυτόχρονα και μακροζωΐα. Η διατροφική του αξία ήταν αυτή που ανέδειξε τη σημασία του στην καθημερινότητά μας και μιλώντας για τη διατροφική του αξία αναφερόμαστε στην περιεκτικότητά του σε ‘καλά’ – ακόρεστα λιπαρά, σε λιποδιαλυτές βιταμίνες (βιταμίνη E) και σε αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως οι πολυφαινόλες.
Τα λιπαρά:
Η ευεργετική αξία του ελαιολάδου στο μεσογειακό πρότυπο διατροφής οφείλεται κυρίως στην περιεκτικότητά του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Τα μονοακόρεστα λιπαρά στη διατροφή έχουν συνδεθεί με τη διατήρηση της υγείας του καρδιαγγειακού συστήματος. Μελέτες έχουν δείξει ότι όταν τα κορεσμένα λιπαρά της διατροφής αντικατασταθούν από πολυακόρεστα και μονοακόρεστα (τα λεγόμενα ‘καλά’ λιπαρά), τότε φαίνεται να βελτιώνεται το λιπιδαιμικό προφίλ. Το λάδι ελιάς έχει ισορροπημένη σύσταση όσον αφορά το ακόρεστα λιπαρά οξέα: ελαϊκό 73%, λινολεϊκό 9%, λινολενικό 0,3%. Το ελαιόλαδο είναι φτωχό σε κορεσμένα λιπαρά οξέα συγκριτικά με το βούτυρο και τη μαργαρίνη. Τα κορεσμένα του λίπη αποτελούν το 15%. Το ελαϊκό οξύ είναι το λιπαρό με το μεγαλύτερο ποσοστό συγκέντρωσης στο ανθρώπινο σώμα σε σχέση με όλα τα άλλα θηλαστικά. Η υψηλή περιεκτικότητα του ελαιολάδου σε ελαϊκό οξύ το κάνει ανθεκτικό στην οξείδωση. Το ελαιόλαδο είναι ανθεκτικό στην οξείδωση γιατί όχι μόνο είναι φτωχό σε πολυακόρεστα και πλούσιο σε μονοκόρεστα λιπαρά οξέα, αλλά επειδή είναι επίσης πλούσιο σε α-τοκοφερόλη.
Το λινολεϊκό οξύ, αντιθέτως, συμμετέχει στο ίδιο ποσοστό με το μητρικό γάλα και γι” αυτό το ελαιόλαδο είναι σημαντικό στην παιδική διατροφή. Στο λάδι περιέχονται πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που ονομάζονται «απαραίτητα» και δεν μπορούν να παρασκευασθούν από τον ανθρώπινο οργανισμό. Γι” αυτό θα πρέπει να δοθούν μέσω της διατροφής. Το λινολενικό οξύ ανήκει στην ομάδα των απαραίτητων λιπαρών οξέων που ονομάζονται ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και ανήκουν στα απαραίτητα διατροφικά στοιχεία. Ωστόσο επειδή ακριβώς τα λιπαρά είναι πλούσια σε θερμίδες είναι σημαντικό να δίνουμε έμφαση στην ποσότητα ελαιολάδου που καταναλώνουμε! 1 κ.σ. αποδίδει περίπου 120 θερμίδες.
Τα αντιοξειδωτικά:
Η μείωση της συχνότητας των καρδιαγγειακών παθήσεων και άλλων χρόνιων νοσημάτων έχει συσχετισθεί με την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Ο λόγος: τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν από τη φθορά των μορίων και των μεμβρανών των κυττάρων.
Οι πολυφαινόλες, αντιοξειδωτικά που τα γνωρίζουμε ως συστατικό του κρασιού, των κόκκινων φρούτων και του καφέ, αποτελούν ένα βασικό συστατικό του ελαιολάδου. Όταν χρησιμοποιούμε το ελαιόλαδο ως βασική πηγή λίπους της διατροφής μας καταφέρνουμε να καλύψουμε σημαντικό ποσοστό των ημερήσιων αναγκών μας σε αντιοξειδωτικά. Παράλληλα, τα φαινολικά συστατικά του ελαιολάδου φαίνεται να συσχετίζονται με την υγεία της καρδιάς, δρώντας ενάντια στο οξειδωτικό στρες, ενώ προστατεύουν και την ποιότητα του λαδιού αφού επηρεάζουν το άρωμα και τη γεύση του ελαιολάδου και ταυτόχρονα δρουν ενάντια στην οξείδωση του ίδιου του ελαίου.
Βιταμίνη Ε
Το ελαιόλαδο αποτελεί εξαιρετική πηγή βιταμίνης Ε, της λιποδιαλυτής βιταμίνης που εμφανίζει έντονη αντιοξειδωτική δράση. Η βιταμίνη Ε του ελαιολάδου είναι ένα ακόμη συστατικό του, το οποίο συνδέεται με τη διατήρηση της υγείας της καρδιάς, σε συνδυασμό με τις πολυφαινόλες του και τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα που περιέχει.
Η αντιοξειδωτική δράση της βιταμίνης Ε του ελαιολάδου έχει συσχετισθεί ωστόσο και με την πρόληψη της πρόωρης γήρανσης, καθώς φαίνεται πως η επαρκής πρόσληψή της έχει συνδεθεί με την προστασία από εκφυλιστικές παθήσεις όπως η νόσος του Alzheimer. Το ελαιόλαδο, όμως, φαίνεται να παίζει ρόλο στην πέψη των τροφών και την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών (π.χ. ασβεστίου, σιδήρου, μαγνησίου), καθώς και στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας χάρη στην ελαφριά υπακτική του δράση. Οι σαλάτες με φρέσκα λαχανικά περιέχουν σημαντικές βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά, πολλά από τα οποία, όπως οι βιταμίνες Α, D, Ε, Κ, καθώς και τα καροτενοειδή (β-καροτένιο, λυκοπένιο, λουτεΐνη κ.λπ.), για να απορροφηθούν από τον οργανισμό σε επαρκείς ποσότητες χρειάζονται να λαμβάνονται μαζί με λιπαρό υπόβαθρο. Ωστόσο, το ελαιόλαδο και ιδιαίτερα το παρθένο ελαιόλαδο, το οποίο περιέχει μεγαλύτερες ποσότητες μονοακόρεστων λιπαρών σε σχέση με τα έλαια που χρησιμοποιούνται γενικά στη μαγειρική, εκτός από τα ευεργετικά θρεπτικά συστατικά που περιέχει, φαίνεται να προωθεί την απορρόφηση μεγαλύτερων ποσοτήτων θρεπτικών συστατικών, τόσο από τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όσο και από άλλα, όπως η πατάτα. Για τον λόγο αυτό, συστήνεται η κατανάλωση και χρησιμοποίησή του, τόσο στο μαγείρεμα, στην ωμή μορφή του, όσο και ως λιπαρό υπόβαθρο στις σαλάτες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε βέβαια, πως η κατανάλωση τόσο του ελαιόλάδου όσο και άλλων μορφών ελαίων, πλούσιων κυρίως σε μονοακόρεστα λιπαρά, θα πρέπει να γίνεται με μέτρο και όχι με υπερβολή.
Έτσι λοιπόν, ακόμη και με μια μικρή ποσότητα ελαιολάδου, μπορούμε να έχουμε εξαιρετικά αποτελέσματα, όσον αφορά στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και ταυτόχρονα μια βέλτιστη επιλογή για τη διατήρηση χαμηλών ποσοτήτων λιπαρών στο καθημερινό μας διαιτολόγιο.
Λάδι ελιάς κατά των γηρατειών
Η πρόωρη γήρανση συνδέεται με το οξειδωτικό στρες γιατί προκαλεί μείωση του μήκους των τελομερών στα χρωματοσώματα του ανθρώπου. Όμως οι φαινόλες της καλής ποιότητας ελαιολάδου παρεμποδίζουν αυτή την μείωση και συμβάλλουν στη φυσιολογική γήρανση. Ακόμη η υδροξυτυροσόλη (μία από τις φαινόλες) που συναντάται στο ελαιόλαδο ενεργοποιεί το ένζυμο τελομεράση το οποίο αυξάνει το μήκος των πολυμερών επιδρώντας έτσι θετικά στην μακροζωία.
Οι έρευνες που έχουν γίνει για τα οφέλη του ελαιολάδου από το 1970 έως σήμερα υπολογίζονται σε περισσότερες από 2.000. Για τους Έλληνες τα συμπεράσματα των ερευνών αναφορικά με την υγεία έλκουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Ανάμεσα σε Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, που παράγουν τις μεγαλύτερες ποσότητες στον κόσμο οι Έλληνες είναι αυτοί που το καταναλώνουν περισσότερο. Σύμφωνα με στοιχεία του Νorth American Olive Oil Association, οι Έλληνες καταναλώνουν 24 lt/άτομο κατά μέσο όρο, οι Ισπανοί 15 lt/άτομο και οι Ιταλοί 13 lt/άτομο.Η χρήση του ελαιολάδου έχει ερευνηθεί στη διατροφή (ωμό και στο μαγείρεμα) ενώ χρησιμοποιείται ευρέως στην παρασκευή φαρμάκων και καλλυντικών, ως βασικό συστατικό στην δημιουργία ιαμάτων σε συνδυασμό με αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά (χαρακτηριστικότερο αυτών το βαλσαμόλαδο), στην σαπωνοποιία και παλιότερα ως καύσιμο.
Άλλα οφέλη
Οι έρευνες έχουν συνδέσει την ωφελιμότητα του ελαιόλαδου στην ανάπτυξη εγκεφάλου-σκελετού κατά την παιδική ηλικία, με την αθλητική δραστηριότητα (διατροφή αθλητή και έντονη άσκηση), με το πεπτικό σύστημα (καταπραΰνοντας μάλιστα πολλά εντερικά σύνδρομα), από το 1887 θεωρείται θεραπευτικό κατά της χολολιθίασης, προστατεύει το δέρμα από την ηλιακή ακτινοβολία και τα εγκαύματα κι έχει δεκάδες άλλες χρήσεις.Το λάδι της ελιάς είναι η κύρια πηγή διατροφικού λίπους στη μεσογειακή διατροφή και επιδημιολογικές έρευνες την περασμένη δεκαετία για τις ιδιότητες των μονοακόρεστων λιπιδίων έδειξαν ότι προστατεύει από τις καρδιαγγειακές παθήσεις, αυξάνοντας την καλή χοληστερίνη και μειώνοντας την «κακή». Μία απ” αυτές στο Parc de Recerca Biomedica de Barcelona έδειξε ότι όσοι καταναλώνουν τακτικά ελαιόλαδο έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιαγγειακές νόσους-εγκεφαλικό επεισόδιο. Τακτική πρόσληψη ελαιολάδου βοηθά στη μείωση φλεγμονής, ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας (εσωτερικά τοιχώματα αγγείων, θρόμβωσης), βοηθά στην πρόληψη της οξείας παγκρεατίτιδας, προστατεύει το ήπαρ, προστατεύει από την ελκώδη κολίτιδα, την νόσο Αλτσχάιμερ και την παγκρεατίτιδα.
Για τον καρκίνο μια παλιότερη έρευνα του καθηγητή Δ. Τριχόπουλου, της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ είχε καταλήξει ότι οι γυναίκες που καταναλώνουν ελαιόλαδο περισσότερο από μία φορά ημερησίως έχουν 25% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρκίνο του μαστού, έναντι εκείνων που καταναλώνουν σπανίως. Στη Μεσόγειο που παρατηρείται μεγάλη κατανάλωση ελαιόλαδου υπάρχουν χαμηλές συχνότητες ορισμένων μορφών καρκίνου (μαστού, ωοθηκών, ενδομήτριου).
Για τον σακχαρώδη διαβήτη, σε κλινικές παρατηρήσεις το λάδι ελιάς φαίνεται ότι έχει δυναμικό ρόλο στην διατήρησή του σε χαμηλά επίπεδα κυρίως σε άτομα που δεν εξαρτώνται από την ινσουλίνη.
Ανάμεσα στις μελέτες που έχουν γίνει υπάρχει και αυτή της Α” Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών που διαπίστωσε πως μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της τεστοστερόνης και να μειώσει την στυτική δυσλειτουργία, ενώ άλλες μελέτες κατέληξαν ότι συμβάλλει στη θεραπεία του έλκους του στομάχου και του δωδεκαδάκτυλου και διευκολύνει την απορρόφηση του ασβεστίου.
Ως προϊόν διατροφής οι ειδικοί γευσιγνώστες και οι εμπειρογνώμονες ελαιολάδου -όπως η δοκιμάστρια παρθένων ελαιολάδων Ειρήνη Κοκολάκη- δεν παύουν να τονίζουν ότι το ελαιόλαδο έχει και μια άλλη ιδιαιτερότητα. Είναι το μόνο τρόφιμο βάση κανονισμού του οποίου η ποιοτική κατηγορία (εξαιρετικό παρθένο, παρθένο, λαμπάντε) και η εμπορική του αξία είναι άμεσα συνδεδεμένα με το οργανοληπτικό του προφίλ (γεύση-αρώματα). Δηλαδή ανίχνευση-περιγραφή μέτρηση θετικών κι αρνητικών ιδιοτήτων του παρθένου ελαιολάδου γίνεται από εκπαιδευμένους δοκιμαστές χρησιμοποιώντας τις ανθρώπινες αισθήσεις. Με το όρο premium, χαρακτηρίζονται ορισμένα έξτρα παρθένα ελαιόλαδα χαμηλής οξύτητας, που πληρούν μια σειρά εξαιρετικά υψηλών προϋποθέσεων από τη συγκομιδή μέχρι και την εμφιάλωσή τους.
Καρρά Αγγελική
Πηγή: https://www.lifezone.gr/
