ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ

          «…Και καλείται το πολίτευμά μας Δημοκρατία, γιατί η κυβέρνηση της πόλης δε βρίσκεται στα χέρια των λίγων, βρίσκεται στα χέρια των πολλών.»

Λόγια ενός μεγάλου πολιτικού, του Περικλή, επικεφαλής των Αθηναίων, ο οποίος άφησε χθες την τελευταία του πνοή προσβεβλημένος από τον φοβερό λοιμό που έχει χτυπήσει την πόλη.

Αναλαμβάνει ηγέτης της Αθήνας μετά τη νίκη του κατά του ηγέτη των συντηρητικών.

Από την αρχή προχωρά σε εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις για την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας και συντάσσεται με τον Δήμο, παίρνοντας τόσο φιλολαϊκά μέτρα που οι πολιτικοί του αντίπαλοι τον κατηγορούν για λαϊκισμό. Ο Περικλής, μέσα από τη φωτισμένη διακυβέρνησή του, πετυχαίνει να επιβάλλει την πλήρη εκδημοκρατικοποίηση της αθηναϊκής πολιτείας, καταργώντας παραδοσιακά προνόμια της άρχουσας τάξης και κάνοντας όλους ίσους απέναντι στον νόμο.

Καθιερώνει αμοιβή για τους πολίτες που προσφέρουν υπηρεσίες στα κοινά του τόπου ώστε να μην επηρεάζονται από προσωπικά συμφέροντα.

Αναβαθμίζει και ανεξαρτητοποιεί τη Δικαιοσύνη, παρέχοντας μισθό στους δικαστές της Ηλιαίας, οι οποίοι πλέον εκλέγονται κατόπιν ψηφοφορίας από τις δέκα φυλές του Δήμου Αθηνών.

Χορηγεί θεατρικό επίδομα από τα δημόσια ταμεία στους φτωχούς πολίτες με στόχο να αλλάξει τη δεινή τους θέση και να τους φέρει σε επαφή με την παιδεία μέσω του διδακτικού θεάτρου, ανεβάζοντας έτσι το μορφωτικό επίπεδο των Αθηναίων.

Το αθηναϊκό ναυτικό κυριαρχεί επί των ημερών του, προκαλώντας μια πρωτόγνωρη εμπορική άνθιση, αυξάνοντας έτσι τα δημόσια έσοδα αλλά και την επιρροή της Αθήνας στο Κοινό των Ελλήνων.

Εγκαθιστά τους φτωχότερους ακτήμονες σε γεωργικούς κλήρους των αθηναϊκών αποικιών στα νησιά και τη Θράκη, ενισχύοντας έτσι τους δεσμούς με τη Μητρόπολη.

Η δεξιοτεχνική εξωτερική πολιτική του Περικλή καθιστά την Αθήνα ως την ισχυρότερη πόλη-κράτος σε όλο τον ελληνικό κόσμο.

Μετατρέπει τη Δηλιακή συμμαχία  σε Αθηναϊκή ηγεμονία, τηρώντας μια άκαμπτη εξωτερική πολιτική βασιζόμενη σε δύο σημεία: την παραδειγματική τιμωρία των πόλεων-κρατών που θέλησαν να απεμπλακούν  από την επιρροή της Αθήνας και την υπονόμευση της δύναμης τόσο του ελληνικού εχθρού όσο και των βαρβάρων που απειλούσαν το Κοινό των Ελλήνων.

Ολοκληρώνει τις αθηναϊκές οχυρώσεις με τα Μακρά Τείχη, καθώς τα τύμπανα του πολέμου με τη Σπάρτη ηχούσαν.

Ανοικοδομεί τους ναούς και τα ιερά, που είχαν καταστραφεί από τους Πέρσες, και κυρίως τον Παρθενώνα. Τη διεύθυνση και την κατασκευή των καλλιτεχνημάτων αναθέτει τον σπουδαίο γλύπτη Φειδία, υπό την επίβλεψη του οποίου ξαναχτίζεται ο Παρθενώνας, σύμφωνα με τον σχεδιασμό των Ικτίνου και Καλλικράτη, ενώ τα Προπύλαια της Ακρόπολης είναι έργο του Μνησικλή. Πλάι στα επιβλητικά κτήρια συνυπάρχουν εντυπωσιακά γλυπτά, όπως το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς στον Παρθενώνα αλλά και το χάλκινο της Προμάχου Αθηνάς μεταξύ Προπυλαίων και Παρθενώνα. Ο Περικλής κυβέρνησε την αγαπημένη του Αθήνα για τριάντα και πλέον χρόνια και κράτησε το αξίωμα του στρατηγού για δεκατέσσερα, αλλάζοντας όχι μόνο το πρόσωπό της αλλά και την ίδια τη θέση της στον κόσμο, καθώς την μετέτρεψε στο πιο λαμπρό οικονομικό, εμπορικό, πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο της Μεσογείου και φυσικά στην κοιτίδα της Δημοκρατίας.

Τα φιλολαϊκά του μέτρα δε σταμάτησαν ποτέ να προωθούνται μαγνητίζοντας την αγάπη και την αφοσίωση του απλού πολίτη και κάνοντας δημόσια αξιώματα και θέσεις ευθύνης προσιτά σε όλους τους Αθηναίους.

Κλείνοντας το άρθρο, θα ήθελα να αναφέρω ένα μικρό απόσπασμα από τον συγκλονιστικό λόγο που εκφώνησε τον προηγούμενο χρόνο για τους πρώτους νεκρούς του πολέμου με τους Σπαρτιάτες:

«…Διότι τάφος των επιφανών αντρών είναι κάθε τόπος, και δε σώζεται το όνομά τους μόνο σε επιγραφές στην πατρίδα τους, αλλά διατηρείται η ανάμνηση τους και στις ξένες χώρες πιο πολύ στη μνήμη και στις καρδιές των ανθρώπων παρά στα γραπτά μνημεία και τους τάφους.»

Αγησίλαος