Το σκάκι είναι επιτραπέζιο παιχνίδι και πνευματικό άθλημα για δύο παίκτες. Χρειάζεται νοημοσύνη και τεχνική, αλλά πάνω από όλα χρειάζεται εξάσκηση. Παίζεται στη σκακιέρα, η οποία αποτελείται από 64 εναλλασσόμενα μαύρα και άσπρα, όμοια τετράγωνα. Κάθε παίκτης ξεκινάει την παρτίδα με 16 πεσσούς. Ο ένας παίκτης κατέχει τους λευκούς πεσσούς και ο άλλος τους μαύρους. Νικητής του παιχνιδιού είναι εκείνος που θα καταφέρει να κάνει Ματ στον βασιλιά του αντιπάλου.
Σημαντικό είναι πως μεταξύ των παικτών στο σκάκι υπάρχει πάντα ευγενής άμιλλα. Έτσι πριν ξεκινήσει μία παρτίδα οι παίκτες δίνουν πάντα τα χέρια μεταξύ τους. Το σκάκι προσφέρεται τόσο για άνδρες όσο και γυναίκες, οι οποίες μπορούν να συμμετέχουν και να παίξουν με τα ίδια δικαιώματα και χωρίς καμία διάκριση. Βεβαία αυτό δε συμβαίνει πάντα. Πολλές φορές οι γυναίκες δεν αντιμετωπίζονται με τον σωστό τρόπο ως προς τις ικανότητες και δεξιότητές τους στο παιχνίδι.
Οι γυναίκες έπαιζαν σκάκι στο πλευρό των αντρών από τη πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε το παιχνίδι, χωρίς να υπάρχει καμία αμφισβήτηση των ικανοτήτων τους. Όμως από το 1500 μ.Χ. και μετά, η γυναίκα σκακίστρια εξαφανίστηκε και αμφισβητήθηκε. Σήμερα, οι γυναίκες και τα κορίτσια αρχίζουν σταδιακά να ξαναμπαίνουν ενεργά στο παιχνίδι, αλλά εξακολουθούν να αποτελούν τη μειονότητα των παικτών και να αντιμετωπίζονται στερεοτυπικά (Eanorel 2016).
Επίσης, καταγράφεται ότι τη δεκαετία του 1970 οι καλύτεροι σκακιστές ήταν άντρες. Έτσι, κάποιοι πίστευαν πως αυτό ήταν απόδειξη ότι ο γυναικείος εγκέφαλος δε μπορούσε να καταλάβει το παιχνίδι. Η πραγματικότητα όμως ήταν ότι απλώς δε τους δινόταν η ευκαιρία να ασχοληθούν με το σκάκι, παραγκωνίζοντάς τες από το παιχνίδι (Φάβιλι 2020, σελ. 170-171).
Με τη φράση που οι άνθρωποι λένε «παίζεις σαν γυναίκα» είτε εννοούν ότι παίζει κάποιος αμυντικά είτε πολύ επιθετικά. Πάντα όμως χρησιμοποιούν τη φράση αυτή υποτιμητικά. Αυτό συμβαίνει γιατί πολλές γυναίκες ακολουθούν ένα επιθετικό παίξιμο, επηρεασμένες από την ισχυρότερη γυναίκα παίκτρια σκακιού, την Τζουντίτ Πολγκάρ, η οποία έγινε γνωστή για τις «κεραυνοβόλες» επιθέσεις της. Τέτοιοι λοιπόν αρνητικοί χαρακτηρισμοί τις αποθαρρύνουν να ασχοληθούν με το σκάκι. Για τον λόγο αυτό, οι γυναίκες αποτελούν τη μειονότητα στο παιχνίδι αυτό, δηλαδή μόλις το 10% των συμμετεχόντων σε τουρνουά (Eanorel 2016). Μάλιστα, πολλές παίκτριες έχουν αναφέρει περιστατικά στα οποία άντρες βάζουν τα κλάματα επειδή νικήθηκαν σε μία παρτίδα από εκείνες ή έχουν νευριάσει πολύ επειδή νικήθηκαν από έναν «κατώτερο» παίκτη.
Τέλος, οι γυναίκες έχουν περισσότερες ευκαιρίες να διακριθούν, αφού είναι λιγότερες αριθμητικά σε σχέση με τους άντρες. Παρόλα αυτά, οι διακρίσεις μεταξύ των φύλων είναι καιρός να τελειώσουν και να αρχίσει μία πιο δίκαιη μεταχείριση των γυναικών. Όπως είπε και η παγκόσμια πρωταθλήτρια σκακιού, Σούζαν Πoλγκάρ, «ήταν το όνειρό μου να φέρω την επανάσταση στο σκάκι για τα νεαρά άτομα, ειδικά τα κορίτσια».
Ελένη
(Φωτογραφίες ελεύθερες πνευματικών δικαιωμάτων από τις πλατφόρμες Pixabay και StockSnap)
Βιβλιογραφία/Διαδικτυογραφία:
Φάβιλι Ε. 2020. Ιστορίες της καληνύχτας για επαναστάτριες: 100 μετανάστριες που άλλαξαν τον κόσμο, μτφρ. Πάλλη Έρρικα.
Eanorel, «Δύσκολοι καιροί για βασίλισσες. Οι γυναίκες αγωνίζονται για μια θέση στη σκακιέρα», SELENE. Οι γυναίκες αλλάζουν τον κόσμο, 23 Μαΐου το 2016, Ψηφιακή έκδοση: Δύσκολοι καιροί για βασίλισσες | SELENE (wordpress.com) (τελευταία πρόσβαση στις 10 Απριλίου 2021).
