Το τελευταίο Θρανίο

Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ

Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ είναι Ελληνίδα  βυζαντινολόγος ιστορικός. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης  το 1967 και η πρώτη γυναίκα πρύτανις του Πανεπιστημίου της Σορβόνης στην 700 χρόνων ιστορία του, το 1976.

Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 29 Αυγούστου 1926. Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά την αποφοίτησή της, εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, ενώ μετακόμισε στο Παρίσι το 1953 για να συνεχίσει τις σπουδές της. Δύο χρόνια μετά διορίσθηκε στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS), ενώ το 1964 λαμβάνει τον τίτλο της διευθύντριας του Κέντρου και το 1967 γίνεται καθηγήτρια στη Σορβόνη. Επίσης, διετέλεσε Διευθύντρια του Κέντρου Ιστορίας και Πολιτισμού του Βυζαντίου και της Χριστιανικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris 1, εξελέγη Αντιπρύτανις του Πανεπιστημίου της Σορβόνης (1970-1973) και το 1976, Πρύτανις. Εκεί γνώρισε τον σύζυγό της, αξιωματικό του γαλλικού στρατού Ζακ Αρβελέρ (Jacques Ahrweiler), με τον οποίο απέκτησε μία κόρη.

Είναι Πρόεδρος της Επιτροπής Ηθικής του Εθνικού Κέντρου για την Επιστημονική Έρευνα (Γαλλία), του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών (Ελλάδα) και Επίτιμη Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Βυζαντινών Σπουδών. Επίσης, διετέλεσε Πρόεδρος του Πανεπιστημίου Παρισίων, Πρύτανις των Πανεπιστημίων των Παρισίων, και Πρόεδρος του Κέντρου Georges Pompidou-Beaubourg.

Τα έργα της αφορούν κυρίως την ιδιότητά της ως βυζαντινολόγου. Αξίζει να αναφερθούν οι «Έρευνες για τη διοίκηση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας τον 9ο και 10ο αιώνα», «Το Βυζάντιο και η θάλασσα», «Μελέτες για τη διοικητική και κοινωνική διάρθρωση του Βυζαντίου», «Βυζάντιο, η χώρα και τα εδάφη»,  «Η Πολιτική Ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας», «Βυζαντινή Γεωγραφία», «Ιστορική γεωγραφία του μεσογειακού κόσμου». Στα βιβλία της περιλαμβάνονται, επίσης, «Η Σμύρνη ανάμεσα σε δύο τουρκικές κατοχές», «Η διασπορά στο Βυζάντιο», «The Making of Europe», «Γιατί το Βυζάντιο» κ.ά.

Γνωστή είναι επίσης και για το μεγάλο αίσθημα φιλελευθερισμού και ελεύθερης έκφρασης των ιδεών που την διέπουν. Όπως είχε η ίδια αναφέρει σε συνέντευξή της: «Ποτέ δεν επέτρεψα, ως πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, να μπει στο ίδρυμα αστυνομικός χωρίς να είμαι και εγώ η ίδια μπροστά».

Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ θεωρείται σήμερα από τις πλέον εξέχουσες πανεπιστημιακές προσωπικότητες, ιδιαίτερα στη Βυζαντινολογία, με πολύ μεγάλο αριθμό σχετικών διαλέξεων και ομιλιών εντός και εκτός Ελλάδας. Είναι πρύτανης των Πανεπιστημίων της Σορβόνης από το 1976, καγκελάριος των Πανεπιστημίων του Παρισιού, διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Βυζαντινής Ιστορίας και Πολιτισμού και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Στην πολύχρονη ακαδημαϊκή σταδιοδρομία έχει αναλάβει τα ανώτερα αξιώματα και έχει τιμηθεί με πλήθος διεθνών διακρίσεων.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη βρήκαμε στον ιστότοπο:

http://maga.gr/2012/10/18/h-eleni-glikatzi-arveler-milise-sto-maga-gr/

Ελευθερία Κοντόκαλου,

Γιώργος Κλάδος