ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΝ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
της Στέλλας Δριβαλιάρη
Στον εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα του 1821 δεν συνέβαλαν μόνο οι γνωστοί σε σχεδόν όλους μας άνδρες φιλέλληνες, όπως οι ποιητές λόρδος Βύρωνας, Αλεξάντερ Πούσκιν και ο ζωγράφος Ευγένιος Ντελακρουά. Συνέδραμαν και σπουδαίες γυναίκες φιλελληνίδες που πρωτοστάτησαν στην προβολή του ελληνικού αγώνα και των δικαιωμάτων της Ελλάδας. Επηρεασμένες από φημισμένους Έλληνες, όπως τον Κοραή, τον Υψηλάντη και τον Καποδίστρια, καθώς και από την Γαλλική Επανάσταση, τη λογοτεχνία και τον ρομαντισμό, οι γυναίκες αυτές διέδωσαν έντονα τον ελληνικό πολιτισμό.
Η ΕΕΦ (Εταιρεία Ελληνισμού και Φιλελληνισμού) και το Μουσείο Φιλελληνισμού αφιέρωσε την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας σε δύο σπουδαίες και φημισμένες Φιλελληνίδες: τη Juliette Récamier και τη Julia Ward.
Η Juliette Récamier (1777-1849) γεννήθηκε στη πόλη της Γαλλίας, Λυών. Η ίδια, επηρέασε έντονα τη μόδα των αρχών του 19ου αιώνα. Το στυλ της εμπνεόταν από την κλασική αρχαιότητα, και γενικά από τον ελληνικό πολιτισμό. Ήταν ενεργό μέλος του Φιλελληνικού Κομιτάτου στο Παρίσι. Η Recamier αλληλογραφούσε με τον Φιλέλληνα Γάλλο στρατιωτικό Olivier Voutier (1796-1877), την περίοδο που εκείνος βρισκόταν στην Ελλάδα. Λίγο καιρό μετά, η Recamier εξέδωσε τις επιστολές, οι οποίες μιλούν για ήθη, έθιμα και ιστορικά τοπία της Ελλάδας . Η Recamier στήριξε οικονομικά την Ελληνική Επανάσταση με μεγάλα χρηματικά ποσά από δικούς της πόρους, αλλά και από τα εισοδήματα εράνων.
Η Julia Ward (1819-1910) ήταν Αμερικανίδα ειρηνίστρια, φεμινίστρια, ακτιβίστρια και ποιήτρια. Στήριξε
τον αγώνα των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της επανάστασης στην Κρήτη (1866-1869) με τη σύσταση του “Greek Relief Committee” στη Βοστώνη, συγκεντρώνοντας χρήματα, τρόφιμα και ρούχα. Για να στηρίξει τους επαναστατημένους Κρήτες, οργάνωσε μία μεγάλη εκδήλωση στη Βοστώνη με τη συμμετοχή σπουδαίων μουσικών. Το εισόδημα από την εκδήλωσή ατή έφτασε τα 2.000 τάλιρα, τα οποία και στάλθηκαν στην Ελλάδα. Πιο μετά, η Ward εγκαταστάθηκε με την οικογένεια της στην Ελλάδα και βοήθησε με χρήματα και ρούχα τους Κρητικούς πρόσφυγες.
Πηγή:Εταιρεία Ελληνισμού και Φιλελληνισμού, Μουσείο Φιλελληνισμού https://www.eefshp.org/archeio/viografies-filellinon/
Η ΜΑΝΤΩ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΓΑΛΛΙΔΕΣ ΚΥΡΙΕΣ
ΈΝΑ ΚΑΛΕΣΜΑ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
Σημαντικό ρόλο στην κινητοποίησης των γυναικών της Ευρώπης έπαιξεη και η Μαντώ Μαυρογένους. Μεγαλωμένη στα αριστοκρατικά σαλόνια και με σπουδαία μόρφωση έρχεται στην Ελλάδα για να πολεμήσει για την ελευθερία. Δυναμική, επαναστάτρια, μια γυναίκα που δεν ακολουθεί τα γυναικεία πρότυπα της εποχής της αποφασίζει να απευθυνθεί στις κυρίες που συναναστρεφόταν, τις γαλλίδες κυρίες, για να τις καλέσει να αγωνιστούν όχι «για τις επαναστάσεις της μόδας» αλλά για την επανάσταση των Ελλήνων. Την επιστολή αυτή παρέδωσε σε δύο Γάλλους αξιωματικούς για την μεταφέρουν στο Παρίσι.
Κοσμοπολίτισσα και αριστοκράτισσα δεν κρατά για τον εαυτό της παρά τον χαρακτηρισμό της πατριώτισσας: «Μια κόρη απλή, μεγαλωμένη σ’ ένα βράχο, θρεμμένη μες τη θλίψη, μη αναπνέοντας παρά τον αέρα του πατριωτισμού, θα ακουσθεί άραγε από ένα πλήθος κυριών βυθισμένων στις απολαύσεις της ζωής, τριγυρισμένων από τα παιδικά τους χρόνια, απ’ όλα τα θαύματα του ανθρώπινου πνεύματος, τις ωραίες τέχνες και τις πολυτέλειες, συνηθισμένων στην κομψότητα των τρόπων, στον αττικισμό του λόγου; Τόση αντίθεση στον τρόπο της ζωής μας μπορεί τάχα να βοηθήσει στην συνεννόηση μας;»
Με αυτά τα λόγια η Μαντώ Μαυρογένους ξεκινάει το πολυσέλιδο γράμμα της με τίτλο «προς τις Παρισινές κυρίες». Ένα γράμμα από γυναίκα σε γυναίκα, χωρίς ίχνος ευγένειας και κολακείας αντιθέτως, σκληρό, αιχμηρό και επικριτικό, στο οποίο η Μαυρογένους τονίζει με σθένος και υπερηφάνεια την πνευματική της υπεροχή που δεν πηγάζει παρά από τον αγώνα της για ελευθερία και προσκαλεί και τις παρισινές κυρίες να πράξουν το ίδιο.
Κοινό τους σημείο στο οποίο και απευθύνεται είναι η γυναικεία καρδιά, όπως θα πει πιο κάτω: «…άνθρωποι που έζησαν πολύ κοντά σας μου εμίλησαν για τα ήθη σας. Τα ηύρα παράδοξα και ελαφρά. Όμως, θέλω να πιστεύω πως δεν σας έκριναν παρά εξωτερικά και πως δεν έφθασαν ως το βάθος της καρδιάς σας. Αυτή η γυναικεία καρδιά πρέπει να είναι πονετική και ευαίσθητη, ειλικρινής και γενναία όπως εκείνη των Γάλλων.»
Τονίζει τον στόχο της και τις καλεί να αναθεωρήσουν τους δικούς τους: «Λαχταρώ για μια ημέρα μάχης, όπως εσείς στενάζετε ύστερ’ από έναν χορό». Δεν διστάζει να αναφερθεί ακόμα και στη σχέση με το άλλο φύλο και τις καλεί να αναλάβουν έναν ουσιαστικό ρόλο λέγοντας: «δεν βλέπετε στους άνδρες παρά θαυμαστές της καλλονής σας, ενώ εγώ βλέπω σε αυτούς τα στηρίγματα της χώρας μου.» Και συνεχίζει δίνοντας συμβουλές για το τι πρέπει να προκαλούν σε έναν άνδρα: «Προσπαθήστε να ξυπνήσετε μέσα τους μια ευγενική περηφάνια. Είναι τόσο ωραίο να γίνετε το είδωλο ενός άνδρα με ανώτερο χαρακτήρα και με μεγάλη ψυχή. Αφήστε τους στην κουτή μηδαμινότητά τους, ή μάλλον αν η καρδιά τους στενάζει, σπείρετε σ’ αυτή, με την ερωτική φλόγα και την αγάπη της εθνικής τιμής.» Για να καταλήξει με αριστοτεχνικό τρόπο, σε αυτό ακριβώς που θέλει να πάρει, σε αυτό ακριβώς που ζητά: «Ζητήστε τους να υπερασπιστούν τα δίκαια των Ελλήνων αντί να σας συνοδεύσουν στον έμπορο της μόδας.» Και συνεχίζει: «Οι Έλληνες, γεννημένοι φιλελεύθεροι μόνο στον εαυτό τους θα οφείλουν την ελευθερία τους. Ώστε δεν επικαλούμαι την μεσολάβησή σας για να διαθέσετε τους συμπατριώτας σας στο να μας στείλουν βοηθήματα, αλλά μόνο στο να τους μετατρέψετε την ιδέα του να στείλουν βοηθήματα στους εχθρούς μας.»
Και κλείνει, συνοψίζοντας όλη την ουσία του γράμματός της, με μια πρόσκληση στήριξης του ελληνικού αγώνα : «Κάμετε λοιπόν, ω δυνατές κυρίες, κάμετε ώστε να δοκιμάσουμε επιτέλους τη γλυκύτητα της ειρήνης και της ελευθερίας, ώστε οι Γάλλοι στρατιώτες να μη θελήσουν να βρέξουν τα δοξασμένα όπλα τους στο χριστιανικό αίμα των αδελφών τους και να μην ιδούμε ποτέ τους υπερασπιστές της χώρες των τεχνών και του πνεύματος να ξαναβυθίσουν στη σκλαβιά τη γη του Λεωνίδα και του Ευριπίδη…»
Πηγή:
Γράμμα της ΜαντώςΜαυρογένους προς της Γαλλίδες κυρίες:
http://www.ekebi.gr/magazines/showimage.asp?file=107049&code=6287&zoom=800
