Του Κλέαρχου Βλάχου
Οι Δίκαιοι των Eθνών είναι τιμητικός τίτλος που απονέμεται από το Γιαντ Βασέμ, το ίδρυμα για τη μνήμη των Μαρτύρων και των Hρώων του Ολοκαυτώματος εκ μέρους του κράτους του Ισραήλ, σε μη Εβραίους, που στην διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Pολέμου, με κίνδυνο της ζωής τους, έσωσαν τις ζωές χιλιάδων Εβραίων.
Οι Έλληνες Δίκαιοι των Εθνών ανέρχονται στους 355!
Πολλοί ήταν οι Έλληνες που έλαβαν λοιπόν τον τιμητικό αυτό τίτλο. Άνθρωποι απλοί καθημερινοί που δε δίστασαν να βάλουν σε κίνδυνο τη ζωή τους για να σώσουν τον συνάνθρωπό τους. Η πλειοψηφία των Δίκαιων των Εθνών στην Ελλάδα κατοικούσε στις μεγάλες πόλεις: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλος, Χανιά, Πάτρα, Ιωάννινα και σε νησιά, όπως η Κέρκυρα και η Ζάκυνθος. Ασκούσαν διαφορετικά επαγγέλματα και διακρίθηκαν για τον αγώνα που έδιναν καθημερινά για να προστατεύσουν χιλιάδες Εβραίους. Πολλοί ιερείς, που κατοικούσαν κυρίως στις μεγάλες πόλεις, όπως η Θεσσαλονίκη, η Αθήνα, τα Ιωάννινα, η Ζάκυνθος και ο Βόλος διαμαρτύρονταν για τις διώξεις των Ελλήνων Εβραίων και ανέλαβαν πρωτοβουλίες, για να σώσουν συνανθρώπους τους Εβραίους.
Αξιοσημείωτη ήταν η πράξη του Μητροπολίτη Δημητρίου Χρυσόστομου, ο οποίος έκαψε τους καταλόγους με τα ονόματα και άλλες πληροφορίες για τους Εβραίους πριν αυτός παραδοθεί στον στρατιωτικό διοικητή της Ζακύνθου. Πολλοί γιατροί επίσης παρείχαν τις πρώτες βοήθειες σε όσους Εβραίους μπορούσαν και κάποιοι από αυτούς συμμετείχαν σε αντιστασιακές ομάδες, όπως είναι η περίπτωση του γιατρού Πάνου Μαχαίρα. Αρκετοί δικηγόροι αναζήτησαν καταφύγιο για τους Εβραίους σε ασφαλή και απομονωμένα μέρη, όπως έκαναν ο Δημήτρη Ζάννας και ο Πάνος Μαύρου. Άνθρωποι που ασκούσαν και άλλα επαγγέλματα, όπως οδηγοί λεωφορείου, καταστηματάρχες, αγρότες πρόσφεραν με κίνδυνο της ζωής τους βοήθεια στους κατατρεγμένους Εβραίους.
Συγκινητικές είναι οι ιστορίες Χρισιτιανών Ελλήνων που διακινδύνευσαν για τη σωτηρία των συνανθρώπων τους.
Ο Τηλέμαχος Αποστολόπουλος, διευθυντής της Ιονικής Τράπεζας Αθηνών, έκρυβε μια φιλική οικογένεια Εβραίων στο σπίτι του. Καθημερινά περπατούσε χιλιόμετρα για να βρει τρόφιμα για τους φίλους του Εβραίους και την άρρωστη μητέρα του.
Σε ένα μικρό χωριό της Βέροιας ο καταστηματάρχης Αγγελόπουλος δέχτηκε να φιλοξενήσει με μεγάλο κίνδυνο και χωρίς κανένα αντάλλαγμα μια οικογένεια Εβραίων στο χωριό του. Στη συνέχεια τους συνόδευσε στον σιδηροδρομικό σταθμό του Μακρύγιαλου και από εκεί τους μετέφερε στην Αθήνα.
Ο Παναγιώτης Τσιριγάκης, ο οποίος κατοικούσε στην Κέρκυρα, φιλοξένησε στο σπίτι του μια φιλική οικογένεια Εβραίων. Την ημέρα που οι Γερμανοί είχαν διατάξει όλους τους Εβραίους της Κέρκυρας να μαζευτούν στο κέντρο του νησιού ο Παναγιώτης είχε ήδη βρει ένα εξοχικό σπίτι στην Πέλεκα, για να τους κρύψει και χρησιμοποίησε πλαστά δελτία ταυτότητας, για να τους φυγαδεύσει. Εκείνο το βράδυ ταξίδεψαν στον μακρινό προορισμό τους με ένα γαϊδουράκι.
Όλοι οι Δίκαιοι των Εθνών μένουν στην ανάμνησή μας μέχρι σήμερα, για το δύσκολο και ριψοκίνδυνο έργο τους. Πολλοί από αυτούς κατάφεραν με πάθος και επιμονή να σώσουν Εβραίους συανθρώπους τους, συνειδητοποιώντας πόσο σημαντικό είναι να σώζεις μια ανθρώπινη ζωή είτε είναι γνωστή είτε άγνωστη, ακόμα κι αν ανήκει σε διαφορετική θρησκεία και φυλή.
Πηγή:Yad Vashem. The world Holocaust Rememberance Center https://righteous.yadvashem.org/?searchType=all&language=en
