Τα άστρα είναι οι πιο σημαντικές συμπαντικές δομές για την ύπαρξη έμβιας ζωής. Ξεκίνησαν την εμφάνιση τους περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια μετά την γέννηση του σύμπαντος (Bing Bang). Σήμερα, μονάχα στον δικό μας γαλαξία (Milky Way) υπάρχουν περίπου 100 δισεκατομμύρια άστρα. Σε αντίθεση με την επικρατέστερη άποψη, τα αστέρια δεν είναι σπάνιες σφαίρες που ταξιδεύουν στο κενό αλλά οι “πυρήνες” κάθε ηλιακού συστήματος. Κάθε άστρο γεννιέται όταν πελώρια σύννεφα από κυρίως υδρογόνο αρχίζουν και συμπυκνώνονται γύρω από τα πυκνότερα μέρη του σύννεφου. Αυτή η διαδικασία ενισχύει την πίεση στο συγκεκριμένο κομμάτι του σύννεφου δημιουργώντας τις πρώτες πυρηνικές αντιδράσεις οι οποίες παράγουν τόση ενέργεια όπου το υπόλοιπο σύννεφο δραπετεύει στο κενό και έτσι ένα νέο άστρο γεννιέται. Όσο φαντασμαγορική και αν είναι η γέννηση τους τόσο είναι και το τραγικό τέλος αυτών των πελώριων μαζών υδρογόνου και ηλίου. Άραγε πως πεθαίνουν αυτά τα κολοσσιαία αστρικά σώματα;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι, αλλά σε αυτό το άρθρο θα αναφέρουμε τους 5 πιο σημαντικούς και συχνότερους από τους συνολικά 13.
1) Supernova: αδιαμφισβήτητα η γνωστότερη έκρηξη αστέρων. Προκαλείται όταν ένα άστρο με τουλάχιστον 8 ηλιακές μάζες έχει ολοκληρώσει την μετατροπή υδρογόνου σε ήλιο. Τότε, το άστρο αρχίζει και μετατρέπει το ήλιο σε όλο και βαρύτερα στοιχεία. Συγκεκριμένα, το ήλιο μετατρέπεται σε άνθρακα μέσα σε μερικές δεκάδες χιλιετίες, ο άνθρακας σε νέον σε μερικές χιλιετίες, το νέον σε οξυγόνο σε 1 χρόνο, το οξυγόνο σε σιλικόνη σε μερικούς μήνες και η σιλικόνη σε σίδηρο σε μια μέρα. Όσο το αστέρι έκαιγε όλο και βαρύτερα στοιχεία η σύντηξη γινόταν όλο και γρηγορότερα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το αστέρι να διογκωθεί κατά εκατοντάδες φορές από το αρχικό του μέγεθος. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο σίδηρος δεν μπορεί να συντηχθεί οπότε το αστέρι μη έχοντας ακτινοβολία για να αντισταθεί στην δύναμη της βαρύτητας, συνθλίβεται με ταχύτητα 25% αυτή του φωτός (δηλαδή περίπου 75v km/s). Αυτή η σύνθλιψη οδηγεί είτε σε έναν αστέρα νετρονίων είτε (συχνότερα) σε μια μαύρη τρύπα.
2) Kilonova: όταν δύο αστέρες νετρονίων περιστρέφονται ο ένας γύρω από τον άλλον σε ένα δυαδικό αστρικό σύστημα, οι τροχιές του μικραίνουν κατά μερικά εκατοστά κάθε χρόνο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μετά από μερικά εκατομμύρια χρόνια να συγκρουστούν, καταλήγοντας σε μια μαύρη τρύπα. Fun Fact – πρόσφατα μάθαμε πως η προέλευση των βαρύτερων στοιχείων όπως του χρυσού ή του βισμουθίου προέρχονται από αυτές τις εκρήξεις.
3) Υπερκαινοφανής έκρηξη (Hypernova): μια supernova χαρακτηρίζεται ως υπερκαινοφανής όταν το άστρο που εκρήγνυται ξεπερνά τις 30 ηλιακές μάζες.
4) Failed Supernova (Αποτυχημένη Supernova): μερικές φορές τα αστέρια δείχνουν σημάδια πως εκρήγνυνται αλλά καταλήγουν να αποσυντίθενται αργά και βασανιστικά στο μαύρο φόντο του κενού.
5) Supernova Impostor: είναι εκρήξεις που μοιάζουν με τις Supernovae αλλά σε αντίθεση με αυτές δεν καταστρέφουν το άστρο. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί μια ελαφρώς μεγαλύτερη ποσότητα ενέργειας σε αυτές τις εκρήξεις.
Βιβλιογραφικές Αναφορές:
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_stellar_explosion_types
https://en.wikipedia.org/wiki/Hypernova
https://en.wikipedia.org/wiki/Supernova_impostor
https://en.wikipedia.org/wiki/Supernova
https://www.youtube.com/watch?v=udFxKZRyQt4&t=450s
Συντάκτης: Άγγελος Γκότσης
