Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός t-shirt
Ίσως να μην το έχουμε σκεφτεί ποτέ αλλά ένα άσπρο t-shirt έχει τεράστιες επιπτώσεις η παραγωγή του στο περιβάλλον. Παρ΄όλα αυτά ενώ είναι ένα βασικό κομμάτι της ντουλάπας μας, δεν έχουμε αναλογιστεί την διαδρομή που έχει κάνει από το χωράφι ως την ντουλάπα μας.
Η εικόνα αυτή έχει αντληθεί από το flickr.com και η αρχική πηγή βρίσκεται στην ιστοσελίδα https://search.creativecommons.org/photos/5963f9ec-1908-471c-8812-1f51ed470c0d . Άδεια χρήσης Creative Commons: CC BY-SA
Ας κάνουμε πρώτα μια ιστορική αναδρομή. Το t-shirt θεωρείται ένα καθημερινό κομμάτι που μπορείς να το φοράς σκέτο στην καθημερινότητά σου. Όμως μέχρι την δεκαετία του ΄50 το άσπρο φανελάκι έκανε την εμφάνισή του μόνο ως εσώρουχο, δημιουργώντας την αίσθηση της ντροπής σε όποιον κυκλοφορούσε στο δρόμο φορώντας το. Χάρις όμως τον Μάρλον Μπράντο το 1951 σε ταινία του, κατάφερε να αυξήσει το ρεκόρ πολήσεων του t-shirt και από εσώρουχο να μετατραπεί σε κανονική μπλούζα. Και έτσι σιγά σιγά καθώς το t-shirt γίνεται το αγαπημένο κομμάτι μικρών και μεγάλων, οι αγοραπωλησίες του παγκοσμίως φτάνουν έως και τα 2 δισεκατομμύρια κομμάτια το χρόνο.
Το κύριο υλικό για την κατασκευή ενός t-shirt είναι το βαμβάκι. Μεγάλες καλλιέργειες βαμβακιού γίνονται κυρίως στην ΗΠΑ, στην Κίνα και στην Ινδία. 180 έως 200 μέρες μετά την σπορά το βαμβάκι πλέον είναι έτοιμο να συλλεχθεί από τις βαμβακοσυλλέκτης μηχανές και όχι με το χέρι. Ύστερα γίνεται ο διαχωρισμός από τους σπόρους. Μετά τις διαδικασίες αυτές το βαμβάκι, που είναι πλέον καθαρό, συσκευάζεται σε μεγάλες μπάλες ή τετράγωνες παλέτες βάρους 225 κιλά η κάθε μία.
Η καλλιέργεια βαμβακιού απαιτεί υψηλή χρήση νερού και φυτοφαρμάκων. Φυσικά η χρήση φυτοφαρμάκων είναι επικίνδυνη για τα ζώα και τους ανθρώπους. Όπως παρουσιάζεται και στο ντοκιμαντέρ The True Cost,, ένας καλλιεργητής βαμβακιού πέθανε από όγκο στον εγκέφαλο και σε παιδιά Ινδών καλλιεργητών παρουσιάστηκαν γενετικά ελαττώματα.
Η εικόνα αυτή έχει αντληθεί από το flickr.com και η αρχική πηγή βρίσκεται στην ιστοσελίδα https://search.creativecommons.org/photos/96626644-e3e5-44ce-bcfa-aaa8e2043228 . Άδεια χρήσης Creative Commons: CC BY-NC-SA
Έχουν γίνει προσπάθειες, από το 2016 και μετά, για την μείωση τους με την χρήση βιολογικού βαμβακιού, όχι όμως με τεράστια επιτυχία. Η χρήση του αντιπροσωπεύει λιγότερο από 1% των 22,7 εκατομμυρίων τόνων ετησίως . Από την άλλη είναι γεγονός ότι χρειάζονται 2.700 λίτρα νερού για την παραγωγή ενός μέσου t-shirt.
Στη συνέχεια ταξιδεύουν πηγαίνοντας στα κλωστοϋφαντουργικά εργοστάσια, κυρίως Κίνα και Ινδία, όπου μετατρέπεται σε νήμα και αργότερα σε ύφασμα με την επίδραση υψηλών θερμοκρασιών και χημικών, ώστε να γίνει ΄λευκό και απαλό.
Επόμενο στάδιο είναι το ύφασμα να χρωματιστεί είτε με λευκαντικό είτε με άλλα χρώματα τα οποία απελευθερώνουν χημικές ουσίες όπως κάδμιο, μόλυβδος, χρώμιο και υδράργυρο τα οποία αποσυνθέτουν ορμόνες και είναι καρκινογόνα. Όλα αυτά τα υπολείμματα από την επεξεργασία, φεύγουν από τα εργοστάσια και μολύνουν την θάλασσα και τα ποτάμια. Έτσι η βαφή γίνεται ο δεύτερος μεγαλύτερος ρυπαντής του νερού.
Η τεχνολογία είναι τώρα τόσο προχωρημένη σε ορισμένες χώρες όπου η διαδικασία παραγωγής αγγίζει ελάχιστα τα ανθρώπινα χέρια. Στο επόμενο στάδιο όμως που τα μηχανήματα δεν μπορούν να δώσουν την τελική μορφή στα μπλουζάκια, ξεκινάει η συμμετοχή του ανθρώπου. Για παράδειγμα στο Μπαγκλαντές 4,5 εκατομμύριοι άνθρωποι εργάζονται κάτω από δύσκολες συνθήκες και αμείβονται εξαιρετικά χαμηλά.
Μετά την κατασκευή τους ταξιδεύουν με πλοίο, τρένο και φορτηγά για να πουληθούν σε άλλες χώρες, μια διαδικασία που έδωσε στο βαμβάκι ένα τεράστιο αποτύπωμα άνθρακα καθώς συμβάλλει στο 10% εκπομπής άνθρακα. Η παραγωγή ενδυμάτων από το 1994-2014 αυξήθηκε 4000% σε περίπου 80 δισεκατομμύρια ενδύματα ετησίως.
Τελικά όταν φτάσουν στα χέρια των καταναλωτών τα μπλουζάκια γίνονται αναπόσπαστο κομμάτι της γκαρνταρόμπας τους. Για αυτό και στην Αμερική για παράδειγμα, γίνεται χρήση 400 φορτίων πλυντηρίων ρούχων ανά έτος και το καθένα χρειάζεται 40 γαλόνια νερό. Επίσης απαιτούν τεράστια ενέργεια αφού λειτουργούν 5-6 ώρες.
Όλα αυτά επαναλαμβάνονται τα τελευταία 20 χρόνια καθοδηγούμενα από τις μεγάλες εταιρίες και από τις τάσεις της μόδας με μεγάλο κόστος στο περιβάλλον και με βαριά ανθρώπινη εργασία. Έτσι η μόδα γίνεται ο δεύτερος μεγαλύτερος ρυπαντής στον κόσμο μετά το πετρέλαιο.
Newsroom , CNN Greece (2017). Ο κύκλος της ζωής ενός t-shirt και πώς επιβαρύνει το περιβάλλον (vid). Διαθέσιμο από < https://www.cnn.gr/news/perivallon/story/97429/o-kyklos-tis-zois-enos-t-shirt-kai-pos-epivarynei-to-perivallon-vid > [ Τελευταία πρόσβαση: 5/5/2019].
ΕΚΚΟΚΚΙΣΤΗΡΙΑ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ Α.Ε ΕΚΚΟΚΚΙΣΤΗΡΙΑ ΒΑΜΒΑΚΟΣ. Βαμβάκι. Διαθέσιμο από < http://www.irakleiacotton.gr/%CE%B2%CE%B1%CE%BC%CE%B2%CE%B1%CE%BA%CE%B9.html > [ Τελευταία πρόσβαση: 5/5/2019].
Νίκα, Μ ΙΕΠ (2018). Αγγλικά 1 Γενικού Λυκείου. ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ
