Της νοσηλεύτριας Θεολογούδη Μαρίας
Η επιληπτική κρίση είναι ένα επεισόδιο απορρύθμισης του εγκεφάλου, που εκδηλώνεται με διάφορες μορφές, όπως σπασμούς στα χέρια ή και τα πόδια, απώλεια συνείδησης (λιποθυμία), απώλεια ούρων, μουδιάσματα, οπτικές (πχ. λάμψεις) ή ακουστικές διαταραχές κ.ο.κ.
Η επιληψία είναι μια σχετικά συχνή νόσος, στην οποία έχουμε χρόνια επαναλαμβανόμενα επεισόδια επιληπτικών κρίσεων. Η αντιμετώπιση της γίνεται με φαρμακευτική αγωγή την οποία χορηγεί ο Νευρολόγος, ενώ στις σπάνιες περιπτώσεις φάρμακο-ανθεκτικής επιληψίας, τη λύση δίνει μια νευροχειρουργική επέμβαση.
Επιληπτική κρίση είναι ένα επεισόδιο που μπορεί να συμβεί μια φορά στη ζωή κάποιου και να μην ξανασυμβεί, ενώ επιληψία είναι η νόσος στην οποία κάποιος εμφανίζει συχνά επιληπτικές κρίσεις.
ΜΟΡΦΕΣ ΜΙΑΣ ΕΠΙΛΗΠΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Μια επιληπτική κρίση λοιπόν μπορεί να εκδηλωθεί με:
• σπασμούς, είτε κλονικούς (όταν δηλ. τρέμουν τα χέρια ή και τα πόδια), είτε τονικούς (όταν τα χέρια ή τα πόδια μένουν καθηλωμένα σε σύσπαση), είτε μυοκλονικούς (σαν τινάγματα).
• γρήγορο ανοιγοκλείσιμο των ματιών (σπασμοί στους βλεφαρικούς μύες) ή βολβοστροφή (όταν «γυρίζουν τα μάτια»).
• αισθητικές διαταραχές (πχ μουδιάσματα ή αίσθηση ηλεκτρικού ρεύματος).
• οπτικές διαταραχές (πχ. λάμψεις).
• ακουστικές διαταραχές όπως απλούς ήχους ή ακόμα και μουσικά κομμάτια.
• δυσκολία στην ομιλία, μπέρδεμα, σταμάτημα της ομιλίας, σιελόρροια, μασητικοί ήχοι και κινήσεις, τρίξιμο των δοντιών.
• οσφρητικές διαταραχές (πχ αίσθηση άσχημης μυρωδιάς).
• απώλεια ούρων ή και κοπράνων, δάγκωμα της γλώσσας.
• περίεργη αιφνίδια συμπεριφορά δηλ. ο ασθενής καθηλώνει το βλέμμα του «σαν χαμένος», κάνει αυτόματες στερεοτυπικές κινήσεις όπως τρίβει τα χέρια του, κάνει σαν να μασάει, περπατάει γύρω-γύρω σαν σε κύκλο κ.ο.κ.
• η ατονική κρίση (drop attack) όπου χάνεται αιφνίδια ο μυϊκός τόνος σε όλο το σώμα και ο ασθενής σωριάζεται «σαν σακί» στο έδαφος.
ΠΩΣ ΤΑΞΙΝΟΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΕΠΙΛΗΠΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣEIΣ
Οι επιληπτικές κρίσεις χωρίζονται σε:
• εστιακές (partial seizures), όπου η ηλεκτρική δραστηριότητα ξεκινάει σε ένα σημείο του εγκεφάλου. Χωρίζονται σε απλές εστιακές, σύνθετες εστιακές και δευτερογενώς γενικευμένες
• γενικευμένες (primary generalized seizures), όπου η ηλεκτρική δραστηριότητα ξεκινάει από την αρχή, ταυτόχρονα και στα 2 ημισφαίρια. Χωρίζονται σε αφαιρετικές (petit mal), μυοκλονικές, τονικές, ατονικές, κλoνικές και τονικοκλoνικές (grand mal)
•μια επιληπτική κρίση μπορεί να ξεκινήσει από ένα σημείο ως εστιακή και μετά να επεκταθεί σε όλο τον εγκέφαλο (εστιακή, δευτεροπαθώς γενικευμένη κρίση).
ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΜΙΑ ΕΠΙΛΗΠΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Μια επιληπτική κρίση μπορεί να οφείλεται σε :
1. εγκεφαλική αιμορραγία
2. όγκο εγκεφάλου
3. ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
4. μηνιγγίτιδα
5. ένα χτύπημα στο κεφάλι
6. πυρετό (πυρετικοί σπασμοί στα παιδιά)
7. υδροκέφαλο
8. λήψη φαρμάκων ή ουσιών (πχ κοκαΐνη, αμφεταμίνες, ecstasy), οπιοειδή παυσίπονα (πχ προποξυφαίνη), ορισμένα αντιβιοτικά (πχ σιπροφλοξασίνη)
9. χρόνια κατάχρηση οινοπνεύματος (αλκοολικές κρίσεις) κ.α.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΙΛΗΠΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
1. Απομακρύνουμε αντικείμενα που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό στον ασθενή.
2. Δεν προσπαθούμε να συγκρατήσουμε τις κινήσεις του ασθενούς, ούτε να τον σηκώσουμε.
3. Βάζουμε κάτι μαλακό κάτω από το κεφάλι του και βγάζουμε τα γυαλιά του αν φοράει.
4. Τον γυρίζουμε στα πλάγια για να αναπνέει καλύτερα και να μην πνιγεί.
5. Κρατήστε χρόνο. Έχει σημασία να ξέρει κανείς πόσο διήρκεσε μια κρίση.
6. Δεν τοποθετούμε αντικείμενα στο στόμα του ασθενούς, διότι μπορεί να προκληθεί τραύμα στο στόμα ή τα δόντια του, ούτε βάζουμε τα δάκτυλά μας, γιατί μπορεί να μας δαγκώσει.
7. Μην δίνετε νερό ή φάρμακα στον ασθενή αμέσως μετά την κρίση, μπορεί να είναι ζαλισμένος και να πνιγεί.
• -Όταν ο ασθενής αρχίσει να συνέρχεται ή βρίσκεται σε σύγχυση, τον καθησυχάζουμε ήρεμα και βεβαιωνόμαστε ότι η κρίση έκανε τον κύκλο της.
• -Όταν οι κρίσεις με γενικευμένους σπασμούς επαναλαμβάνονται πάνω από 20-30 λεπτά τότε μιλάμε για επιληπτική κατάσταση. Πρόκειται για μια επείγουσα κατάσταση που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς και απαιτεί άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο.
