Οι μαθητές της Β΄ Γυμνασίου μελετήσαμε, στο πλαίσιο του μαθήματος των Θρησκευτικών, τις δύο θρησκείες στις οποίες πιστεύουμε στην τάξη μας, τον Χριστιανισμό και το Ισλάμ. Εντοπίσαμε ομοιότητες μεταξύ των θρησκειών και συνειδητοποιήσαμε πως πολύ περισσότερα πράγματα ενώνουν τους Χριστιανούς με τους Μουσουλμάνους παρά τους διαχωρίζουν.
ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ
Ιδρυτής
Ιδρυτής του είναι ο Ιησούς Χριστός. Ο Χριστιανισμός είναι μονοθεϊστική θρησκεία, η οποία βασίζεται στη ζωή και τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού και συγκαταλέγεται στις αβρααμικές θρησκείες, που έλκουν την καταγωγή τους από τη μήτρα του ιουδαϊκού μονοθεϊσμού. Είναι η μεγαλύτερη θρησκεία στον κόσμο, αποτελώντας την πίστη που υπερτερεί στην Υποσαχάρια Αφρική, τη Νότια και την Κεντρική Αμερική, την Καραϊβική, τις Φιλιππίνες, την Παπούα Νέα Γουινέα, τη Βόρεια Αμερική, τον Καύκασο και σε σημαντικό κομμάτι της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, με περισσότερους από 2,4 δισεκατομμύρια πιστούς, δηλαδή το ένα τρίτο της ανθρωπότητας. Η θρησκεία έχει εξαπλωθεί από τη Γουατεμάλα στα δυτικά και τα νησιά του Σολομώντα στα ανατολικά, τη Νότια Αφρική και τη Μαδαγασκάρη στα νότια μέχρι τη Ρωσία στον Βορρά. Η χριστιανική πίστη βασίζεται στην πεποίθηση ότι ο Ιησούς είναι ο υιός του Θεού και ο σωτήρας της ανθρωπότητας, ο οποίος ήρθε στη Γη ως Μεσσίας, όπως προφητευόταν στην Παλαιά Διαθήκη, δίδαξε -ακόμη και μετά τον μαρτυρικό του θάνατο- και αναστήθηκε.
Ορθόδοξη Χριστιανική Θρησκεία
Δύο είναι οι πηγές από τις οποίες αντλεί τις διδασκαλίες της η Ορθόδοξη Χριστιανική Θρησκεία, η Αγία Γραφή και η Ιερή Παράδοση.
Η Αγία Γραφή
Όταν λέμε «Αγία Γραφή», εννοούμε το σύνολο των βιβλίων, τα οποία γράφτηκαν από ευσεβείς άνδρες υπό την έμπνευση και καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος, γι’ αυτό και λέγονται και είναι θεόπνευστα. Η Αγία Γραφή είναι το κατ’ εξοχήν θρησκευτικό βιβλίο της ανθρωπότητας, διότι περιέχει την υπό του Θεού αποκαλυφθείσα στους ανθρώπους αλήθεια. Βεβαίως, στη σύνταξη και διατύπωση των νοημάτων και των λόγων της Αγίας Γραφής συνεργάσθηκε με τον θείο παράγοντα και ο ανθρώπινος παράγοντας. Ο μεν θείος παράγοντας, δηλαδή το Άγιο Πνεύμα, εξασφαλίζει στην Αγία Γραφή το αλάθητο. Πιο συγκεκριμένα, η Αγία Γραφή είναι θεόπνευστη, άρα είναι και αλάθητη. Καθετί δηλαδή που γράφεται σε αυτήν είναι πέρα ως πέρα αληθές και ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, έστω και αν εμείς δυσκολευόμαστε πολύ ή λίγο να το εννοήσουμε. Ο τρόπος όμως της διατύπωσης των θείων αληθειών, το γλωσσικό ιδίωμα, το ύφος είναι έργο του ανθρώπινου παράγοντα, ανάλογα με τη λογοτεχνική ικανότητα των συγγραφέων των βιβλίων της Αγίας Γραφής. Η Αγία Γραφή εκφράζει την αλήθεια αυτή με τους εξής λόγους. «Ὑπὸ Πνεύματος Ἁγίου φερόμενοι ἐλάλησαν ἅγιοι Θεοῦ ἄνθρωποι» (Β΄ Πέτρ. α΄ 21). Το Άγιο Πνεύμα, δηλαδή, φώτισε τους ανθρώπους συγγραφείς, οι οποίοι έθεσαν στην υπηρεσία Του τις νοητικές ικανότητες και τη γλώσσα τους. Αυτό τους φώτισε και τους προφύλαξε από κάθε πλάνη, ώστε να γράψουν μόνο όσα ο Θεός τους αποκάλυψε και τους οδήγησε να γράψουν. Όσα βιβλία της Αγίας Γραφής γράφτηκαν προ Χριστού αποτελούν την Παλαιά Διαθήκη και είναι σαράντα εννέα, περιέχουν δε τις υπό του Θεού αποκαλυφθείσες αλήθειες και τα υπό την καθοδήγηση και έμπνευση του Θεού γραφέντα γεγονότα προ της γεννήσεως του Ιησού Χριστού. Όσα δε γράφτηκαν μετά Χριστόν αποτελούν την Καινή Διαθήκη και είναι είκοσι επτά, περιέχουν δε τις αλήθειες τις οποίες ο Κύριος αποκάλυψε στον κόσμο.
Χριστιανικές εορτές
Οι εορτές της Ορθόδοξης ανατολικής εκκλησίας είναι δύο ειδών: σταθερές και κινητές. Οι σταθερές εορτάζονται την ίδια ημερομηνία κάθε χρόνο, ενώ η ημερομηνία των κινητών εορτών μεταβάλλεται από χρόνο σε χρόνο. Σταθερές εορτές είναι συνήθως αυτές που σχετίζονται με την Παναγία και οι γιορτές των Αγίων, εκτός αν βρίσκονται σε ημερομηνία κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής. Συνήθως οι κινητές εορτές σχετίζονται με την ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα, που και αυτή είναι μεταβαλλόμενη από χρόνο σε χρόνο. Για παράδειγμα, η εορτή του Αγίου Γεωργίου πάντα γιορτάζεται μετά το Πάσχα, αν τύχει και «πέσει» μέσα στη Σαρακοστή.
ΙΣΛΑΜ
Μουσουλμάνος
Μουσουλμάνος ονομάζεται ο ακόλουθος του Ισλάμ, ο πιστός στη διδασκαλία του Μωάμεθ.
Θρησκευτικές πρακτικές
Οι θρησκευτικές πρακτικές των μουσουλμάνων απαριθμούνται στους Πέντε Στύλους του Ισλάμ: η δήλωση της πίστης, οι καθημερινές προσευχές, η νηστεία κατά τη διάρκεια του μήνα του ραμαζανιού, η φιλανθρωπία και το προσκύνημα στη Μέκκα, τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του μουσουλμάνου. Το Ισλάμ είναι μονοθεϊστική θρησκεία, η οποία διαμορφώθηκε με το κήρυγμα και τη δράση του Προφήτη Μωάμεθ στις αρχές του 7ου αιώνα.
Η ουσία του Ισλάμ κατά τους πιστούς του
Βασική πεποίθηση των μουσουλμάνων είναι ότι το Ισλάμ δεν είναι νέα θρησκεία την οποία ίδρυσε ο Μωάμεθ, αλλά η πρωτογενής θρησκεία την οποία από καταβολής κόσμου θέσπισε ο θεός και την έθεσε ως φυσική θρησκεία στον κόσμο. Αυτή τη θρησκεία την προόρισε ο θεός για όλους τους ανθρώπους με μία Διαθήκη, την οποία σύναψε με τους ανθρώπους στην αρχή της δημιουργίας, όταν οι άνθρωποι βρίσκονταν ακόμα στον νου του θεού. Όμως στην πορεία τη θρησκεία αυτήν, η οποία συνίσταται στην ομολογία-παραδοχή εκ μέρους των ανθρώπων πως ο θεός ήταν ο Κύριος και ο Θεός τους, την έχασαν και εξέπεσαν στην ειδωλολατρία. Η σχέση ανάμεσα στον θεό και τους ανθρώπους αποκαταστάθηκε, όταν αποκαλύφθηκε το Κοράνι μέσω των αποστόλων του θεού Μωάμεθ. Ο Μωάμεθ παρουσίασε τον εαυτό του ως ερμηνευτή του ηθικού μονοθεϊσμού του Αβραάμ, του μόνου που έμεινε συνεπής στην αληθινή μονοθεΐα. Οι μονοθεϊστές προφήτες που προηγήθηκαν αγωνίστηκαν για την επικράτηση του μονοθεϊσμού έναντι του πολυθεϊσμού. Επειδή όμως οι προηγηθείσες μονοθεϊστικές θρησκείες δεν είχαν την πληρότητα της αποκαλύψεως και οι οπαδοί τους νόθευσαν την αρχική αληθινή και αυθεντική μονοθεϊστική θρησκεία, ξεπεράστηκαν από την Κορανική αποκάλυψη. Έτσι, για τους Μουσουλμάνους, το Ισλάμ είναι η τέλεια θρησκεία μεταξύ όλων των θρησκειών, ενώ είχε τριπλό οικουμενικό χαρακτήρα: είναι θρησκεία όλων των ανθρώπων, καλύπτει κάθε διάσταση της ανθρώπινης ζωής και αφορά στον παρόντα και μέλλοντα κόσμο. Ο άνθρωπος πλάθεται με πλήρη αρμονία, ενώ η ψυχή του ομοιάζει με το θείο πνεύμα, διότι ο θεός εμφύσησε το πνεύμα του σε αυτόν. Η αρχική μορφή του ανθρώπου ήταν ωραιότατη. Προικίστηκε με σημαντικές διανοητικές ικανότητες, καθώς κατέστη κυρίαρχος όλων των όντων, τοποτηρητήσ εκ της γης και γνώστης όλων των πραγμάτων. Ειδικότερα, ο άνθρωπος δίδαξε στους αγγέλους τα ονόματα των πραγμάτων και εκείνοι όφειλαν εκ τούτου να αποδώσουν στον Αδάμ σεβασμό.
Η πτώση του ανθρώπου
Ο άνθρωπος κατοικεί στον κήπο του Παραδείσου και έχει λάβει την εντολή να τρώει από κάθε δέντρο, αλλά να μη φάει από το δέντρο της αιωνιότητας και της άφθαρτης εξουσίας. Όμως, ο διάβολος προκάλεσε την έμφυτη φιλοδοξία για αιωνιότητα και ακατάλυτη εξουσία του αρχέγονου ζεύγους και τελικά, τους εξώθησε να παραβούν τη θεϊκή εντολή. Η προέλευση του κακού εντοπίζεται αρχικώς εντός της πνευματικής δημιουργίας και όχι αποκλειστικώς στον άνθρωπο, αλλά στην επήρεια και τη δολιότητα του ανθρώπου. Σκοπός του διαβόλου ήταν να αποκαλύψει τη γυμνότητα ή αλλιώς τη φυσική κακότητα του ανθρώπου που θα την αφύπνιζε. Για το Ισλάμ το νόημα του προπατορικού αμαρτήματος είναι διάφορο του Ιουδαϊσμού ή του Χριστιανισμού· είναι καθαρά προσωπική αμαρτία του Αδάμ και όχι κάτι που μεταδίδεται και στο υπόλοιπο ανθρώπινο γένος. Κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος των πράξεών του, γι’ αυτό αμέσως όταν μετάνιωσε ο Αδάμ ο θεός τον συγχώρησε. Δεν επρόκειτο για θανάσιμο αμάρτημα, αλλά για κάποια παρανόηση ή σφάλμα. Ο Αδάμ δεν είχε κακή πρόθεση ή σταθερό προσανατολισμό στην παρακμή. Έτσι, ο θεός τον συγχώρησε. Ο άνθρωπος, λοιπόν, δεν κηλιδώθηκε από την προπατορική αμαρτία κατά την ισλαμική αντίληψη.
Οι συνέπειες της πτώσης του Αδάμ
Το ανθρώπινο γένος δεν κληρονομεί φύσει την αμαρτία του γενάρχη του ούτε ο άνθρωπος μόλις γεννηθεί καθίσταται αυτομάτως ένοχος και υπόδικος του θεού. Ο άνθρωπος αντίθετα γεννιέται φύσει καλός και πιστός. Αν ακολουθήσει τη θρησκεία η οποία έχει προεγγραφεί στη φύση του, μπορεί να φτάσει στον αιώνιο παράδεισο. Όμως, η αμαρτία του γενάρχη έχει διασαλεύσει τη διανοητική κατάσταση που του επέτρεπε να κρίνει και να αποφασίζει με ικανότητα. Ο άνθρωπος έχει πλαστεί φύσει ικανός για τη θεογνωσία και ταυτοχρόνως, επιρρεπής προς την αμαρτία. Εκ της δημιουργίας του ο άνθρωπος είναι ταπεινός και ασήμαντος. Είναι φύσει ασθενής και υποφέρει από την πείνα και τη δίψα. Όλη του η ζωή είναι μέσα στην άγνοια. Ο θάνατος όμως που είναι το τέλος του ανθρώπου δεν είναι συνέπεια της παρακοής του πρωτοπλάστου, αλλά επειδή πλάστηκε φύσει θνητός. Για τους μουσουλμάνους ο πόνος είναι η κληρονομιά του προπάτορος.
Ομοιότητες Χριστιανισμού με Ισλάμ
Από τη μελέτη των δύο θρησκειών προκύπτει το συμπέρασμα ότι ανάμεσά τους υπάρχουν πολλές ομοιότητες. Κατ’ αρχάς, τόσο ο Χριστιανισμός τόσο και το Ισλάμ είναι θρησκείες μονοθεϊστικές και αβρααμικές, δηλαδή έχουν γενάρχη και προπάτορα τον Αβραάμ. Επίσης, και οι δύο έχουν ιερά βιβλία και συγκεκριμένους τόπους λατρείας, ενώ είναι θρησκείες παγκόσμιες και πολυπληθείς. Επιπρόσθετα, κοινές αξίες και των δύο είναι η φιλευσπλαχνία, οι αγαθοεργίες και η ελεημοσύνη. Επιπλέον, και στις δύο θρησκείες υπάρχει μοναχισμός, ο πιστοί καταφεύγουν σε προσευχή και σε νηστεία και πιστεύουν στη μεταθανάτιο ζωή. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι ο Χριστός, η Παναγία και ο Μωυσής είναι πρόσωπα ιερά τόσο στον Χριστιανισμό όσο και στο Ισλάμ.
Οι μαθητές που πήραν μέρος στη μελέτη:
- Μαρίνα-Ηώ Γαλιατσή
- Μπαϊράμ Μπούσι
- Ελισιάν Χοτζάι
- Κατερίνα Ποδαρά
- Διονύσης Τσελέντης
- Λαέρτι Μέτα
- Σπύρος Αντύπας
- Ματέο Κανάτσι
- Τζέσικα Πάλι
- Μαρία-Ζωή Βασιλάτου
- Κατερίνα Ζαμπέλη
- Μαρκέλα Βλάντι
- Βασιλική-Παυλίνα Μολφέτα
Επιμέλεια: Ηρώ Λαδά, Middle Mountain College News, 12-02-2023
