Εισαγωγή
Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, ο οποίος δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, είναι στιχουργός, συνθέτης, τραγουδιστής, οργανοποιός και αδιαμφισβήτητα ένας από τους πιο αξιόλογους Έλληνες μουσικούς των τελευταίων δεκαετιών! Την μουσική του, δύσκολα μπορείς να την κατατάξεις σε μια κατηγορία καθώς συνδυάζει στοιχεία από την παραδοσιακή μουσική, το ροκ και το ρεμπέτικο.
Γεννήθηκε το 1959 στην Ελασσόνα και μεγάλωσε στον Τύρναβο. Σπούδασε Μηχανολόγος Μηχανικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αλλά τον κέρδισε η μουσική από νεαρή ηλικία και όπως δήλωσε κι ο ίδιος «Από τις αρχές γυμνασίου και μετά, άρχισα να ασχολούμαι και με τη μουσική, για να καταλήξω στη σημερινή μονομανία. Παρ” όλες τις κατά καιρούς αρνητικές κριτικές, δεν πτοήθηκα. Η ανάγκη μου για έκφραση ήταν χαλκέντερη…» Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου εμφανίζεται για πρώτη φορά στα μουσικά δρώμενα το 1982, συμμετέχοντας στο διαγωνισμό Μουσικοί Αγώνες Κέρκυρας που διοργάνωνε ο Μάνος Χατζιδάκις. Δυο χρόνια μετά τον συναντάμε στο δίσκο «Διαίρεση» του συνονόματού του, Βασίλη Παπακωνσταντίνου, όπου υπογράφει τους στίχους των τραγουδιών «Λεγεωνάριος» και «Μαύρος Γάτος». Πριν ασχοληθεί επαγγελματικά με τη μουσική εργαζόταν ως εργολάβος δημοσίων έργων. Τα τελευταία χρόνια ζει μόνιμα στο Μεταξοχώρι Αγιάς στη Λάρισα, όπου και διατηρεί δικό του στούντιο ηχογραφήσεων και εταιρία παραγωγής, είναι παντρεμένος και έχει δίδυμους ενήλικους γιους, ένας εκ των οποίων, ο Κωνσταντής, ασχολείται επίσης με την μουσική και έχει γράψει και ο ίδιος μουσικές για ταινία μεγάλου μήκους.
Δισκογραφία
Την άνοιξη του 1993 κυκλοφορεί ο πρώτος του προσωπικός δίσκος, «Αγία Νοσταλγία», σε παραγωγή Νίκου Παπάζογλου. Δύο χρόνια μετά κυκλοφορεί το album «Στην Ανδρομέδα Και Στη Γη» με τη συμμετοχή του Σωκράτη Μάλαμα και της Μελίνας Κανά. Ακολουθεί το 1996 «Της αγάπης γερακάρης», με κύρια ερμηνεύτρια τη Μελίνα Κανά. Τον Οκτώβριο του 1998 κυκλοφορούν τα «Λάφυρα», που είναι o καρπός της συνεργασίας του με το συγκρότημα Ashkhabad, από το Τουρκμενιστάν, με την Μελίνα Κανά για άλλη μια φορά στο τραγούδι. Ακολουθεί ο «Βραχνός Προφήτης», το 2000, με τη σύμπραξη του Μπάμπη Παπαδόπουλου (ενορχήστρωση), του Γιάννη Αγγελάκα (ερμηνεία σε τρία τραγούδια) και της Λιζέτας Καλημέρη (ερμηνεία σε ένα τραγούδι). Τον Απρίλιο του 2002 κυκλοφορεί η «Αγρύπνια» όπου συμμετέχουν ο Σωκράτης Μάλαμας και ο Νίκος Παπάζογλου. Θα ακολουθήσει ένα album με ζωντανές ηχογραφήσεις με τους “Λαϊκεδέλικα” και τη Μάρθα Φριντζήλα με τον τίτλο «Τα Zωντανά», το καλοκαίρι του 2004. Δύο χρόνια μετά κυκλοφορεί ο όγδοος δίσκος του, «Η Βροχή Από Κάτω», που περιέχει υλικό από δουλειές του στον κινηματογράφο και το θέατρο και κάποια νέα κομμάτια. Το Δεκέμβριο του 2006 κυκλοφορεί την πρώτη δική του παραγωγή στο προσωπικό label «Αχός», με τον τίτλος «Διάφανος» και με συμμετοχές από τον Σωκράτη Μάλαμα, τη Μάρθα Φριντζήλα και τον Φώτη Σιώτα. Ακολουθεί ο Σαμάνος, το 2008 όπου η μουσική και οι στίχοι του Θανάση Παπακωνσταντίνου συναντούν τη φωνή του Διονύση Σαββόπουλου.
Παράλληλα με την παραπάνω δισκογραφία, γράφει μουσική για θεατρικές παραστάσεις: Το Ημερολόγιο Της Άμμου (2001), Η Μοιρασιά Του Διαβόλου (2004), Ο Μυστικός Δείπνος (2004), και ταινίες: «0 Βασιλιάς (2002)», «Είναι Ο Θεός Μάγειρας;» (2004), «Υγραέριο» (2006), «Κρατησέ Με» (2006).
Το φθινόπωρο του 2010 ξεκινάει η συνεργασία του Θανάση Παπακωνσταντίνου με την Inner Ear, μαζί και οι προετοιμασίες για την κυκλοφορία του καινούριου του δίσκου, με τίτλο «Ο Ελάχιστος Εαυτός», που αναμένεται στις αρχές του 2011 από το sublabel Εξώστης.
Κύρια χαρακτηριστικά του έργου του
Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου δεν είναι ένας ακόμη τραγουδοποιός, δεν αποτελεί ένα σημείο των καιρών, δεν απευθύνεται μόνο σε αριστερούς νεολαίους που εκσφενδονίζουν τσίπουρα στον αέρα. Ο Θανάσης είναι σπουδαίος και έχει ένα αξιόλογο και συνειδητοποιημένο κοινό. Όσοι τον στηρίζουν, το κάνουν γιατί τους αρέσει πραγματικά. Δεν μπορείς να τον ακούσεις απλώς για να περάσει η ώρα, δεν μπορείς να τον ακούσεις αν δεν τον κατανοήσεις, αν δεν αποδομήσεις τους συμβολισμούς τους. Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου συνδυάζει τη φυσική ευγένεια της παρουσίας του, με την τεράστια δυναμική της μουσικής και των στίχων του. Ένα μουσικό στερέωμα, με αναφορές στη φύση, στην ελευθερία, στην επανάσταση, στην αλληλεγγύη, στον έρωτα. Έχει εδραιώσει ένα ολόκληρο μαγικό λεξιλόγιο, που όπου κι αν το αντικρίσεις, σου θυμίζει αβίαστα εκείνον, χρησιμοποίει αλληλουχίες λέξεων, που μόνο ως ποίηση μπορούν να χαρακτηριστούν, λέει ιστορίες που κινούν τα μέσα σου, που ακονίζουν τον ελάχιστο εαυτό σου, που σε επιστρέφουν στην αρχή, μα συνάμα σε προσγειώνουν απότομα σε κοιλάδες και γκρεμούς, για να σε ανεβάσουν πάλι εκεί που φτερουγίζει ο νους. Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, με τους καλούς μουσικούς και συνεργάτες του, με ζηλευτή ταπεινότητα, στα live του σμίγει τους ανθρώπους σε μία υπέροχη γιορτή, φέρνει τους νέους πιο κοντά στην παράδοση, σε μια παράδοση ειπωμένη με τον πιο σύγχρονο τρόπο, τους βοηθά να μετουσιώσουν την οργή και την χαρά τους σε τραγουδίσματα και φως
Ανάλυση του τραγουδιού “Πεχλιβάνης”
Μια νύχτα θα `ρθει από μακριά, βρε αμάν αμάν
αέρας Πεχλιβάνης να μην μπορείς να κοιμηθείς,
βρε αμάν αμάν μόλις τον ανασάνεις…
Με αυτούς τους στίχους αρχίζει ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του Θανάση Παπακωνσταντίνου, ο «Πεχλιβάνης». Κυκλοφόρησε το 2000 και ήταν το πέμπτο κομμάτι του άλμπουμ του «Βραχνός προφήτης». Η επίσημη ηχογράφηση του τραγουδιού αρχίζει με μια εισαγωγή που προέρχεται από βραζιλιάνικο σίριαλ.
«Φαίνεται σίγουρη για τον εαυτό της και αρκετά ανεξάρτητη η Μπαγκίτα Γκαλιέγκο, ακούστε τι απάντησε όταν την ρωτήσαμε αν γνώρισε ποτέ τον φόβο. Να η απάντηση: δεν τον γνώρισα και μην με ρωτάτε για αυτό παρακαλώ είμαι ευαίσθητη σε αυτό το θέμα»
Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου εμπνεύστηκε το τραγούδι από τα βραζιλιάνικα σίριαλ που ήταν «μόδα». Όπως είχε πει σε συνέντευξή του ο τραγουδοποιός, μια μέρα επισκέφθηκε το πατρικό του και είδε τους γονείς του να παρακολουθούν μια σαπουνόπερα. Παρόλο που είχαν καιρό να τον δουν, του είπαν μόνο ένα «ξερό γεια» και το βλέμμα τους στράφηκε ξανά στην τηλεόραση. Ο Θανάσης είπε «Το έγραψα όταν είδα ότι οι δικοί μου ήταν αποσβολωμένοι από την τηλεόραση. Το αυτί είναι δύστροπο σαν όργανο, το μάτι όμως είναι πιο δεκτικό κι ανεκτικό. Οι δικοί μου λοιπόν κόλλησαν με αυτήν κι ιδίως με κάτι σαβούρες σαν τις βραζιλιάνικες σαπουνόπερες. Η γιαγιά μου έχει Αλτζχάιμερ και συζητάει με τους ηθοποιούς που παίζουν. Γύρισα κάποια στιγμή – ήμουν στο στρατό κι είχα καιρό να τους δω – και μπαίνω που λέτε μέσα στο σπίτι λέω γεια, μου λένε ένα ξερό γεια και γυρίζουν στην τηλεόραση ξανά. Κάθισα και σκέφτηκα να ερχόταν ο αέρας από το βουνό να έφερνε μαζί του τα χαλίκια και τα αγκάθια από το βουνό και να τρύπωνε κάτω από την πόρτα και να τα έπαιρνε όλα μαζί του. Η τηλεόραση είναι χρήσιμη για δυο κατηγορίες πληθυσμού: για τους ανήμπορους ηλικιωμένους και για τα ζευγάρια για να μην φαίνεται η ανία που μπορεί να υπάρχει στη σχέση. Το πλέον τραγικό είναι οι γονείς να βάζουν τα παιδιά μπροστά την τηλεόραση για να τους αφήσουν ήσυχους.»
Ο Παπακωνσταντίνου χρησιμοποίησε τη λέξη πεχλιβάνης για να χαρακτηρίσει έναν ορμητικό άνεμο. Μεταφορικά η λέξη σημαίνει ήρωας, ατρόμητος και θαρραλέος. Στην πραγματικότητα, οι πεχλιβάνηδες είναι οι αθλητές της πάλης. Οι παλαιστές αλείφονται με λάδι και παλεύουν μέχρι η πλάτη του αντιπάλου να ακουμπήσει στο έδαφος. Φοράνε χειροποίητα παντελόνια που ονομάζονται κισπέτια, τα οποία κατασκευάζονται από δέρματα ζώων. Η ιστορία της πάλης με λάδι ανάγεται στο 2650 π.Χ. στην Αρχαία Αίγυπτο και σε διάφορες περιοχής της Μέσης Ανατολής. Αργότερα, όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την Αίγυπτο, η πάλη με λάδι μεταφέρθηκε στο Ιράν. Κατά μια άλλη άποψη, έχει ρίζες στην ελληνορωμαϊκή πάλη. Η λέξη «πεχλιβάνης» είναι περσική, αλλά χρησιμοποιήθηκε για να χαρακτηρίσει τον παλαιστή που αγωνίζεται αλειμμένος με λάδι μετά τον 16ο αιώνα. Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας, η πάλη με λάδι εξαπλώθηκε στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία. Το 1362, όταν η Ανδριανούπολη καταλήφθηκε από τον Οθωμανό Σουλτάνο Μουράτ Α, καθιερώθηκε επίσημα ως άθλημα. Οι Οθωμανοί λάτρευαν τους αγώνες πάλης. Σύμφωνα με την παράδοσή τους, ο προφήτης Μωάμεθ είχε παλέψει με έναν άνδρα που λεγόταν Ρουκάναχ. Ο Μωάμεθ τον νίκησε και ο Ρουκάναχ πείστηκε να ασπαστεί το Ισλάμ. Σε μια άλλη περίπτωση ζήτησε από δύο μουσουλμάνους να παλέψουν για να δείξουν ότι ήταν έτοιμοι να ριχτούν σε οποιαδήποτε μάχη. Κατά την περίοδο της οθωμανικής αυτοκρατορίας, οι σουλτάνοι και ελίτ διοργάνωναν αγώνες πάλης για να διασκεδάζουν σε γάμους και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Κάθε χωριό και πόλη είχε τον δικό της πρωταθλητή. Μία φορά τον χρόνο οι πρωταθλητές συγκεντρώνονταν στην πόλη Κιρκπινάρ λίγο έξω από την Ανδριανούπολη, όπου διεξάγονταν επίσημοι αγώνες.
Μια νύχτα θα `ρθει από μακριά, βρε αμάν αμάν
αέρας Πεχλιβάνης
να μην μπορείς να κοιμηθείς, βρε αμάν αμάν
μόλις τον ανασάνεις.
Θα `χει θυμάρι στα μαλλιά, βρε αμάν αμάν
κράνα για σκουλαρίκια
και μες στο στόμα θα γυρνά, βρε αμάν αμάν
ρητορικά χαλίκια.
Θα κατεβεί σαν άρχοντας, βρε αμάν αμάν
θα κατεβεί σαν λύκος
να πάρει χρώμα και ζωή, βρε αμάν αμάν
της μοναξιάς ο κήπος.
Τα μελισσάκια θα γυρνούν, βρε αμάν αμάν
γύρω απ’ τις πολυθρόνες
και το νερό το κρύσταλλο, βρε αμάν αμάν
θα ρέει απ’ τις οθόνες.
Αέρα να `σαι τιμωρός, βρε αμάν αμάν
να `σαι και παιχνιδιάρης
κι αν βαρεθεί η ψυχούλα μου, βρε αμάν αμάν
να `ρθεις να μου την πάρεις,
για να κοιτάει από ψηλά, βρε αμάν αμάν
του κόσμου τη ραστώνη,
να ξεχαστεί σαν των βουνών, βρε αμάν αμάν
το περσινό το χιόνι.
Ο Παπακωνσταντίνου έχει συνεργαστεί με μερικούς από τους σημαντικότερους Έλληνες μουσικούς. Στις ηχογραφήσεις, στις παραγωγές και στις συναυλίες του έχουν συμμετάσχει μεταξύ άλλων οι Γιάννης Αγγελάκας , Σωκράτης Μάλαμας , Γιώργος Μιχαήλ , Γιάννης Χαρούλης , Δημήτρης Μυστακίδης ,Διονύσης Σαββόπουλος, Ματούλα Ζαμανη, Μελίνα Κανά.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-
Θανάσης Παπακωνσταντίνου λήμμα στη Wikipedia
-
Περιοδικό όγδοο, Η ιδιαίτερη περίπτωση του Θανάση Παπακωνσταντίνου, αναρτημένο στο https://www.ogdoo.gr/prosopa/afieromata/i-idiaiteri-periptosi-tou-thanasi-papakonstantinou
-
Η Μηχανή Του Χρόνου, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, αναρτημένο στο http://www.mixanitouxronou.gr/-thanasis-papakonstantinoy/
