Μουσικογραφίες

Ο Μέγας Αλέξανδρος – Η διαπαιδαγώγησή του και η διαμόρφωση της σπάνιας προσωπικότητάς του

Ο Αλέξανδρος ο Γ που έμεινε στην ιστορία με το προσωνύμιο «Μέγας», γεννήθηκε στις 21 Ιουλίου του 356 π.Χ. Ήταν γιος του βασιλιά Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας και της Ολυμπιάδας , της κόρης του βασιλιά της Ηπείρου Νεοπτόλεμου. Η μητέρα του Ολυμπιάδα έλεγε πως ο Αλέξανδρος έχει θεϊκή καταγωγή. Ο ίδιος όμως ποτέ δεν την πίστεψε.  Όταν μάλιστα μια φορά πληγώθηκε στη Βακτριανή, έλεγε στους συντρόφους του για να εξαλείψει τις δοξασίες της εποχής του: «Βλέπετε σύντροφοι; Είναι πραγματικό αίμα και δεν είναι υγρό, που κυλάει στις φλέβες των θεών».

Υπάρχουν πολλά περιστατικά από τη ζωή του Αλέξανδρου που έδειξαν τις μοναδικές ικανότητες του. Ο Αλέξανδρος σε ηλικία μόλις δώδεκα ετών κατάφερε και δάμασε ένα άγριο άλογο ( Εικόνα 1).Η παλαιότερη φιλολογική μαρτυρία για τον Βουκεφάλα διασώζεται από τον Πλούταρχο (Βίος Αλεξάνδρου, 6) και αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίον το άλογο αγοράστηκε από τον Φίλιππο στη μυθική τιμή των δεκατριών ταλάντων. Ο Φίλιππος ήταν έτοιμος να απορρίψει την προσφορά του Φιλόνικου από τη Θεσσαλία, επειδή κανείς δεν κατάφερε να τιθασεύσει το άλογο, αλλά υποχώρησε στην επιμονή του νεαρού Αλεξάνδρου να δοκιμάσει και εκείνος, και δέχτηκε το στοίχημα που του πρότεινε, να του πληρώσει, αν δεν τα κατάφερνε, το υπέρογκο ποσό.Ο Αλέξανδρος πρόσεξε ότι το άλογο φοβόταν την σκιά του, γι’ αυτό του γύρισε το κεφάλι προς τον ήλιο και με απίστευτη γρηγοράδα το καβαλίκεψε και γαντζώθηκε πάνω του γερά.Ήταν ένα υπέροχο μαύρο άλογο με ένα άσπρο σημάδι στο μέτωπό του και ένα άλλο στην πλευρά του, που είχε σχήμα κεφαλιού βοδιού, γι’αυτό το ονόμασαν Βουκεφάλα.

Και οι δυο γονείς του έδωσαν μεγάλη βαρύτητα στη μόρφωση του Αλεξάνδρου . Επέλεξαν σπουδαίους διδασκάλους μα όταν ο Αλέξανδρος έφτασαν στην ηλικία των δεκατριών ετών , ο βασιλιάς Φίλιππος ανέθεσε τη διαπαιδαγώγηση του Αλεξάνδρου στον σπουδαίο φιλόσοφο Αριστοτέλη. Ο Φίλιππος παραχώρησε στον Αριστοτέλη το αποκαλούμενο άλσος των Νυμφών στη Μίεζα ( Εικόνα 2) , ένα χωριό βόρεια της Βέροιας όπου μαθήτευσε κοντά του ο  Αλέξανδρος για τρία χρόνια . Η αίθουσα διδασκαλίας του Αριστοτέλη ήταν ένας μικρός ναός αφιερωμένος στις Νύμφες. Ακόμη και σήμερα διασώζονται τα ερείπια του αρχαίου ναού , τα πέτρινα καθίσματα που κάθονταν για τη διδασκαλία μα και οι σκιεροί χώροι που περπατούσε ο Αριστοτέλης.

Ο Αλέξανδρος δεν ήταν ο μοναδικός μαθητής του Αριστοτέλη. Ο Φίλιππος ήταν συνετός και ήθελε η διαπαιδαγώγηση του παιδιού του να γίνειομαλά μέσα σε έναν κύκλο επίλεκτων συνομηλίκων , τα παιδιά των αξιωματούχων , με τους οποίους ο γιος του θα αντάλλαζε ιδέες και θα αλληλεπιδρούσε . Ο Αλέξανδρος ανέπτυξε έντονο ενδιαφέρον για την ιατρική και τη βιολογία που ήταν ακόμη δύο αγαπημένοι τομείς του Αριστοτέλη κι έμαθε σύμφωνα με τον Πλούταρχο ,  να βοηθά ασθενείς με συγκεκριμένες θεραπείες και αγωγές. Ωστόσο γνώριζε καλά γεωμετρία, της αστρονομία και ρητορική. Είχε εξαιρετικές ικανότητες στην εριστική που αποτελεί κλάδο της ρητορικής. Δηλαδή μπορούσε άψογα να επιχειρηματολογεί για ένα θέμα παίρνοντας το μέρος και των δύο αντίθετων πλευρών .
Το αγαπημένο σύγγραμμα του Αλεξάνδρου ήταν η  Ιλιάδα του Ομήρου και είχε αποστηθίσει το μεγαλύτερο μέρος των δεκάδων χιλιάδων στίχων της!Ο Αριστοτέλης είχε μεταδώσει στον Αλέξανδρο την αγάπη του για τα ομηρικά έπη κι εκείνος αντιμετώπιζε τα ομηρικά ιδεώδη σαν έναν ανεκτίμητο θησαυρό , σαν κάτι ιερό που έπρεπε να διαφυλάξει με όλη του τη δύναμη! Γι’ αυτό ό­που κι αν πή­γαι­νε , έ­παιρ­νε μαζί του έ­να α­ντίτυ­πο της Ιλιάδας , με σχόλια και διορθώσεις του Α­ρι­στο­τέ­λη. Τη νύχτα τοποθετούσε την Ιλιάδα κά­τω από το προ­σκέ­φα­λο του , δίπλα στο σπα­θί του. Αγαπημένος του ήρωας ήταν ο Α­χιλ­λέ­ας γιατί θεωρούσε πως η  ζω­ή του εί­χε πολλές ομοιότητες  με τη δι­κή του. Άλλωστε και ο παι­δα­γω­γός του Λυ­σί­μα­χος το εί­χε διαπιστώσει. Άλλωστε και η οικογένεια της μητέρας του καταγόταν από το ίδιο γένος με τον Αχιλλέα οπότε οι ιστορίες για τη ζωή του Αχιλλέα δεν ήταν κάτι άγνωστο γι’ αυτόν.

Ο Αριστοτέλης ενέπνεε και με την εκ­παι­δευ­τι­κή του μέ­θο­δο ανέπτυσσε και εξέλισσε θετικά την προ­σω­πι­κό­τη­τα του Αλέξανδρου (Εικόνα 3 ) . Τον παρότρυνε συνεχώς , τον ενθάρρυνε και άρχισε να διακρίνει σιγά σιγά ιδιαίτερα χαρίσματα και σπάνιες ικανότητες στον Αλέξανδρο. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Αριστοτέλης αν και πολέμιος του πολιτεύματος της μοναρχίας πίστευε πως η ενάρετη προσωπικότητα του Αλεξάνδρου ήταν η κατάλληλη για να αντιμετωπιστούν οι βάρβαροι λαοί οι οποίοι επιτίθονταν και προξενούσαν προβλήματα στον ελληνικό κόσμο εδώ για αιώνες.

Ο Α­λέ­ξαν­δρος ήταν χαρισματικός συ­νο­μι­λη­τής! Του άρεσε να συζητά και να επιχειρηματολογεί για ώρες. Προσέλκυαν το ενδιαφέρον του οι νέες ιδέες και τις αποδεχόταν με ζήλο και μεγάλο ενθουσιασμό . Κοντά στον Αριστοτέλη απέκτησε αυτοκυριαρχία και πειθαρχία οπότε έμαθε να αντιμετωπίζει  με σύνεση την ε­νερ­γη­τι­κό­τη­τα του.

Κά­πο­τε ο Α­ρι­στο­τέ­λης ρώτησε με­ρι­κούς α­πό τους μα­θη­τές του πώς θα με­τα­χει­ρί­ζονταν τον ί­διο, το γέρο­ δά­σκα­λό τους, ό­ταν θα δια­δέ­χο­νταν τους γο­νείς τους και πήρε διάφορες απαντήσεις .»Θα φρο­ντί­σω ό­λοι να σε σέ­βο­νται και να σε τι­μούν» εί­πε ένας, κάποιος άλλος του δήλωσε πως θα γίνει ο κυ­ριό­τε­ρος σύμ­βου­λος του. Έφτασε και η στιγμή να ρωτηθεί και ο Α­λέ­ξαν­δρος και τότε εκείνος απάντησε : «Με ποιο δι­καί­ω­μα μου κά­νεις τέ­τοιες ε­ρω­τή­σεις; Πώς μπο­ρώ να ξέ­ρω τι μας ε­πι­φυ­λάσ­σει το μέλ­λον; Δεν έ­χεις πα­ρά να πε­ρι­μέ­νεις και θα το δεις!!». Η σκέψη του Αλέξανδρου εντυπωσίασε τον Α­ρι­στο­τέ­λη και τότε εκείνος φώναξε

«Μια μέ­ρα Α­λέ­ξαν­δρε θα γί­νεις πραγ­μα­τικά μεγάλος βα­σι­λιάς ! ».

Πράγματι στο εικοστό πρώτο έτος της ηλικίας του ο Αλέξανδρος ανέβηκε στο θρόνο της Μακεδονίας. Στην ηλικία των είκοσι δύ­ο ετών θα περίμενε του κανείς να έχει αποκτήσει μια ωραία περιποιημένη γε­νειά­δα όπως συνηθιζόταν τότε να φέρουν όλοι οι βασιλείς . Όμως εκείνος διατηρούσε με το ξυ­ρά­φι του τη νεα­νι­κή  του ό­ψη και έ­πει­σε τους φί­λους του και τους στρατιώτες του να α­κο­λου­θή­σουν το παράδειγ­μα του ( Εικόνα 4 ) . Ο Αλέξανδρος ήταν στρατηγική ευφυία και ήξερε πολύ καλά πως η γε­νειά­δα σε μία μάχη σώμα με σώμα θα έδινε στον α­ντί­πα­λο το πλεονέκτημα να σε αρπάξει.

Ο Α­λέ­ξαν­δρος διέθετε άριστη πο­λε­μική ι­κα­νό­τη­τα και τόλ­μη, ενώ ταυτόχρονα αψηφούσε τον θά­να­το. Αγαπούσε την άσκηση , την πειθαρχία και τον κίνδυνο . Σύμφωνα με τις περιγραφές του Αρριανού , ήταν πολύ όμορφος στο παρουσιαστικό αλλά είχε πλήρη έλεγχο στις απολαύσεις του σώματος. Δεν είχε όμως μόνο στρατηγικές δεξιότητες. Ήταν τόσο καλλιεργημένος πνευματικά που πραγματικά  γο­ή­τευε και τους πιο καλ­λιερ­γη­μέ­νους συνομιλητές με τα φι­λολο­γι­κά και καλ­λι­τε­χνικά του χα­ρί­σμα­τα. Είχε εκπληκτική οξυδέρκεια . Έπαιρνε συνετές αποφάσεις τη στιγμή που άλλοι αμφιταλαντεύονταν . Δεν του άρεσαν οι διασκεδάσεις και οι ασύδοτη ζωή. Ζούσε ασκητικά , ταπεινά , με μεγάλη εγκράτεια ασκώντας τον εαυτό του στις δυσκολίες σαν ένας πραγματικός φιλόσοφος. Ξόδευε ελάχιστα χρήματα για τις δικές του ανάγκες και πολλά για τις ανάγκες των στρατιωτών του. Πολλές φορές μάλιστα αστειευόμενος έλεγε πως θα του άρεσε να ήταν ο Διογένης! Λέγεται πως μια μέρα ο Αλέξανδρος συνάντησε τον κυνικό φιλόσοφο Διογένη, που στεκόταν βρώμικος και κουρελής και λιαζόταν στον ήλιο. Ο Αλέξανδρος τον πλησίασε και του συστήθηκε λέγοντας του πως είναι ο Αλέξανδρος ο βασιλιάς. Εγώ είμαι ο Διογένης ο Κυνικός του απάντησε ο φιλόσοφος.  Ο Αλέξανδρος τον ρώτησε αν θα ήθελε να κάνει κάτι για αυτόν και τότε με θάρρος του απάντησε ο Διογένης «Ναι, να τραβηχτείς, γιατί μου κρύβεις τον ήλιο» καθώς οι κυνικοί πίστευαν πώς η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκετε στη λιτότητα, στη ζεστασιά του ήλιου και δεν ζητεί τίποτα από τα υλικά πλούτη (Εικόνα 5 ) . Ο Αλέξανδρος όχι μόνο δεν πειράχτηκε από τα λεγόμενα του φιλοσόφου, αλλά θαύμασε και είπε : «Αν δεν ήμουν Αλέξανδρος, αληθινά θα ήθελα να ήμουν Διογένης».

Ο Αλέξανδρος ήταν πάντα πιστός στα θρησκευτικά του καθήκοντα. Ενώ είχε κατακτήσει όλον τον κόσμο , όπως αναφέρει ο Πλούταρχος , δεν ξέχασε ποτέ να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του στους θεούς. Ήταν ηθικός και απαιτούσε κι από τους στρατιώτες του να βλέπουν με απεριόριστο σεβασμό τους κατακτημένους λαούς . Είχε τεράστιες διπλωματικές ικανότητες  και κατάφερε με έναν μοναδικό τρόπο να διαχειριστεί και να ενώσει τους ανομοιογενείς πληθυσμούς που κατοικούσαν στις περιοχές που κατέκτησε. Διέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική γλώσσα.

Ο Αλέξανδρος δεν εκμεταλλεύτηκε ποτέ την εξουσία που του δόθηκε. Ήταν ένα άτομο με σιδερένια θέληση που στη νεότητα του κατέκτησε ολόκληρο τον κόσμο . Η βασιλεία του ήταν αρκετά διαφορετική από όσες έχουμε συνηθίσει. Δεν βασιζόταν στη δύναμη , στην ισχύ και στην υποταγή αλλά στην ευγένεια! Ήταν συμπονετικός και καλόκαρδος. Ο Αλέξανδρος αγαπήθηκε από τους κατακτημένους λαούς όσο κανείς άλλος . Πολλοί τον λάτρεψαν ως Θεό! Ήταν πραγματικά ένας ηγέτης που είχε μοναδικά χαρίσματα από κάθε άλλον γι αυτό και έμεινε για πάντα στις καρδιές όλου του κόσμου με το προσωνύμιο ΜΕΓΑΣ!  Πίσω όμως από αυτόν τον μεγάλο ηγέτη κρύβεται ένας πιο σπουδαίος δάσκαλος!!!

Η σπάνια και χαρισματική προσωπικότητα του λασπώθηκε πολλές φορές από τις ιστορικές ανακρίβειες που μεταδίδονται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Όμως αξίζει να ανακαλύψει κανείς τα ιδιαίτερα χαρίσματα του  και να τα μιμηθεί !

 Εικόνες

Εικόνα 1 – Ο Αλέξανδρος δαμάζει τον Βουκεφάλα

                             Πηγή εικόνας : https://www.briefingnews.gr

Εικόνα 2 – Το άλσος των Νυμφών

                            Πηγή εικόνας :  WikimediamtxCommons

Εικόνα 3 – Ο Αλέξανδρος μαθητεύει κοντά στον και ο Αριστοτέλη

                             Πηγή εικόνας https://www.ethnos.gr

                              Εικόνα 4 – Πώς θα ήταν σήμερα ο Μέγας Αλέξανδρος

                               Πηγή εικόνας https://www.brief.com

                             Εικόνα 5  – Ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Διογένης

                            Πηγή εικόνας : https://www.paravouniotissa.gr

 Σχετικά βίντεο

 https://www.youtube.com/watch?v=akK78FZEnPk

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΕΥΠΑΤΡΙΔΗΣ  – Δ1

Πηγές :

-       https://www.worldhistory.org/trans/el/1-265/

-       http://www1.aegean.gr/gympeir/M_ALEXANDROS.htm

-       https://www.mixanitouxronou.gr/ti-didaxe-o-aristotelis-ston-m-alexandro-ke-pia-apantisi-tou-ton-entiposiase-i-agapi-tou-gia-tin-iliada-tin-iatriki-ke-pia-itan-i-eristiki-methodos/

-       https://www.pemptousia.gr/2019/10/o-a%C2%ADri%C2%ADstotelis-sti-diaplasi-tou-charaktira-tou-alexandrou/

-       https://www.pemptousia.gr/vivliothiki/vasileiou_book/mobile/index.html#p=12

-       https://www.briefingnews.gr/ellada/agapimeno-alogo-toy-megaloy-alexandroy-pos-pire-onoma-toy

- https://www.in.gr/2019/06/10/stories/features/san-simera-pethane-o-megas-aleksandros-istoria-kai-ergo-tou/