Η κυρία Λία Μπεζανίδου είναι καθηγήτρια αγγλικών και, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι τις καινοτομίες και τις δράσεις της, αποφάσισα να της πάρω μία συνέντευξη για τη βιωματική μάθηση.
-
Πώς ξεκίνησε το ταξίδι σας στη βιωματική μάθηση; Από πού εμπνευστήκατε και ακολουθείτε πλέον ενεργά αυτές τις μεθόδους διδασκαλίας;
Πάντα, από την αρχή της πορείας μου στην ξενόγλωσση εκπαίδευση, πίστευα ότι τα παιδιά μαθαίνουν κάνοντας πράξη αυτά που διδάσκονται. Το μότο μου είναι η περίφημη φράση του Κομφούκιου “Tell me and I will forget, show me and I may remember; involve me and I will understand.” Έμπνευση έπαιρνα από τους ίδιους τους μαθητές μου, όταν έβλεπα με πόση ευχαρίστηση παρακολουθούσαν και συμμετείχαν στο μάθημα μας. Επίσης, οι επιδόσεις των μαθητών μου ήταν η απόδειξη και η επιβεβαίωση μου.
Μεταξύ των εκπαιδευτικών υπάρχουν διάφορες αντιλήψεις. Άλλοι είναι υπέρ και άλλοι κατά. Νιώθω ευγνώμων που συνάντησα έναν άνθρωπο, μια ξεχωριστή εκπαιδευτικό με την οποία μοιραζόμαστε το ίδιο όραμα και πιστεύουμε ακράδαντα πως η βιωματική μάθηση έχει πολλά πλεονεκτήματα για τους μαθητές.
-
Αρχικά, πόσο εφικτό είναι να ενσωματωθεί η βιωματική μάθηση στα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα, στα δημόσια σχολεία της χώρας μας δηλαδή, και τι αντίκτυπο μπορεί να έχει στις επιδόσεις των μαθητών; Είναι εύκολο να εφαρμοστεί ακόμη και με είκοσι επτά παιδιά ανά τάξη;
Δυστυχώς, θα πω ότι η ενσωμάτωση της βιωματικής μάθησης στα δημόσια σχολεία έχει πολλές δυσκολίες. Ναι μεν είναι εφικτή, ωστόσο οι προκλήσεις υπάρχουν. Αρχικά, η έλλειψη κατάλληλου χώρου, εξοπλισμού ή άλλων υλικών μπορεί να καθιστά δύσκολη την υλοποίηση βιωματικών δραστηριοτήτων. Επιπλέον, οι εκπαιδευτές ίσως χρειάζονται επαρκή κατάρτιση και υποστήριξη για να μπορούν να διεξάγουν αποτελεσματικά τις δραστηριότητες. Χωρίς αμφιβολία οι μαθητές θα επωφελούνταν και το μάθημα θα γινόταν με ευχάριστο τρόπο. Για να μπορεί να γίνει πράξη αυτό που συζητάμε πρέπει να γίνουν κάποιες ενέργειες. Πιστεύω ότι με τη σωστή προετοιμασία και υποστήριξη, η βιωματική μάθηση μπορεί να είναι εφικτή και να φέρει οφέλη στους μαθητές σε δημόσια σχολεία.
-
Θα ενθαρρύνατε έναν μαθητή να χρησιμοποιήσει μόνος του τέτοιες πρακτικές για να κατανοήσει ίσως καλύτερα κάποιο αντικείμενο κατά τη διάρκεια της μελέτης του στο σπίτι ή η βιωματική μάθηση “απαιτεί” ομαδική δουλειά, δεν μπορεί να στηριχθεί δηλαδή από μονάχα ένα άτομο; Μπορείτε να μου δώσετε ένα παράδειγμα;
Μα φυσικά! Η βιωματική μάθηση μπορεί να ωφελήσει έναν μαθητή αν εφαρμόζει τις αρχές της ακόμα και μόνος του στο σπίτι, χωρίς την ανάγκη ομαδικής εργασίας. Αν και η ομαδική δουλειά συχνά ενισχύει τη βιωματική μάθηση μέσω της διαδραστικότητας και της ανταλλαγής ιδεών, υπάρχουν πολλοί τρόποι να εφαρμοστούν οι αρχές αυτές και από ένα μόνο άτομο. Ένα παράδειγμα μπορεί να είναι η μελέτη ενός επιστημονικού φαινομένου. Ένας μαθητής μπορεί να εφαρμόσει τη βιωματική μάθηση με το να πραγματοποιήσει πειράματα ή παρατηρήσεις μόνος του. Ας υποθέσουμε ότι μαθαίνει για τον νόμο του Αρχιμήδη στη φυσική, που αναφέρει ότι ένα αντικείμενο που βυθίζεται σε υγρό θα έχει μια αντίδραση που ισορροπεί με το βάρος του υγρού που αντικαθιστά. Ο μαθητής μπορεί να γεμίσει ένα νεροχύτη με νερό και στη συνέχεια να ρίξει μέσα ένα αντικείμενο, παρατηρώντας την αντίδραση του νερού. Αυτή η πρακτική εφαρμογή του νόμου του Αρχιμήδη θα του επιτρέψει να κατανοήσει καλύτερα τη θεωρία μέσα από την προσωπική του εμπειρία, ακόμα και χωρίς τη συνεργασία με άλλα άτομα. Συνεπώς, η βιωματική μάθηση μπορεί να γίνει αποτελεσματική και μέσω ατομικών προσπαθειών.
-
Από τη δική σας οπτική γωνία, πόσο σημαντικό είναι ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον να υποστηρίζει ενεργά αυτές τις μεθόδους διδασκαλίας; Υπάρχουν πιθανότητες, αν ένας καθηγητής πάρει την απόφαση να ασχοληθεί με αυτές τις μεθόδους, να τα καταφέρει μόνος του, ακόμα και αν δεν έχει την απόλυτη υποστήριξη από άλλους καθηγητές, διευθυντές κ.λπ.;
Είναι πολύ σημαντικό το σχολείο σαν σύνολο να υποστηρίζει τις βιωματικές μεθόδους διδασκαλίας. Αυτές οι μέθοδοι διδασκαλίας ενθαρρύνουν την ενεργή συμμετοχή, την εξερεύνηση, την ανάλυση και την κατανόηση των μαθητών, όλα τα οποία είναι θεμελιώδη για τη μαθησιακή διαδικασία. Όσον αφορά το ερώτημά σου για το εάν ένας καθηγητής μπορεί να εφαρμόσει αυτές τις μεθόδους μόνος του, θα πω ότι είναι αρκετά δύσκολο. Η προσπάθεια του εκπαιδευτικού πρέπει να είναι συλλογική. Οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται ο ένας τον άλλον για να πετύχουν τον κοινό τους στόχο ο οποίος είναι η ανάπτυξη των μαθητών. Η συνεργασία και η υποστήριξη από τους συναδέλφους και τη διοίκηση μπορεί να διευκολύνουν την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα των βιωματικών μεθόδων. Οι συνάδελφοι μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη, ιδέες και ανταλλαγή εμπειριών, ενώ η διοίκηση μπορεί να παρέχει πόρους, κατάρτιση και κατευθυντήριες οδηγίες.
-
Έχετε ως στόχο να αναμείξετε και να ισορροπήσετε το παραδοσιακό σύστημα με τη βιωματική μάθηση, στο πλαίσιο πάντα των προγραμμάτων σπουδών και της ύλης ή επιλέγετε αποκλειστικά τη δεύτερη πρακτική;
Διδάσκω 18 χρόνια. Μπορώ να πω με μεγάλη σιγουριά πως ο μαθητής απολαμβάνει καλύτερα την εκπαίδευση μέσω εμπειριών και έχει καλύτερα αποτελέσματα στην πρόοδο του. Σίγουρα κρατάω κάποιες αρχές της παραδοσιακής διδασκαλίας και προσαρμόζω το υλικό μου ανάλογα με τις απαιτήσεις του κάθε μαθητή.
-
Σε ένα σχολείο, στο οποίο οτιδήποτε δεν έχει να κάνει με βιβλία και τετράδια θεωρείται από τους μαθητές “χάσιμο μαθήματος”, πόσο ανοιχτοί μπορεί να είναι δάσκαλοι και καθηγητές στο να δοκιμαστούν σε καινοτόμες ιδέες;
Οι εκπαιδευτικοί θέλουν ευτυχισμένους μαθητές, μαθητές που διψούν για τη γνώση και απολαμβάνουν τη διαδικασία του μαθήματος. Οπότε θεωρώ ότι αν υπάρχουν οι κατάλληλες δομές και υποστήριξη, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές θα αγκαλιάσουν με ενθουσιασμό αυτές τις μεθόδους και θα τις εφαρμόσουν με μεγάλη χαρά. Το ξέρω ότι όλο αυτό ακούγεται εξωπραγματικό και too good to be true για τα δικά μας δεδομένα ωστόσο μιλάω εκ πείρας έχοντας δει τα θαύματα της βιωματικής μάθησης.
Η κουβέντα μας ήταν πολύ όμορφη για ακόμη μία φορά. Ευχαριστώ πολύ την κυρία Λία Μπεζανίδου που μου παραχώρησε μια τόσο όμορφη συνέντευξη.
Παύλος Tσακαλίδης
