Ενώ είναι απαραίτητο να σεβόμαστε πάντοτε τα συναισθήματα των άλλων, η κοινωνία μας χρειάζεται έναν εξισορροπημένο διάλογο, που θα επιτρέπει στους μαθητές να εκφράζουν και να αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους χωρίς φόβο κριτικής αλλά και να μάθουν να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της κοινωνίας με ψυχραιμία και σεβασμό.
Τα τελευταία χρόνια όμως, ένα φαινόμενο φαίνεται να κυριαρχεί στο σχολικό περιβάλλον: η υπερβολική ευαισθησία των μαθητών σε οποιαδήποτε μορφή κριτικής ή διαφωνίας. Όχι μόνο οι ανοιχτές συζητήσεις και οι έντονες συζητήσεις για κοινωνικά ή άλλα ζητήματα αλλά και οι πιο αθώες παρατηρήσεις ή διαφορετικές απόψεις συχνά οδηγούν σε υπερβολικές αντιδράσεις.
Η κοινωνία μας βιώνει όλο και περισσότερο την έννοια της «κουλτούρας του τραύματος», όπου ο καθένας προβάλλει τον εαυτό του ως θύμα των συνθηκών, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αποδοχή κάθε αντίθετης άποψης. Ο μαθητής του σήμερα φαίνεται να προσλαμβάνει κάθε διαφορετική γνώμη ή παρατήρηση ως προσωπική επίθεση, ακόμα και αν αυτή είναι δοσμένη με καλές προθέσεις ή με σκοπό την εποικοδομητική κριτική.
Επίσης ο ψηφιακός κόσμος ενισχύει την αίσθηση του «όλα ή τίποτα», προκαλώντας συχνά υπερβολική αντίδραση στις παραμικρές προκλήσεις ή διαφωνίες. Η απουσία της αλληλεπίδρασης «πρόσωπο με πρόσωπο» δημιουργεί μια αντίληψη της πραγματικότητας, όπου η ανάγκη για άμεση αποδοχή και συμφωνία είναι το μοναδικό που μετράει.
Αυτό το φαινόμενο επηρεάζει όχι μόνο τις προσωπικές σχέσεις των μαθητών αλλά και την εκπαιδευτική διαδικασία. Όταν οι μαθητές δυσκολεύονται να ακούσουν ή να δεχτούν την κριτική, τότε αξίες όπως η ανθεκτικότητα, η διαχείριση της απογοήτευσης και η αποδοχή της διαφορετικότητας κινδυνεύουν να εκλείψουν.
Η πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τη σχολική κοινότητα γενικότερα είναι να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον όπου η διαφωνία δεν θα είναι ταμπού, αλλά μια ευκαιρία για ανάπτυξη και βελτίωση. Η υπερβολική ευαισθησία δεν πρέπει να υπονομεύει τη δύναμη της κριτικής σκέψης και της δημιουργικής αντιπαράθεσης, αλλά να γίνεται αφορμή για την καλλιέργεια της συναισθηματικής ανθεκτικότητας και της ικανότητας να αποδεχόμαστε την αντίθεση.
Ιωάννης Παναγιώτης Γλεζάκης
