Του Δημήτρη Τσιλιβάκου
Πόσοι έχετε παρακολουθήσει έστω και μία φορά έναν ποδοσφαιρικό αγώνα; Μάλλον όλοι. Πόσοι έχετε εκνευριστεί και διαμαρτυρηθεί για μία λάθος απόφαση του διαιτητή; Επίσης όλοι, μπορεί και… ακόμα περισσότεροι. Οφσάιντ μερικών εκατοστών, μια κίτρινη κάρτα που θα μπορούσε να είναι κόκκινη, ένα πέναλτι που δε δόθηκε, τέτοιες είναι αφορμές που προκαλούν αναταραχή στους παίχτες και προπονητές, στους διαιτητές, και φυσικά στην εξέδρα. Όλα αυτά τα προβλήματα ήρθε να λύσει σαν από μηχανής θεός η τεχνολογία και το λεγόμενο V.A.R. (Video Assistant Referee). Ή μήπως όχι; Για να δούμε.
Πάμε πρώτα να εξηγήσουμε τι είναι το V.A.R. Με απλά λόγια, υπάρχει ένα δωμάτιο στο οποίο βρίσκονται 3 διαιτητές, ο V.A.R. (Video Assistant
Referee), ο A.V.A.R. (Assistant Video Assistant Referee) και ένας επόπτης γραμμών, μαζί με έναν χειριστή της οθόνης. Σε αυτό το δωμάτιο, οι διαιτητές έχουν τη δυνατότητα να δουν ξανά τα replay, να αναλύσουν τη φάση και να αλλάξουν την απόφαση. Σε περίπτωση που η απόφαση είναι διαφορετική, ο διαιτητής του αγώνα καλείται να ξαναδεί τη φάση σε οθόνη που υπάρχει στο γήπεδο (on field review). Οι τύποι φάσεων που μπορούν να ελεγχθούν είναι τα πέναλτι, οι απευθείας κόκκινες κάρτες, η αναβάθμιση κίτρινης κάρτας σε κόκκινη, και οι παραβάσεις σε γκολ (π.χ. οφσάιντ η φάουλ).
Και τώρα που μάθαμε τι είναι το VAR, νομίζω ότι έρχεται στον νου όλων μας το προφανές. Απόλυτη δικαιοσύνη. Μηδενικά περιθώρια λάθους. Το V.A.R. έρχεται να αποδώσει δικαιοσύνη στο ποδόσφαιρο. Με τον εξονυχιστικό έλεγχο κάθε φάσης, είναι θεωρητικά αδύνατο να γίνει λάθος. Φυσικά υπάρχουν και εντελώς οριακές φάσεις, που παίζονται ακόμα και στα χιλιοστά, στις οποίες μπορούν να γίνουν λάθη. Μη ξεχνάμε ότι ο ανθρώπινος παράγοντας δεν παραμερίζεται εντελώς. Το V.A.R. λειτουργεί ως μια έξτρα βοήθεια για τον διαιτητή ώστε να πάρει τη σωστή απόφαση, δεν τον υποκαθιστά. Έως τώρα, το V.A.R. φαίνεται να πετυχαίνει τον στόχο του. Αμέτρητες αποφάσεις, τις τελευταίες 3 σεζόν που υπάρχει το V.A.R., έχουν αλλάξει και έχουν αποτρέψει την αδικία, και συνάμα την οργή παιχτών, προπονητών, παραγόντων και οπαδών. Εντάξει, μη κοιτάτε την Ελλάδα. Εδώ ίδια θα μείνει η κατάσταση, ακόμα και ρομπότ να σφυρίξει αγώνα. Οι φωνές, δικαιολογημένες και μη, πάντα θα υπάρχουν. Σε γενικότερες γραμμές, ωστόσο, το V.A.R. έχει βοηθήσει στο να «ηρεμούν τα πνεύματα» στον αγωνιστικό χώρο. Ακόμα, σε αρκετές χώρες και στη χώρα μας οι αρχιδιαιτητές κρίνουν και βαθμολογούν τους διαιτητές οι οποίοι τιμωρούνται ανάλογα με τα λάθη τους. Μάλιστα, στην Αγγλία, υπάρχει και η δυνατότητα ακρόασης των διαλόγων μεταξύ των διαιτητών.
Συνεπώς, εκτός και από τη δικαιοσύνη, πετυχαίνουμε και κάτι άλλο. Οι ποδοσφαιριστές γίνονται οι πραγματικοί πρωταγωνιστές. Έτσι, εμείς που θα έρθουμε στο σχολείο τη Δευτέρα, ο παππούς που θα πάει στο καφενείο, ο εργαζόμενος που θα πάει στη δουλειά, δε θα ασχοληθεί με το τι σφύριξε ο διαιτητής, αλλά με τον παιχταρά που έβαλε το γκολ, τον τρομερό τερματοφύλακα που «έβγαλε» το πέναλτι, τη κυριαρχία της μιας ομάδας στο ντέρμπι, ακόμα και τη καυτή ατμόσφαιρα. Ακόμα, δε θα νιώθει κανένας οπαδός αδικημένος. Ο οπαδός που θα πάει στο γήπεδο ή θα δει το ματς στη τηλεόραση, θα ξέρει ότι κέρδισε δίκαια, χωρίς να αδικήσει τον αντίπαλο. Ή αν έχασε, θα έχει χάσει με περηφάνια και με το κεφάλι ψηλά.
Ακούγονται ιδανικά όλα αυτά, ε; Ας αναλογιστούμε όμως και μια άλλη πλευρά. Απανταχού ποδοσφαιρόφιλοι, τι είναι το ποδόσφαιρο για σας, αλλά και για όλους τους οπαδούς; Πάθος, αγωνία, έκσταση, στεναχώρια, απογοήτευση, τρέλα. Ένα μεγάλο «κοκτέιλ» συναισθημάτων. Ακριβώς αυτό είναι το ποδόσφαιρο. Συναίσθημα. Στιγμές. Στιγμές που θα πεταχτείς από τον καναπέ ή από τη θέση για να πανηγυρίσεις και να φωνάξεις με τη ψυχή σου «ΓΚΟΛ!», ή να βυθιστείς σε αυτή για το απευθείας φάουλ που έβαλε ο αντίπαλος εξτρέμ στο 90. Που θέλω να καταλήξω; Όλα αυτά χάνονται με το V.A.R.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Βαθιά μπαλιά του αμυντικού, ο σέντερ φορ κοντρολάρει, τρέχει, και κεραυνοβολεί τον αντίπαλο τερματοφύλακα. Πανδαιμόνιο στο γήπεδο, οι οπαδοί εκστασιασμένοι πανηγυρίζουν. Αλλά… για στάσου! «Έλεγχος!» λέει ο διαιτητής. Μετά από 10 λεπτά, εξονυχιστικού ελέγχου και αγωνίας, το γκολ ακυρώνεται, διότι ο επιθετικός ξεκίνησε ελάχιστα εκατοστά πιο μπροστά από τον αμυντικό. Σιωπή… Απογοήτευση…
Πάει το συναίσθημα. Και πρέπει να αναλογιστούμε ότι τέτοιες καταστάσεις είναι συνήθεις, ακόμα και πολλές φορές σε έναν αγώνα. Καταστρέφεται η μαγεία του αθλήματος. Όπως είπα και πριν, καταστρέφεται η στιγμή. Ναι, εκείνο το εκατοστό του δευτερολέπτου που βλέπεις τη μπάλα να μπαίνει στο πλεχτό και το μυαλό και η καρδιά σου δίνουν εντολή «Σήκω, φώναξε, πανηγύρισε!». Σκεφτείτε πόσες τέτοιες στιγμές θα χαθούν, για μερικά χιλιοστά ή για ένα σπρώξιμο.
Και επίσης σκεφτείτε και κάτι άλλο. Ποιο είναι το χρώμα του ποδοσφαίρου; Όχι μόνο του ποδοσφαίρου, οποιουδήποτε αθλήματος. Ή μάλλον, οποιουδήποτε πράγματος στον κόσμο; Τι το κάνει ενδιαφέρον και ελκυστικό; Οι ατέλειες. Ναι, σωστά καταλάβατε, τα λάθη. Ναι, ίσως κυρίως τα παιχτικά, αλλά και τα διαιτητικά, όπως στη περίπτωση μας. Δίνουν την αίσθηση του απρόβλεπτου, του πιο «αλέγρου» στοιχείου του ποδοσφαίρου. Διότι, αγαπητοί ποδοσφαιρόφιλοι και μη, ιστορία γράφουν ΚΑΙ τα λάθη. Και ακόμα περισσότερο τα εξόφθαλμα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: 1986. Μεξικό. Μουντιάλ. Προημιτελικός Αγγλία – Αργεντινή. Ο Άγγλος αμυντικός Στιβ Χοτζ διώχνει άτσαλα, ωστόσο ο τερματοφύλακας Πίτερ Σίλτον φαίνεται να προλαβαίνει να διώξει με τη γροθιά του. Και ξαφνικά, γκολ για την Αργεντινή. Ποιος, πού; Η απάντηση είναι, ο δαιμόνιος Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα. Τρυπώνει ανάμεσα στην άμυνα, και σπρώχνει ηρωικά τη μπάλα στα δίχτυα προ του Σίλτον, και πανηγυρίζει έξαλλα μπροστά στους εξαγριωμένους Άγγλους, ξέροντας πως μόλις διέπραξε το τέλειο ποδοσφαιρικό έγκλημα. (Σημείωση: Οι Άγγλοι δε του το «συγχώρησαν» ποτέ). Μπροστά στα έκπληκτα μάτια των θεατών εκτυλίσσεται μια από τις μεγαλύτερες ποδοσφαιρικές ιστορίες η οποία συζητιέται ακόμη και σήμερα, με λατρεία από Αργεντίνους και οπαδούς του αείμνηστου Ντιεγκίτο. Τι αφορούσε; Ένα λάθος.
Ρομαντισμός, παιδιά. Ποδοσφαιρικός ρομαντισμός. Ναι, θέλουμε να ζούμε τέτοιες στιγμές. Προτιμούμε να ζήσουμε στιγμές χαραγμένες στον νου μας για μια ολόκληρη ζωή, είτε θετικές είτε αρνητικές, παρά να τις χάσουμε για να είμαστε ακριβοδίκαιοι. Ναι, ιδανικά να αποδίδεται δικαιοσύνη. Αλλά ποιος είπε ότι το ποδόσφαιρο είναι δίκαιο άθλημα; Αυτή είναι η μαγεία του. Για αυτό είναι ο βασιλιάς των σπορ. Για αυτό είναι «o jogo bonito» όπως είπε κάποτε ο Πελέ. Γιατί την αδικία, το λάθος, έχει τον τρόπο, αυτή η στρογγυλή θεά, να τη μετατρέπει σε μαγεία. Στο αλατοπίπερο που κάνει το άθλημα που αγαπάμε ομορφότερο.
Ωστόσο, τελικά, που καταλήξαμε; Ποδόσφαιρο με V.A.R. ή χωρίς; Νομίζω πως η προσωπική μου άποψη είναι εμφανής. Ωστόσο δε σημαίνει πως είναι απαραίτητα η σωστή, ή ότι πρέπει να συμφωνούμε όλοι. Ωστόσο, θα σας προτρέψω, για να καταλήξετε και εσείς στο εξής: Αφού διαβάσετε το άρθρο, θυμηθείτε ό,τι νιώσατε, σκεφτήκατε, αναρωτηθήκατε κατά τη διάρκειά του, και ανατρέξτε στη πρώτη πρώτη γραμμή. Νομίζω ότι απαντήσατε μόνοι σας.
