Του Σπύρου Παππού
Εκατοντάδες Γάλλοι άφηναν επί μέρες τις υποχρεώσεις τους για να παρακολουθήσουν την πιο συζητημένη δίκη της χρονιάς. Εκείνοι πάλι που δεν πρόλαβαν μία θέση εντός του δικαστηρίου της Αβινιόν, έμειναν στην πύλη ζητωκραυγάζοντας, παρά τη βροχή και το κρύο.
Η Ζιζέλ Πελικό, η στάση της, η δυναμικότητα και η αποφασιστικότητά της ανάγκασαν όλους τους Ευρωπαίους -ακόμα και τους αρχηγούς κρατών- να θέσουν εαυτόν σε μία διαδικασία εσωτερικής ανασκόπησης και συλλογισμού. Η ακροαματική διαδικασία και η εκδίκαση της υπόθεσης συγκλόνισαν τον πλανήτη ακόμα περισσότερο κι από την υπόθεση του μακροχρόνιου και συστηματικού βιασμού σε βάρος της -αναίσθητης λόγω ουσιών που χορηγούσε ο ένοχος- συνταξιούχου από τον σύζυγό της και άλλους 49 άνδρες που εκείνος κάλεσε. Η Ζιζέλ μάλιστα δεν είχε αντιληφθεί την δεκαετή κτηνωδία, μέχρι τη στιγμή που οι αστυνομικοί ανακάλυψαν βιντεοληπτικό υλικό στον υπολογιστή του Πελικό.
Διαβάζοντας τις απολογίες των κατηγορουμένων, καλούμαστε να έρθουμε αντιμέτωποι με την ωμή και άγρια πραγματικότητα ενός φαινομένου
που πολύ μεν συζητείται, ελάχιστα όμως αναλύεται. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν αντιμετωπίζουμε μονάχα μία περίπτωση ενός απεγνωσμένου για εξουσία και επιβολή βιαστή, αλλά και την, φαινομενικά πρωτόγνωρη, πλην συνηθισμένη συμπεριφορά των 49 συνεργών. «Δεν ζήτησα την συναίνεση της κυρίας, η συγκατάθεση του κ. Πελικό μου αρκούσε» δήλωσε ένας εξ αυτών στο δικαστήριο.
Φαίνεται πως η πλειονότητα των βιαστών, δεν αντιλαμβανόταν το έγκλημα τη στιγμή που τελείτο, ακόμα κι αν αισθανόταν ότι κάτι λάθος συμβαίνει. Δεν πήγαν στο σπίτι με σκοπό να βιάσουν, κι όμως το έκαναν. Ο όρος που εισήγαγε η φιλόσοφος Χάνα Άρεντ το 1963 περί της «Κοινοτοπίας του κακού» πολύ εύστοχα περιγράφει αντίστοιχες ανθρώπινες συμπεριφορές. Σε πολλά ομαδικά εγκλήματα, όσο αποτρόπαια κι αν είναι, οι δράστες δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν το μέγεθος των πράξεών τους, να κρίνουν την πράξη από την σκοπιά κάποιου άλλου. Πιστεύουν ότι εξυπηρετούν κάποιον τρίτο -σημαντικότερο- σκοπό ο οποίος πιθανώς «αγιάζει τα μέσα». Η υποταγή, δηλαδή, στην επιθυμία κάποιου «ολοκληρωτικά κακού» (ο κύριος Πελικό στη συγκεκριμένη περίπτωση), ο οποίος επιδιώκει να επιβάλει ολοκληρωτικά το θέλημά του και να υποτάξει πάσα μορφή αντίστασης, είναι αυτή που οδηγεί στα ειδεχθέστερα των εγκλημάτων και όχι η τερατώδης φύση των συνεργών, όπως συχνά υποστηρίζεται.
Πράγματι, έχοντας την παραπάνω υπόθεση κατά νου είναι ευκολότερο να κατανοήσουμε τη φύση εγκλημάτων όπως το Ολοκαύτωμα, οι ομαδικές δολοφονίες και ο βιασμός της Ζιζέλ Πελικό. Στην περίπτωση βέβαια που η θεωρία της Άρεντ γίνει κοινώς αποδεκτή, καλούμαστε να διαφοροποιήσουμε τον τρόπο πρόληψης και αντιμετώπισης αντίστοιχων εγκλημάτων, αφού πλέον δεν έχουμε να κάνουμε με τέρατα – γεννημένους εγκληματίες, αλλά με κοινούς ανθρώπους που εξαιτίας συγκεκριμένων παραγόντων ανδραποδίστηκαν από κάποιον «ριζικά κακό». Ίσως είναι καιρός να βάλλουμε και εναντίον του «ολοκληρωτικά κακού», κάθε υπόθεσης που συχνότατα μένει ατιμώρητος.
Αυτό ακριβώς είναι το δίδαγμα που η Ζιζέλ Πελικό χάρισε στην ανθρωπότητα. Παρότι είχε το δικαίωμα στην ανωνυμία και στη δίκη κεκλεισμένων των θυρών, δεν θέλησε ο κόσμος να ακούσει για «72χρονο άνδρα που οργάνωσε βιασμούς», αλλά να ακούσει για τον Ντομινίκ Πελικό, τις πράξεις του και την συμπεριφορά του σε βάρος της ανυπεράσπιστης συζύγου του.
Η Ζιζέλ δωρίζει την ελπίδα στο 2025, ότι πλέον οι πραγματικοί αυτουργοί θα αναγνωρίζονται από την αρχή, πριν υποτάξουν στις εντολές τους άβουλους εκτελεστές.
