Γράφει η Ιωάννα Τυλισσανάκη
Οι πρώτοι κάτοικοι της Νέας Αλικαρνασσού ήταν πρόσφυγες που εγκατέλειψαν τις εστίες τους στα παράλια της Μικράς Ασίας και ήρθαν στην Κρήτη και στο Ηράκλειο πριν και μετά τη μικρασιατική καταστροφή, αφού δεν μπορούσαν να ζήσουν εκεί με την καταπίεση και τον κατατρεγμό των Τούρκων που είχαν ως στόχο να αφανίσουν κάθε ελληνικό στοιχείο. Οι ξεριζωμένοι Έλληνες άφησαν πίσω τους τα πάντα: βιός, πλούτη, σπίτια και πήραν μαζί τους μόνο τα όνειρά τους, την κουλτούρα, τον πολιτισμό τους και την πανάρχαια ιστορία τους. Η γη που παραχωρήθηκε για την ίδρυση του προσφυγικού αυτού συνοικισμού ήταν 6000 στρέμματα. Ο χώρος αυτός πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις σύμφωνα με τη διεύθυνση εποικισμού, ώστε να αναδειχθεί σε νέα πατρίδα για τους ξεριζωμένους. Στις 15/10/1924 προκηρύσσεται διαγωνισμός για την ανέγερση 300 οικιών. η νέα πόλη είχε χωριστεί σε 3 ζώνες ανάλογα με τα επαγγέλματα των οικιστών: η βόρεια ζώνη, τα « θαλασσινά» παραχωρήθηκαν στους αλιείς, η νότια, τα «γεωργικά» στους αγρότες και η κεντρική ζώνη, τα «αστικά» σε αυτούς που είχαν αναπτύξει αστικές δραστηριότητες, δηλαδή εμπόρους, τεχνίτες, χτίστες, εργάτες. Έτσι αρχίζει η περίοδος της δημιουργίας, της παραγωγής, της οικονομικής τους ανασυγκρότησης και εν τέλει της ενσωμάτωσής τους στον κοινωνικό ιστό της πόλης του Ηρακλείου.
