Η 11η Φεβρουαρίου είναι αφιερωμένη σε όλες τις γυναίκες και τα κορίτσια που έχουν συμβάλει, και συνεχίζουν να συμβάλλουν, στον κόσμο της επιστήμης. Παρά τις ιστορικές και κοινωνικές δυσκολίες που αντιμετώπισαν και εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν, οι γυναίκες επιστήμονες έχουν καταφέρει να αφήσουν ανεξίτηλο το σημάδι τους σε πεδία που καθορίζουν το μέλλον μας. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, πολλές γυναίκες υπήρξαν πρωτοπόροι και έθεσαν τα θεμέλια για νέες ανακαλύψεις, επαναστατικές ιδέες και καινοτομίες. Στο πλαίσιο της σημερινής ημέρας, ας ρίξουμε μια ματιά στη ζωή και το έργο εννέα εξαιρετικών γυναικών που άφησαν το δικό τους αποτύπωμα στην ιστορία της επιστήμης.
α. Θεανώ (6ος αιώνας π.Χ.)
Η Θεανώ ήταν μία από τις πρώτες γυναίκες μαθηματικούς και επιστήμονες της αρχαιότητας. Ήταν σύζυγος του Πυθαγόρα και μερικές πηγές αναφέρουν ότι συνέβαλε στην ανάπτυξη της πυθαγοριακής φιλοσοφίας και των μαθηματικών, εστιάζοντας σε θεωρίες που αφορούσαν τις αναλογίες και τις μαθηματικές σχέσεις. Οι γραπτές της εργασίες χάθηκαν, αλλά η προσφορά της στη μαθηματική σκέψη θεωρείται σημαντική.
β. Ασπασία (5ος αιώνας π.Χ.)
Η Ασπασία ήταν μία από τις πιο επιφανείς γυναίκες στην αρχαία Αθήνα. Στην αρχή της πορείας της, ήταν σύντροφος του Περικλή και φημιζόταν για την εξαιρετική της παιδεία και τις εξαιρετικές της διαλέξεις. Ειδικεύονταν στη φιλοσοφία και τη ρητορική και είχε μεγάλη επιρροή στους κύκλους της αθηναϊκής ελίτ. Ήταν επίσης γνωστή για τη συμμετοχή της στη δημόσια ζωή της Αθήνας και το ρόλο της στη διαμόρφωση του πολιτικού και φιλοσοφικού λόγου της εποχής.
γ. Θεμιστόκλεια (5ος αιώνας π.Χ.)
Η Θεμιστόκλεια ήταν μία από τις πρώτες γυναίκες που διακρίθηκαν στη ναυτική στρατηγική και πολεμική επιστήμη στην αρχαία Ελλάδα. Ήταν σύζυγος του διάσημου στρατηγού Θεμιστοκλή, και παρόλο που δεν υπάρχουν πολλά γραπτά για τη ζωή της, θεωρείται ότι συμμετείχε ενεργά στη λήψη αποφάσεων που αφορούσαν τις ναυτικές μάχες, όπως η ναυμαχία της Σαλαμίνας, όπου η Αθήνα κέρδισε την Περσική αυτοκρατορία.
δ. Αγνοδίκη (4ος αιώνας π.Χ.)
Η Αγνοδίκη ήταν μια από τις πρώτες γυναίκες γιατρούς στην αρχαία Ελλάδα, η οποία, για να ασκήσει την ιατρική, αναγκάστηκε να ντυθεί άντρας και να χρησιμοποιεί ανδρικό όνομα. Η σοφία και η ικανότητά της στην ιατρική τη βοήθησαν να κερδίσει τον σεβασμό των συναδέλφων της, ενώ η ιστορία της αποδεικνύει την αγώνα των γυναικών στην εποχή της αρχαιότητας για την εκπλήρωση του επαγγελματικού τους καθήκοντος.
ε. Αγλαονίκη (2ος αιώνας π.Χ.)
Η Αγλαονίκη ήταν μία αρχαία Ελληνίδα αστρονόμος, που θεωρείται η πρώτη γυναίκα αστρονόμος της ιστορίας. Διέθετε εξαιρετική γνώση του νυχτερινού ουρανού και είχε την ικανότητα να προβλέπει εκλείψεις σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Η φήμη της ήταν τέτοια που σύμφωνα με τους ιστορικούς, κάποιοι πίστευαν ότι είχε μαγικές ικανότητες, λόγω της ακριβούς προβλέψεως της πορείας των άστρων.
στ. Υπατία (370 – 415 μ.Χ.)
Η Υπατία ήταν μία από τις πιο διάσημες γυναίκες φιλοσόφους και μαθηματικούς της αρχαιότητας. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια και διακρίθηκε για τις γνώσεις της στα μαθηματικά, την αστρονομία και τη φιλοσοφία. Ήταν η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε να διδάξει στην Αλεξάνδρεια και ηγούνταν της φιλοσοφικής σχολής της πόλης. Αν και η ζωή της τελείωσε τραγικά, καθώς δολοφονήθηκε από φανατικούς χριστιανούς, η Υπατία άφησε κληρονομιά στον τομέα των μαθηματικών και της επιστήμης γενικότερα.
ζ. Μαρί Κιουρί (1867 – 1934)
Η Μαρί Κιουρί ήταν μία από τις πιο σημαντικές φυσικούς και χημικούς του 20ου αιώνα και η πρώτη γυναίκα που κέρδισε Νόμπελ Βραβείο. Διακρίθηκε για τις ανακαλύψεις της στον τομέα της ραδιενέργειας και υπήρξε η πρώτη γυναίκα που δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Η κληρονομιά της στη φυσική και η συνεισφορά της στη μελέτη των ραδιοακτινοβολιών είναι τεράστια, και η ζωή της αποτελεί πρότυπο επιμονής και επιστημονικής αφοσίωσης.
η. Αμαλία Φλέμιγκ (1892 – 1981)
Η Αμαλία Φλέμιγκ ήταν μία από τις πρώτες Ελληνίδες γιατρούς που διακρίθηκε σε διεθνές επίπεδο. Ειδικεύτηκε στην ψυχιατρική και υπηρέτησε ως καθηγήτρια και επιστημονική υπεύθυνη σε πολλές σημαντικές κλινικές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η συνεισφορά της στον τομέα της ψυχιατρικής, καθώς και η υποστήριξή της για την προώθηση της εκπαίδευσης των γυναικών στην επιστήμη, ήταν καθοριστική.
θ. Μαρία Καλαποθάκη (20ος αιώνας)
Η Μαρία Καλαποθάκη ήταν Ελληνίδα βιολόγος και ερευνήτρια, διακεκριμένη για τις συμβολές της στη βιολογία και την οικολογία. Υπήρξε μία από τις πρώτες γυναίκες στην Ελλάδα που αναδείχθηκαν σε επιστημονικά πεδία που παραδοσιακά θεωρούνταν ανδρικά. Εργάστηκε σε ερευνητικά προγράμματα που σχετίζονταν με τη μελέτη της βιοποικιλότητας και την προστασία του περιβάλλοντος.
ι. Τζέιν Γκλουντολ (1941 – Σήμερα)
Η Τζέιν Γκλουντολ είναι μία από τις πιο διακεκριμένες βιολόγους και ανθρωπολόγους του 20ου και 21ου αιώνα, γνωστή κυρίως για τις μελέτες της για τους χιμπατζήδες. Η έρευνά της στην Τανζανία απέδειξε τη σημαντικότητα των κοινωνικών σχέσεων στους χιμπατζήδες και άλλαζε την αντίληψη για τις σχέσεις του ανθρώπου με τα ζώα. Η δουλειά της για την προστασία της άγριας ζωής έχει επηρεάσει καθοριστικά τη σύγχρονη επιστήμη της ζωολογίας.
Ν. Κ., Β.Χ. και Ν.Τ.
