Η Τιμή και το Χρήμα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη

Γράφει η Ξανθούλα Πασχάλη

Το βιβλίο αυτό το συνιστώ ανεπιφύλαχτα. Η ιστορία εξελίσσεται στην Κέρκυρα, τον δέκατο ένατο αιώνα, σε μια παλαιότερη και διεφθαρμένη εποχή. Το θέμα του είναι ένας νεανικός έρωτας σε μια παραδοσιακή, πατριαρχική κοινωνία όπου αναδεικνύεται ο ρόλος των αξιών, αλλά κυρίως των χρημάτων που παίζουν καταλυτικό ρόλο, εκείνη την εποχή, στις σχέσεις, στην ηθική και στην ζωή των ανθρώπων. Κεντρική ηρωίδα είναι η Ρήνη, μια νεαρή φτωχή γυναίκα η οποία ερωτεύεται τον πλούσιο (;) Αντρέα. Ο Αντρέας είναι ένας αριστοκράτης νέος, ξεπεσμένος οικονομικά και προκειμένου να ξεπληρώσει τα χρέη του ασχολείται με το παράνομο εμπόριο.

Η Ρήνη και ο Ανδρέας, σκηνή από την ταινία "Τιμή δεν έχει η αγάπη" της Τόνιας Μαρκετάκη, που είναι η κινηματογραφική μεταφορά της νουβέλας του Θεοτόκη

Η Ρήνη και ο Ανδρέας, σκηνή από την ταινία «Τιμή δεν έχει η αγάπη» της Τόνιας Μαρκετάκη, που είναι η κινηματογραφική μεταφορά της νουβέλας του Θεοτόκη

Το βιβλίο αυτό μπορεί να γίνει αφορμή πολλών και ποικίλων συζητήσεων, καθώς θίγει αρκετά σημαντικά θέματα. Το κυριότερο είναι η επιρροή που έχει το χρήμα στους ανθρώπους. Επιπρόσθετα κάνει λόγο για την πολιτική διαφθορά (με την μορφή ρουσφετιών και την κατάχρηση της εξουσίας από την κυβέρνηση) τις κοινωνικές τάξεις, την άνιση κατανομή του πλούτου και την καταφυγή στην παρανομία. Με ποικίλους τρόπους παρουσιάζει την ηθική διαφθορά και την χρησιμοποίηση των προσωπικών διασυνδέσεων με σκοπό την εκμετάλλευση της πολιτικής κατάστασης και του προσωπικού κέρδους.

Το βιβλίο είναι σχετικά μικρό (103 σελίδες), έχει εικονογράφηση για να βοηθήσει σε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα των χαρακτήρων, της εποχής και του σκηνικού. Επιπλέον, αφιερώνει μερικές σελίδες στο τέλος για τον συγγραφέα, προκειμένου να τον γνωρίσει ο αναγνώστης.

Το μοναδικό μειονέκτημα που διέκρινα είναι η μικρή δυσκολία ανάγνωσής του λόγω της γλώσσας στην οποία είναι γραμμένο, δηλαδή την καθαρεύουσα. Με τον χρόνο και την εξάσκηση, όμως συνηθίζεται και υπάρχει και ένα μικρό λεξικό στο τέλος του βιβλίου για περεταίρω βοήθεια.

Ο αγαπημένος μου χαρακτήρας

Η Σιόρα η Επιστήμη: Προσωπικά μου άρεσε αρκετά ο χαρακτήρας της Σιόρας Επιστήμης η οποία πρόκειται για την μητέρα της Ειρήνης. Μέσω αυτής μαθαίνουμε τις σκέψεις και τις ανησυχίες κάθε μητέρας εκείνης την εποχής. Είναι μια γυναίκα δυναμική και αυταρχική, που εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία για να κερδίσει χρήματα ή να περιορίσει στο ελάχιστο τις δαπάνες της οικογένειάς της. Είναι η μόνη που διαχειρίζεται τα οικονομικά του σπιτιού και αρνείται να ξεφύγει από τον προϋπολογισμό που έχει κάνει και αποταμιεύει χρήματα για την αποκατάσταση των παιδιών της. Επίσης είναι άξια, ικανή και υπεύθυνη, αφού εργάζεται πολλές ώρες, βοηθάει όποιον και όπου μπορεί αλλά με δυσκολία και αφιερώνει όλη την ώρα και την ζωή της στον βιοπορισμό της οικογένειάς της. Μπορεί να χαρακτηριστεί και ως δίκαιη, γιατί δεν θέλει να αδικήσει καμία από τις κόρες της όσον αφορά την προίκα τους.

Η Σιόρα Επιστήμη. Σκηνή από την ταινία "Τιμή δεν έχει η αγάπη" της Τόνιας Μαρκετάκη

Η Σιόρα Επιστήμη. Σκηνή από την ταινία «Τιμή δεν έχει η αγάπη» της Τόνιας Μαρκετάκη

Η στάση της απέναντι στο θέμα των δύο αξιών (της τιμής και του χρήματος) είναι αντιφατική. Στην αρχή η τιμή για αυτήν παίρνει την μορφή της προστασίας της τιμής της κόρης της, της διατήρησης της οικογένειας και της θέσης και των υποχρεώσεων μιας γυναίκας. Από ένα σημείο και έπειτα όμως παίρνει τη μορφή της προσπάθειας της αποκατάστασης της αμαυρωμένης τιμής της κόρης της. Στο χρήμα, η Σιόρα, δίνει μεγάλη αξία αφού είναι η μόνη της έγνοια  και αυτός είναι ο λόγος που συνεργάζεται με τους λαθρεμπόρους. Εργάζεται σκληρά  και ακολουθεί τις αρχές της εποχής. Είναι πλήρως αφομοιωμένη από το σύστημα των τάξεων και των κοινωνικών και οικονομικών διαφορών. Επίσης δεν είναι μια κοινή γυναίκα εκείνης της εποχής, καθώς έχει πάρει όλο το βάρος της οικογένειας στους ώμους της και διαχειρίζεται αυτή το σπίτι και όχι ο άντρας της όπως συνηθιζόταν. Αυτό γίνεται πιο έντονο όταν τον προσβάλλει εσκεμμένα και αρνείται τις συμβουλές του.