Μονογονεϊκές οικογένειες

Στην ΕΕ υπάρχουν όλο και περισσότερες μονογονεϊκές οικογένειες. Οι γονείς χωρίς σύντροφο αντιμετωπίζουν διάφορες προκλήσεις, όπως δυσκολίες να συμβιβάσουν την επαγγελματική με την προσωπική τους ζωή ή να δουλεύουν με σύμβαση εργασίας που δεν προσφέρει ευελιξία. Δυστυχώς πολλές μονογονεϊκές οικογένειες αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. Όταν υπάρχει μόνο ένας άνθρωπος που εξασφαλίζει τα προς το ζην όλης της οικογένειας, τότε ο κίνδυνος της φτώχειας, της έλλειψης στέγης και του κοινωνικού αποκλεισμού είναι υψηλότερος.

Η ΕΕ καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για να ενισχύσει την οικονομική ανεξαρτησία των γονέων χωρίς σύντροφο (ιδίως των μητέρων), ώστε να προστατεύονται οι ίδιοι και τα παιδιά τους από τη φτώχεια και τον αποκλεισμό. Αρμόδιες για την κοινωνική ασφάλιση είναι οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ. Για τον λόγο αυτό, οι οικογενειακές παροχές για τους γονείς χωρίς σύντροφο διαφέρουν σημαντικά από τη μία χώρα στην άλλη. Ωστόσο, στόχος της ΕΕ είναι να αποσαφηνίσει και να βελτιώσει την κατάσταση αυτή μέσα από τον καλύτερο συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης των επιμέρους κρατών μελών.[1]

Στην ελληνική νομοθεσία μας δεν υπάρχει ενιαίος ορισμός της μονογονεϊκής οικογένειας. Κάθε νόμος έχει τον δικό του ορισμό ανάλογα με το περιεχόμενο και τον σκοπό του. Δεδομένο, όμως, είναι ότι:  τέκνα μονογονεϊκής οικογένειας είναι εκείνα που μέχρι την ενηλικίωσή τους είχαν τον έναν μόνον γονέα τους  και γονέας μονογονεϊκής οικογένειας εννοείται ο γονέας που ασκεί κατ’ αποκλειστικότητα τη γονική μέριμνα ενός ή περισσοτέρων ανηλίκων τέκνων. Διευκολύνσεις που παρέχονται από την εργατική νομοθεσία στους μονογονείς-εργαζόμενους στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα είναι:  Άδειες(αρθρ. 45 ν. 4808/2021), Άδεια ανατροφής αλλά και φροντίδας παιδιού, Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου, Άδεια προγεννητικού ελέγχου, Άδεια λόγω ασθένειας παιδιού, Άδεια λόγω σοβαρών νοσημάτων των παιδιών, Άδεια λόγω νοσηλείας παιδιού, Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας, Προστασία από την απόλυση, Μοριοδότηση για πλήρωση θέσεων στο δημόσιο, Στρατιωτική θητεία [τα τέκνα και οι πατέρες μονογονεϊκής οικογένειας δικαιούνται να υπηρετήσουν μειωμένη στρατιωτική θητεία διαρκείας εννέα μηνών (αρθρ. 7 ν 3842/2005)], Δικαίωμα εγγραφής σε παιδικούς σταθμούς κατά προτεραιότητα, Πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού ΕΟΤ, Δυνατότητα αναδοχής και υιοθεσίας ανηλίκου (αρθρ. 1542-1588 του Αστικού Κώδικα)[2].

Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες για έναν γονέα, ιδίως για εκείνους που δεν έχουν σύντροφο, είναι να μπορεί να συμβιβάζει τη δουλειά του με την προσωπική του ζωή. Στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 για πολλούς γονείς έγινε ακόμα πιο δύσκολο να διατηρήσουν μια υγιή ισορροπία στο θέμα αυτό. Η ΕΕ προωθεί την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Για τον σκοπό αυτό έχει θεσπίσει κανόνες που επιτρέπουν σε περισσότερους ανθρώπους να λαμβάνουν γονική άδεια διάρκειας έως τεσσάρων μηνών, καθιστώντας μάλιστα τη διαδικασία αυτή πιο ευέλικτη. Η ΕΕ συμβάλλει επίσης στο να εξασφαλίζεται υψηλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, ιδίως για όσα παιδιά προέρχονται από οικογένειες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες.