ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

https://schoolpress.sch.gr/vlonari2024/files/2024/03/ΓΥΝΑΙΚΕΣ-ΚΑΙ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ-1.pdfhttps://schoolpress.sch.gr/vlonari2024/files/2024/03/ΓΥΝΑΙΚΕΣ-ΚΑΙ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ-1.pdfΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ -ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΨΗΦΟΥ -ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ΚΑΛΛΙΡΟΗ ΠΑΡΡΕΝ: Ρεθυμνιώτισσα δασκάλα και δημοσιογράφος, σύζυγος του Ιωάννη Παρρέν ιδρυτή του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων. Το 1887 εκδίδει την “Εφημερίδα των Κυριών” και προσπαθεί να αφυπνίσει τις γυναίκες και να διεκδικήσει τα βασικά για όλους τους πολίτες δικαιώματα. Την στήριξη στο έργο της εξέφρασαν ο Κωστής Παναμάς και ο Γρηγόριος Ξενόπουλος. Η ίδια εξορίστηκε για τα πολιτικά της φρονήματα το 1918, στην Ύδρα. Πεθαίνει το 1940 και κηδεύεται δημοσία δαπάνη.

Στο εξωτερικό η Νέα Ζηλανδία είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που έδωσε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες το 1893. Στην Ευρώπη η πρώτη χώρα που δίνει δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες είναι η Φινλανδία το 1907, ενώ στις ΗΠΑ οι πρώτες εκλογές στις οποίες συμμετέχουν γυναίκες γίνονται το 1920. Στην Ελβετία η πρώτη κάλπη με γυναίκες ψηφοφόρους λαμβάνει χώρα το 1971!

ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στις 5 Φεβρουαρίου 1930 με Προεδρικό Διάταγμα οι Ελληνίδες αποκτούν για πρώτη φορά δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές. Στους εκλογικούς καταλόγους συμμετείχαν μόνο όσες είχαν περάσει το 30ο έτος της ηλικίας και είχαν τελειώδσει το δημοτικό. Στους εκλογικούς καταλόγους της Αθήνας γράφτηκαν 2.655 κυρίες, από τις οποίες ψήφισαν μόνο 439. Αίτιο για τη χαμηλή συμμετοχή ίσως ήταν ο αναλφαβητισμός, η επικρατούσα κοινωνική αντίληψη και η απουσία γυναικείων ονομάτων από τους εκλογικούς καταλόγους. Χαρακτηριστική για το κλίμα της εποχής ήταν η άρνηση της ηθοποιού Μαρίκας Κοτοπούλη να ψηφίσει, λέγοντας μάλιστα πως ψήφο θέλουν μόνο όσες είναι άσχημες και όσες αποφεύγουν να κάνουν παιδιά!

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε ομιλία του τον Ιούλιο του 1929 αναφέρει : .«όσον αφορά τάς δημοτικάς και κοινοτικάς εκλογάς, νομίζω ότι το πράγμα είνε αρκετά ώριμον και ότι πρέπει να δώσωμεν εις τας γυναίκας το δικαίωμα της ψήφου, διότι είνε χρησιμώταται μετέχουσαι και εις το ζήτημα της υγείας, της φιλανθρωπίας, της εποπτείας των νοσοκομείων και των άλλων ζητημάτων».

Η Μαρίκα Μπότση- Τσαπαλίρα, αδελφή του Αργύρη Μπότση και του Νικολάου Μπότση, εκδοτών των εφημερίδων Ακρόπολις και Απογευματινή ήταν η πρώτη  γυναίκα Δήμαρχος που εκλέχτηκε στην Αμαλιάδα το 1944. Το 1956, η Μαρία Δεσύλλη – Καποδίστρια (25 Μαρτίου 1898 – 1980) και δισέγγονη του Γεωργίου Καποδίστρια, αδερφού του Ιωάννη Καποδίστρια, ήταν δήμαρχος Κέρκυρας.(Πηγή: www.corfuland.gr)

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΨΗΦΟΣ Με νόμο που ψηφίζεται στις 28 Μαΐου 1952, αναγνωρίζεται δικαίωμα στις γυναίκες να εκλέγουν, αλλά και να εκλέγονται.

• Η ΠΡΩΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗΗ Ελένη Σκούρα (Παπαχρήστου) είχε γεννηθεί στο Βόλο το 1896 και από το 1915 είχε εγκατασταθεί στη Θεσσαλονίκη. Το 1950 έλαβε το πτυχίο της Νομικής και άσκησε τη δικηγορία με τον σύζυγό της Δημήτρη Σκούρα. Έγινε η πρώτη γυναίκα που εξελέγη στο Ελληνικό Κοινοβούλιο το 1953, με το Συντηρητικό Ελληνικό Συναγερμό, όταν κέρδισε μία επιλεκτική εκλογή εναντίον μίας άλλης γυναίκας αντιπάλου, της Βιργινίας Ζάννα («Κόμμα Φιλελευθέρων»).«Θα προσπαθήσω να πράξω παν το δυνατόν διά να φανώ ανταξία της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων μου, τους οποίους θερμώς ευχαριστώ. Γνωρίζω ότι ως πρώτη και μοναδική γυναίκα εις την Βουλήν έχω μεγάλας ευθύνας και πολλά καθήκοντα. Είναι πολλά εκείνα που πρέπει να πράξωμεν υπέρ των Ελληνίδων, ιδίως εις τον τομέα της κοινωνικής μερίμνης» : η πρώτη δήλωση της Ελένης Σκούρα μετά την εκλογή της στις 18 Ιανουαρίου του 1953. Είχε λάβει 47.112 ψήφους.
• Βιργινία Ζάννα: Κόρη της Πηνελόπης Δέλτα, εγγονή του εθνικού ευεργέτη και πολιτικού Εμμανουήλ Μπενάκη, σύζυγος του πρωτεργάτη του κινήματος της Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη το 1916, και έγκλειστου των Γερμανών στις φυλακές Αβέρωφ αρχικά, και σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως στην Ιταλία, στη συνέχεια, Αλέξανδρου Ζάννα και, επίσης, γιαγιά του πρώην πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά.
• Σε βουλευτικές εκλογές, οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά στις 19 Φεβρουαρίου του 1956. Ήταν η απαρχή της εφαρμογής στην πράξη της καθολικής ψηφοφορίας, που είχε κατοχυρωθεί ήδη στο Σύνταγμα του 1864, με την αναγνώριση της ιδιότητας του πολίτη στις γυναίκες.
• • Η Λίνα Τσαλδάρη, κόρη του διαπρεπούς βυζαντινολόγου και μετέπειτα πρωθυπουργού Σπυρίδωνος Λάμπρου, της ΕΡΕ και η Βάσω Θανασέκου της Δημοκρατικής Ένωσης κέρδισαν την είσοδό τους στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Η πρώτη γίνεται η πρώτη γυναίκα Υπουργός στην χώρα μας, αφού αναλαμβάνει το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας στην κυβέρνηση Καραμανλή. (Το 1952 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Επιτροπή του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τη γυναίκα της, που πίεζε προς την κατεύθυνση της ισότητας των δύο φύλων, ενώ το 1955 και το 1958 ήταν μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στον ΟΗΕ). (Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/1705)
  • 1961-1975: Η Ασημίνα Τζιάννου, η Ελένη Μπένα και η Μαρία Σβώλου ήταν οι τρεις γυναίκες που εκλέχθηκαν στις εκλογές του 1961.Η Μαρία Καραγιώργη ήταν η μόνη γυναίκα που εξελέγη το 1963 και επανεξελέγη το 1964 μαζί με την Ηρώ Λάμπρου.Το 1974, στις πρώτες εκλογές μετά το τέλος της δικτατορίας στην Ελλάδα, επτά γυναίκες εξελέγησαν βουλευτές.

  • ΣΥΝΤΑΓΜΑ 1975

  • Καθιέρωσε την αρχή της ισότητας των φύλων, δηλώνοντας ρητά ότι «όλοι οι Έλληνες άνδρες και γυναίκες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου»(άρθρο 4).

  • Η συνταγματική αυτή αρχή συμπληρώνεται αναφορικά με τις σχέσεις των δυο φύλων στην παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου ως εξής: «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις».

  • • Αύξηση του αριθμού των γυναικών στο ελληνικό ΚοινοβούλιοΣτις εκλογές του 1977 για πρώτη φορά ο αριθμός των εκλεγέντων γυναικών ήταν διψήφιος (12), στις εκλογές του 1981 εκλέχθηκαν έντεκα (11)   γυναίκες και στις εκλογές του 1985 δώδεκα (12)   γυναίκες εξελέγησαν βουλευτές. Το 1989, οι γυναίκες βουλευτές έφτασαν σε είκοσι (20). Στις εκλογές του 1990, εκλέχθηκαν δεκαπέντε (15) γυναίκες, το 1993 δεκαοκτώ (18) και το 1996 εκλέχθηκαν δεκαεννέα (19) γυναίκες.

    • Ποσόστωση σε εθνικές εκλογές

      • καθιερώθηκε για πρώτη φορά η ποσόστωση ( άρθρο 3 του Ν. 3636/2008)

       

      • ο αριθμός των υποψηφίων για κάθε φύλο και για κάθε συνδυασμό θα είναι τουλάχιστον ίσος με το ένα τρίτο του συνολικού αριθμού υποψηφίων από το σύνολο της επικράτειας. Το μέτρο οδήγησε σε πενήντα δύο (52)

      εκλεγμένες βουλευτές το 2009.

       

      • Στις εθνικές εκλογές της 17ης Ιουνίου 2012, εξήντα τρεις (63) γυναίκες εκλέχθηκαν βουλευτές.

       

      • Τον Απρίλιο του 2013, μια άλλη γυναίκα προστέθηκε σε όλες τις γυναίκες του Εθνικού Κοινοβουλίου. Έτσι, το ποσοστό των γυναικών που εκλέχθηκε στο Εθνικό κοινοβούλιο ήταν 21%.

       

      • Στις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου του 2015 επιτεύχθηκε ο αριθμός-ρεκόρ εκλεγμένων γυναικών με 70 γυναίκες και το ποσοστό ανήλθε στο 23,3% και αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό που έχει σημειωθεί στη χώρα μας. https://www.neakriti.gr/apopseis/1537502_mia-istoriki-anadromi-gia- dikaioma-ton-gynaikon-toy-eklegein-kai-eklegesthai-stin

      • Εθνικές εκλογές 1919 και 2023

        • Περισσότερες γυναίκες σε σχέση με το 2019 ανέδειξε η κάλπη της 21ης Μαΐου 2023, όμως, τα στοιχεία δείχνουν ότι η εκπροσώπηση των γυναικών παραμένει ακόμα σε χαμηλό ποσοστό. Ο αριθμός είναι χαμηλότερος συγκριτικά με τους άνδρες, καθώς συνολικά οι γυναίκες -οι οποίες κατάφεραν να κερδίσουν μία θέση στο ελληνικό κοινοβούλιο -είναι 71.
        • Στο νέο Κοινοβούλιο, όπως αυτό αναδείχθηκε από τις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023, μπαίνουν 65 γυναίκες, ενώ στη Βουλή της μίας ημέρας είχαν μπει 71 γυναίκες.
        • Όσον αφορά στη νέα κυβέρνηση, η οποία ανακοινώθηκε νωρίτερα σήμερα, το 25% είναι γυναίκες. Μεταξύ αυτών, τέσσερις υπουργοί, μία αναπληρώτρια υπουργός και 10 υφυπουργοί.
        • Η Νίκη Κεραμέως μετακινήθηκε από το υπουργείο Παιδείας στο Εσωτερικών, η Λίνα Μενδώνη παράμεινε επικεφαλής του υπουργείου Πολιτισμού, η Όλγα Κεφαλογιάννη αναλαμβάνει τα ηνία του υπουργείου Τουρισμού, ενώ η Σοφία Ζαχαράκη ορκίστηκε υπουργός στο νεοσύστατο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. https://www.lifo.gr/now/politics/ekloges-2023-telika-poses-gynaikes-mpainoyn-sti-boyli
      • Κατερίνα Σακελλαροπούλου: η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην Ελλάδα.
      • Διαπιστώσεις: Η εκπροσώπηση των γυναικών παραμένει σε χαμηλό ποσοστό. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2023 καμιά γυναίκα δεν εξελέγη περιφερειάρχης – σε 332 δήμους μόνο 22 γυναίκες εξελέγησαν δήμαρχοι.  Δημοκρατικό έλλειμμα του θεσμού. Την ίδια χρονική περίοδο στο Ευρωκοινοβούλιο το 1989 το ποσοστό εκπροσώπησης των γυναικών ανήρχετο σε 19.9 %, ενώ σήμερα αγγίζει το 40.4 %, δηλαδή είναι σχεδόν διπλάσιο από το ποσοστό εκπροσώπησης των Ελληνίδων.https://www.newsbeast.gr/politiki/arthro/7177800/to-pososto-ton- gynaikon-stin-elliniki-vouli-ti-allaxe-apo-to-1989-mechri-simera
      • Ευρωκοινοβούλιο
      • Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες με τα μικρότερα ποσοστά γυναικείας εκπροσώπησης (24%). Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κάνει σημαντικά βήματα για να εξασφαλίσει την ισότητα των φύλων .Η Επιτροπή FEMM του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προωθεί τα δικαιώματα της γυναίκας, την ίση συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και τη δημιουργία πολιτικών για την ισότητα των φύλων.Η δράση δύο οργανώσεων, του Ευρωπαϊκού Λόμπυ Γυναικών (EWL) και του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των φύλων (EIGE). Η πρώτη προσπαθεί να θέσει, κυρίως μέσω της καμπάνιας της «Campaign 50/50», τη γυναίκα και τα δικαιώματά της στο κέντρο της πολιτικής, ενώ η δεύτερη διεξάγει έρευνες, μελέτες και δημοσιεύει στατιστικά στοιχεία.

      • ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ

        • Ισότιμη συμμετοχή
        • Μεγαλύτερη εκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική για την ενίσχυση της δημοκρατικής διακυβέρνησης.

        Η Πλατφόρμα του Πεκίνου της 4ης Παγκόσμιας Διάσκεψης για τις Γυναίκες (1995) προβλέπει ότι: «Η επίτευξη του στόχου της ισότιμης συμμετοχής γυναικών και ανδρών στη λήψη αποφάσεων θα φέρει ισορροπία, η οποία θα αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τη σύνθεση της κοινωνίας και είναι αναγκαία για να ενισχύσει τη δημοκρατία και να προωθήσει την ορθή λειτουργία»(στρατηγικός στόχος G1, άρθρο 181).