Εξετάσεις;  Μην ψαρώνεις!  

Και η σχολική χρονιά φτάνει στο τέλος της… Πριν αποχαιρετήσετε το σχολείο για φέτος καλείστε να περάσετε από τη δοκιμασία των σχολικών εξετάσεων κάποιοι, και από τη δοκιμασία των Πανελληνίων κάποιοι άλλοι! Στο άκουσμα και μόνο της λέξης ‘εξετάσεις’ στοιχηματίζω ότι σας έρχονται ένα σωρό αρνητικά συναισθήματα και σκέψεις:Οι σκέψεις : ‘Ωχ, και τώρα πώς θα τα βγάλω πέρα με τόσο διάβασμα; ‘, ‘ Αν δε περάσω, καταστράφηκα!’, ‘Μα είναι δυνατόν να υπάρχει ακόμα αυτός ο ‘ηλίθιος’ θεσμός;’ .Τα συναισθήματα: Βασικά άγχος!!! Και για άλλους αδιαφορία επειδή δεν αντέχουν να μπουν στη διαδικασία εντατικής μελέτης και προετοιμασίας  για τις εξετάσεις, γεγονός που αναπόφευκτα συνοδεύεται με την έκλυση ενός μικρού ποσοστού άγχους. Σύμφωνα με τον ψυχίατρο  Έρικ Μπερν, ο καθένας μας αποτελείται όχι από μία αλλά από 3 διαφορετικές προσωπικότητες , που δρουν κατά περίπτωση. Αυτές ονομάζονται ‘’Γονέας’’ ,’’Ενήλικος’’, και ‘’Παιδί’’.  Φανταστείτε το απλά σαν 3 διαφορετικά κομμάτι που συνυπάρχουν μέσα μας.

Ο Γονέας περιλαμβάνει τη διδαγμένη γνώση, όλα τα πρέπει και τα μη, τις ηθικές αξίες που αποκτήσαμε στη ζωή μας στην παιδική μας ηλικία, από τους γονείς μας. Είναι ένα χρήσιμο κομμάτι της προσωπικότητάς μας που μας οργανώνει και μας βάζει όρια, παράλληλα όμως μας δυσκολεύει στη ζωή μας γιατί μας κάνει να βλέπουμε τα πράγματα μονομερώς, δηλαδή από μια μόνο οπτική. Το Παιδί αντιπροσωπεύει τη συναισθηματική γνώση. Είναι με άλλα λόγια τα συναισθήματά μας που πηγάζουν από τη παιδική μας ηλικία. Είναι η δημιουργική μας πλευρά, αυτή που μας κάνει να ονειρευόμαστε, να νιώθουμε, να φανταζόμαστε.Γονέας και Παιδί είναι ‘πλευρές’ που ‘κληρονομήσαμε από τότε που ήμασταν παιδιά. Για να ανταπεξέλθουμε όμως σε όλες τις καταστάσεις του παρόντος έχουμε ανάγκη από ένα τρίτο κομμάτι. Αυτό λέγεται Ενήλικος. Είναι η εμπειρική γνώση, όλα όσα μας διδάσκει η εμπειρία μας. Έχει το πλεονέκτημα ότι δεν είναι απόλυτος όπως ο Γονέας και δεν εκφράζεται συναισθηματικά όπως το Παιδί. Είναι επομένως ένα πολύ σημαντικό κομμάτι που ενεργοποιούμε για να πάρουμε μια απόφαση ή να λύσουμε ένα πρόβλημα. Η παραπάνω ταξινόμηση εξηγεί πολύ καλά γιατί συχνά μπλοκάρετε τον εαυτό σας με σκέψεις και πεποιθήσεις του τύπου ‘Πρέπει να περάσω την τάξη’ –( Γονέας), ‘Μου τη δίνουν οι εξετάσεις κάθε τρεις και λίγο..Δηλαδή δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να τελειώνουμε γρηγορότερα;’-(Παιδί) . Παρόμοιες πεποιθήσεις ανήκουν είτε στο κομμάτι που ονομάσαμε Γονέας είτε στο κομμάτι που ονομάσαμε Παιδί. Αν ο Ενήλικος ‘ξυπνήσει’ τότε είναι πιο πιθανό να οργανώσετε πιο καλά τη μελέτη σας και να πετύχετε στις εξετάσεις. Ας δούμε τι θα έλεγε ο Ενήλικος : ‘Ξέρω ότι οι εξετάσεις δεν είναι και το καλύτερο πράγμα στον κόσμο, όμως αν φτιάξω ένα πρόγραμμα ανά μέρα θα έχω τουλάχιστον καταφέρει να πάω έτοιμος/η στις εξετάσεις και με λίγη συγκέντρωση να γράψω καλά’. Προσπαθήστε λοιπόν να είστε σε εγρήγορση και να επαναφέρετε τον Ενήλικο, κάθε φορά που αντιλαμβάνεστε ότι έχει πέσει σε λήθαργο!! Συμβαίνει συχνά (λόγω κούρασης ή αρνητικής αυτοεκτίμησης), αλλά στο χέρι σας είναι να σταματήσετε να βάζετε τρικλοποδιές στον ίδιο σας τον εαυτό. Είναι άδικο, δεν νομίζετε; Το δεύτερο πράγμα που έχω να σας προτείνω προκειμένου να διαχειριστείτε το άγχος των εξετάσεων είναι να εφαρμόστε κάποιες απλές τεχνικές χαλάρωσης. Μπορείτε να τις κάνετε μόνοι σας στο σπίτι όποτε νιώθετε ζορισμένοι ( υπάρχουν στο site www. denpsarono.gr). Μπορείτε ακόμα να ζητήσετε τη βοήθεια κάποιου ενήλικα στο σπίτι για να σας βοηθήσει στη χαλάρωση! Θυμηθείτε πέρσι που κάναμε σε ομάδες κάποιες ασκήσεις χαλάρωσης. Απλά αφήνεστε να ακολουθήσετε τη φωνή αυτού που σας καθοδηγεί. Το αποτέλεσμα στο τέλος είναι να νιώσετε ένα αίσθημα χαλάρωσης και ευεξίας  – αν φυσικά αφεθείτε!

Επίσης, μια ακόμα τεχνική που βοηθά πολύ είναι αυτή της ’θετικής αναπλαισίωσης’. Μοιάζει αρκετά με το πολύ γνωστό σας  ‘αν σκέφτομαι θετικά συμβαίνουν καλά πράγματα’ αλλά πάει λίγο παραπέρα. Θα σας το εξηγήσω μέσα από ένα παράδειγμα. Ο Κώστας, 13 χρονών, έδινε φέτος εξετάσεις για να συνεχίσει στη Β’ Γυμνασίου.  Ήταν καλός μαθητής αλλά πολλές φορές στα διαγωνίσματα έπαιρνε βαθμούς κάτω από τη βάση, με αποτέλεσμα να αναρωτιέται αν θα τα καταφέρει φέτος να περάσει την τάξη. Έκανε σκέψεις πώς έδινε Φυσική (όχι και το καλύτερό του μάθημα, όπως καταλαβαίνετε!) και την ώρα που έγραφε τον έπιανε κρύος ιδρώτας. Ξεχνούσε ό,τι είχε διαβάσει, η καρδιά του χτυπούσε σαν ταμπούρλο και δυσκολευόταν να ανασάνει. Κάποιες φορές πεταγόταν τα βράδια από τον ύπνο του, κάθιδρος και έντρομος. Ήταν σαν να το ζούσε πραγματικά….Ο Κώστας αν δε το ‘έπαιρνε αλλιώς’ σύντομα , είχε μεγάλη πιθανότητα να αποτύχει στις εξετάσεις, μόνο και μόνο επειδή μέσα του είχε προεξοφλήσει την ‘αποτυχία΄ . Είχε τελικά πιστέψει ότι δε θα τα καταφέρει. Αυτό που τελικά συνέβη είναι το εξής :  Εστίασε σε ότι τον ενοχλούσε και ΝΟΕΡΑ το αντικατέστησε με κάτι άλλο. Δηλαδή εκεί που σκεφτόταν κάθε μέρα ότι δίνει Φυσική, άρχισε να σκέφτεται ότι δίνει Μαθηματικά, που αγαπούσε πολύ. Φαντάστηκε επίσης τον καθηγητή των μαθηματικών, που εκτιμούσε πολύ, να του λέει’ Θα τα πας περίφημα!’ την ώρα που έγραφε. Οι απαίσιοι γκρι τοίχοι του σχολείου έπαιρναν ένα απαλό πράσινο χρώμα στη φαντασία του. Πίσω του καθόταν ο φίλος του ,ο Γιάννης,  που του έκλεινε συνωμοτικά το μάτι. Αυτή η όμορφη εικόνα συνοδεύτηκε και από θετικά συναισθήματα: ηρεμία, ανακούφιση, και αισιοδοξία ήταν μόνο μερικά από όσα ο Κώστας είδε Νοερά και ένιωσε.  Έκανε εξάσκηση στο να αντικαθιστά ότι τον ενοχλούσε με κάτι ευχάριστο στη θέση του, τουλάχιστον 2 φορές τη μέρα. Το αποτέλεσμα ήταν να γράψει πολύ ικανοποιητικά στις εξετάσεις της Φυσικής, και φυσικά πολύ καλύτερα απ’ ότι περίμενε!!Αν λοιπόν και εσείς ενεργοποιήσετε το Ενήλικο κομμάτι του εαυτού σας (που είδαμε νωρίτερα), που σας καλεί καταρχήν να προσπαθήσετε να μελετήσετε  με προγραμματισμό και οργάνωση, και εφαρμόσετε τις τεχνικές χαλάρωσης και αναπλαισίωσης , ένα είναι σίγουρο.

Η επιτυχία σας κλείνει ήδη το μάτι! 

Ολυμπιάννα

Ενδεικτική βιβλιογραφία  :- Ρασιδάκη Χριστίνα- Παντελή Σμαρούλα : Σχολείο και εξετάσεις …σε πρώτο πλάνο, Αθήνα, Πατάκης, 2012.