Εσπέρας προκείμενον
ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΜΠΡΟΣΤΑ!

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ. Ο «λαϊκός ζωγράφος» και το σημαντικό έργο που άφησε στην πόλη του Βόλου.

ΑΠΟ: ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΕΛ ΒΟΛΟΥ - Απρ• 06•14

θεοφιλος

Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ γεννήθηκε στη Βαρειά της Μυτιλήνης γύρω στα 1870 και ήταν το πρώτο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας, τέσσερα αγόρια και άλλα τόσα κορίτσια.
Προβληματικός με το οικογενειακό περιβάλλον, φεύγει γύρω στα δεκαοκτώ του για την Σμύρνη, όπου σύμφωνα με τον ίδιο, δουλεύει ως «θυροφύλαξ» -»Καβάσης»- στο Ελληνικό Προξενείο.

Από τη Σμύρνη αναγκάζεται να φύγει, μετά από ένα επεισόδιο με κάποιους Τούρκους, για την Ελλάδα και συγκεκριμένα για την Αθήνα, όπου προσπαθεί να καταταγεί στον Ελληνικό στρατό κατά τον πόλεμο του 1897. Αφού εκεί δεν γίνεται δεκτός, φεύγει για το Βόλο και όπως μαρτυρείται, θα καταταγεί εθελοντής και θα βρεθεί στις μάχες του Βελεστίνου και του Δομοκού. Μετά το τέλος του πολέμου, θα παραμείνει στην Μαγνησία για τριάντα περίπου χρόνια και θα δημιουργήσει την πρώτη και ίσως σημαντικότερη περίοδο του ζωγραφικού του έργου.

η ελλάς

 Η Ελλάς υποβασταζόμενη από το Ρήγα και τον Κοραή.

Η δεύτερη περίοδος είναι αυτή μετά την επιστροφή του στην Μυτιλήνη και η τρίτη μετά τη γνωριμία του με τον Λέσβιο τεχνοκρίτη Στρατή Ελευθεριάδη – Teriade, ενώ για την περίοδο της παραμονής του στη Σμύρνη δεν έχουμε μαρτυρίες για την ύπαρξη ζωγραφικής δραστηριότητας.

Στην περιοχή της Μαγνησίας το πρώτο χρονολογημένο έργο του που βρέθηκε, ήταν μια αυτοπροσωπογραφία μικρών διαστάσεων (0,28 Χ 0,40) την οποία τιτλοφορούσε «Θεόφιλος ζωγράφος και άλλοτε οπλαρχηγός και θυροφύλαξ εν Σμύρνη 1899″.
Πλούσιο το έργο που θα αφήσει ο Θεόφιλος στην περιοχή, όπου στην πόλη του Βόλου θα ζωγραφίσει σε διάφορα καφενεία, ταβέρνες και χάνια, στα οποία έβρισκε τα απαραίτητα για την επιβίωσή του και στα γύρω από το Βόλο χωριά, όπως στις Μηλιές που ζωγράφισε στην εκκλησία της Αγίας Μαρίνας,(τα έργα σήμερα φυλάσσονται στο Λαογραφικό  Μουσείο του Δήμου), στην Πορταριά στο καφενείο «κάραβος» που έχει κατεδαφιστεί, στο καφενείο της Μακρινίτσας, στον Αγιο Βλάση στο σπίτι του Γκέκα, στην Ανακασιά στο σπίτι του Κοντού, στο μύλο του Κοντογιάννη, στο ελαιοτριβείο του Βαραλή, στον “Άγιο Ονούφριο στο Μύλο του Κοντού, στην Άλλη Μεριά στο φούρνο του Βελέντζα, στο σπίτι του Γκουντέλια, στην εκκλησία κ.ά.

ανακασιάανακασιά1

Ανακασιά σπίτι Κοντού.

 Στην πόλη του Βόλου το μεγαλύτερο σε όγκο  έργο του και ίσως το πλέον ενδιαφέρον, το άρχισε γύρω στα 1925 με την εγκατάσταση των προσφύγων της Μικράς Ασίας στην περιοχή.
Οι πρόσφυγες έκτισαν τις παράγκες τους σε διάφορους ελεύθερους χώρους της πόλης, όπως στην πλατεία Ρήγα Φεραίου, στην πλατεία Ελευθερίας και προς το τέρμα της οδού Ιωλκού, στις οποίες ο Θεόφιλος ζωγράφισε πολύχρωμες επιγραφές με λουλούδια και πουλιά, διάφορες παραστάσεις στις προσόψεις των μαγαζιών κ.ά., τα οποία, λίγα χρόνια αργότερα, το 1930 καταστράφηκαν από πυρκαγιά.
Τα θέματά του ο Θεόφιλος τα αντλούσε από την καθημερινή ζωή και κυρίως από κάρτες και λιθογραφίες της εποχής του, με μυθολογικές και Ιστορικές παραστάσεις.

Σήμερα από τη μεγάλη ζωγραφική παραγωγή του Θεόφιλου στην περιοχή της Μαγνησίας, ένα πολύ μικρό μέρος σώζεται στη θέση του, αφού τα περισσότερα έργα του έχουν καταστραφεί από τους σεισμούς του ’55, άλλα καταστράφηκαν από άγνοια των ιδιοκτητών τους και άλλα απομακρύνθηκαν από την περιοχή.
Εκτός από τη ζωγραφική του δραστηριότητα, ο Θεόφιλος, είχε και μια έντονη συμβολή στα κοινωνικά δρώμενα στης περιόδου εκείνης, με την διοργάνωση διαφόρων λαϊκών θεατρικών παραστάσεων στις εθνικές γιορτές και την περίοδο της Αποκριάς, όπου κρατούσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο, άλλοτε ντυμένος ως Μεγαλέξανδρος με μακεδονική φάλαγγα να την αποτελούν μαθητές των σχολείων και άλλοτε ως ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης, με εξοπλισμό και κουστούμια που επιμελούνταν ο ίδιος, διασκέδαζε το κοινό.

ερωτοκριτος

Ερωτόκριτος και Αρετούσα.                                                                                                                              

πηλιωρήτες

Πηλιορείτες νεόνυμφοι.

« Θεόφιλος μς δωσε να καινούριο μάτι· πλυνε τν ρασή μας πως αγάζει ορανός, κα τ σπίτια, κα τ κόκκινο χμα, κα τ παραμικρ φυλλαράκι τν θάμνων, στερα π τν κάθαρση νς πόβροχου· κάτι π ατν τν παλμ τς δροσις. Μπορε ν μν εναι δεξιοτέχνης, μπορεμάθειά του σ τέτοια πράγματα ν εναι μεγάλη. μως ατ τ τόσο σπάνιο, τκατόρθωτο πρν π᾿ ατν γι τλληνικ τοπίο: μι στιγμ χρώματος καέρα, σταματημένη κε μ᾿λη τν σωτερικ ζωντάνια της κα τν κτινοβολία τς κίνησής της· ατ τν ποιητικ ρυθμ πς ν τν πλλις πο συνδέει, τσύνδετα, συγκρατε τ σκορπισμένα κανασταίνει τ φθαρτά· ατ τν νθρώπινη νάσα πομεινε σ᾿να ρωμαλέο δέντρο, σ᾿να κρυμμένο νθος στ χορ μις φορεσις· ατ τ πράγματα πο τ᾿ποζητούσαμε τόσο πολύ, γιατί μας λειψαν τόσο πολύ· ατ τ χάρη μς δωσε Θεόφιλος· κι ατ δν εναι λαογραφία» Γιώργος Σεφέρης.

σπιτι_γκουντέλια

Γοργόνα  (Σπίτι Δ. Γκουντέλια στο Βόλο)                                                                                     
 
μηλιές
 
 
 
 
 
 
 
 
 Βημόθυρο από Ι.Ν. Αγ. Μαρίνας
       στις Μηλιές Πηλίου

Μακροστέργιου Ευαγγελία

Γ΄Τάξη Εσπερινού Λυκείου Βόλου

Σχολιάστε

Top