Νικόλας Ζορμπάς

Το Κίνημα στο Γουδί ή Κίνημα του 1909 εκδηλώθηκε τη νύχτα προς την 15η Αυγούστου 1909 όταν ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος προχώρησε σε στάση που άλλαξε την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας. Τον Ιούνιο του 1909, μπροστά στο φόβο πραξικοπήματος, η κυβέρνηση Δ. Ράλλη επιτέθηκε στο Στρατιωτικό Σύνδεσμο με ένα κύμα μεταθέσεων, καθώς και παραπομπή 12 αξιωματικών σε ανακριτικό συμβούλιο προς απόταξη. Λαϊκή λιθογραφία του Σ. Χρηστίδη για την επιτυχία του κινήματος.Όταν η εφημερίδα Χρόνος, διερμηνεύοντας τις θέσεις του Συνδέσμου, επιτέθηκε κατά «της βουλευτικής φεουδαρχίας των κομματικών συμμοριών και των Αυλών», ζητώντας μεταρρυθμίσεις και απομάκρυνση του Διαδόχου Κωνσταντίνου, καθώς και των πριγκίπων από το στράτευμα, ο Ράλλης προχώρησε σε συλλήψεις. Στις 14 Αυγούστου, με μια παράτολμη ενέργειά του, ο Πάγκαλος απελευθερώνει τους κρατουμένους αξιωματικούς Σάρρο και Ταμπακόπουλο, προκαλώντας την οργή του Ράλλη, που διατάζει επιφυλακή και δεκάδες συλλήψεων. Τη νύχτα προς τη 15η Αυγούστου, ο Σύνδεσμος προχωρά στο Κίνημα στο Γουδί το οποίο επικρατεί άμεσα.Επικεφαλής του κινήματος τέθηκε ο συνταγματάρχης του πυροβολικού Νικόλαος Ζορμπάς, ο οποίος και οργάνωσε την ένοπλη στάση στο στρατόπεδο της φρουράς της Αθήνας στο Γουδί. Ο Ζορμπάς ήταν μετριοπαθής και συντηρητικός, που δεν επέτρεψε στην εξέγερση να πάρει ακραία αντιδυναστική μορφή, ενώ άλλος σημαντικός πρωταγωνιστής του, ήταν ο -νεαρός ανθυπολοχαγός τότε- Θεόδωρος Πάγκαλος, κινητήριος μοχλός της μυήσεως συναδέλφων του στην ενέργεια. Το πρόγραμμα του Συνδέσμου, σε ήπιο τόνο, με γενικές ευχές για μεταρρυθμίσεις στο στρατό, τη διοίκηση και την παιδεία, απέκλειε ρητά κάθε περίπτωση καθεστωτικής αλλαγής, δικτατορίας, συνταγματικής τροποποίησης ή κατάργησης της κυβέρνησης. Ζητούσε απλώς την απομάκρυνση του Διαδόχου Κωνσταντίνου και των υπόλοιπων πριγκίπων από το στράτευμα και πρότεινε σειρά μέτρων για στρατιωτική αναδιοργάνωση. Η » Επανάσταση του 1909 » αποτέλεσε το ιστορικό εφαλτήριο, όσον αφορά τον μετ” έπειτα στρατιωτικό προσανατολισμό της Ελλάδος. Το πεδίο λειτουργικότητας του Κινήματος στο Γουδί έφερε ποικίλες κατευθύνσεις, υποδεικνύοντας την πολιτική ύπαρξη του Στρατιωτικού Συνδέσμου. Συγκεκριμένα: 1) Κοινωνικός Προβληματισμός > Η αθηναϊκή κοινωνία, ούσα οδηγούμενη προς βαθμιαία αποδυνάμωση ισχύος, αναγεννήθηκε πνευματικώς, καθ” όσον αναδύθηκαν εκ νέου πολιτικές προσεγγίσεις του Ανατολικού Ζητήματος.2) Στρατιωτική Αναβάθμιση > Οι αξιωματικοί του Στρατιωτικού Συνδέσμου, όπου εν αθροίσματος του 20% της περιουσίας του Γεωργίου Αβέρωφ, χρηματοδότησαν την παραγγελία του ομώνυμου θωρακισμένου καταδρομικού και επέβαλλαν επιβαρυντικό πολεμικό εξοπλισμό, εις γνώσιν της απόσβεσης κατά την διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου. 3) Οικουμενικότητα > Η νομική καθιέρωση της επέμβασης του Στρατού στην πολιτική διαχείριση της Ελλάδος, απέκλειε τις αιγίδες του ολιγαρχικού φιλελευθερισμού, υπηρετώντας τα λαϊκά ακούσματα προτροπής.

Γιώργος Περίδρομος