Ο Νικηταράς υπήρξε ένας σπουδαίος οπλαρχηγός και μία ηγετική μορφή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ο Νικήτας Σταματελόπουλος, όπως ήταν το κανονικό του όνομα, γεννήθηκε στη Νέδουσα της Μεσσηνίας το 1781 και ήταν ανιψιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Από πολύ μικρή ηλικία, 11 ετών περίπου, συμμετείχε σε ένοπλες ομάδες. Αρχικά, στο πλευρό του πατέρα του, Σταματέλου, και στη συνέχεια στην ομάδα του περίφημου πρωτοκλέφτη Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη, όπου διακρίθηκε για την ανδρεία και το πολεμικό του πάθος.
Όταν ξέσπασε η Επανάσταση, ο Νικηταράς στο πλευρό σπουδαίων αγωνιστών όπως του θείου του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Οδυσσέα Ανδρούτσου, Γεώργιου Καραϊσκάκη, Παπαφλέσσα συμμετείχε σε πάρα πολλές επιχειρήσεις εναντίον των Οθωμανών τόσο στην Πελοπόννησο όσο και στη Στερεά Ελλάδα και ξεχώρισε για τις στρατιωτικές του ικανότητες αλλά και το ήθος του χαρακτήρα του. Χαρακτηριστική ήταν η δράση του στη Μάχη των Δολιανών, όπου ο Νικηταράς με 600 μόλις άνδρες κατάφερε να αποκρούσει τους 6.000 στρατιώτες του Κεχαγιάμπεη και σχεδόν να τους αποδεκατίσει. Για αυτόν τον πραγματικό του άθλο, επειδή δηλαδή έπεσαν πολλοί Τούρκοι από το χέρι του εκείνη τη μέρα, οι συμπολεμιστές του τον ονόμασαν «Τουρκοφάγο». Αλλά και στη Μάχη στα Δερβενάκια, όταν οι άλλοι οπλαρχηγοί αλληλοσκοτώνονταν για το πώς θα μοιραστούν τα λάφυρα του πολέμου, ο Νικηταράς ήταν ένας από τους λίγους αγωνιστές που αρνήθηκε και δεν πήρε ούτε ένα λάφυρο. «Δε θέλω τίποτα. Θέλω να δω την πατρίδα μου λεύτερη» ήταν η απάντησή του.
Αυτόν, όμως, τον ήρωα που τόσο σκληρά αγωνίστηκε για την ελευθερία της πατρίδας, που ποτέ δε ζήτησε ανταμοιβή για όσα έκανε και η μόνη του έγνοια ήταν η ανεξαρτησία της Ελλάδας, η ελληνική κυβέρνηση τον «τίμησε» καταδικάζοντάς τον και κλείνοντάς τον για ενάμιση χρόνο στη φυλακή της Αίγινας, επειδή τον θεώρησε επικίνδυνο για τις πολιτικές του απόψεις. Τα βασανιστήρια που πέρασε στη φυλακή ήταν φριχτά και η υγεία του κλονίστηκε ανεπανόρθωτα. Βγήκε από τη φυλακή σχεδόν τυφλός και πάμπτωχος. Και σαν να μην έφτανε που, αν και αθώος, κλείστηκε στη φυλακή, του χορηγήθηκε, στο τέλος, άδεια να ζητιανεύει, για να ζήσει, έξω από τον ναό της Ευαγγελίστριας στον Πειραιά. Έξι χρόνια πριν τον θάνατό του τού δόθηκε μία τιμητική αλλά πενιχρή σύνταξη και ο βαθμός του Αρχιστράτηγου.
Ο Νικήτας Σταματελόπουλος, ο Νικηταράς όπως έμεινε γνωστός στον ελληνικό λαό, πέθανε στις 25 Σεπτεμβρίου 1849 σε ηλικία 62 ετών και τάφηκε, σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία, δίπλα στον θείο του Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
Προτομή του Νικηταρά στο Πεδίο του Άρεως στην Αθήνα
πηγές: el.wikipedia.org, ethnos.gr, sansimera.gr
Κωνσταντίνος & Παύλος
