Απόσπασμα από την “Ελλαδογραφία”, Νίκος Γκάτσος

Ματαία ελπίς. Ουδείς τους ενεθυμήθη ως ζωσας αιωνιότητας,

ουδείς τους κατενόησεν εις τας πραγματικάς των διαστάσεις. Και αι

Αθήναι, καταστάσαι πρωτεύουσα νεοπαγούς κράτους, ήρχισαν να

προετοιμάζονται δια την εκ νέου απορρόφησιν της ικμάδος του έθνους.

Αλλά η προγονική κληρονομία δεν είχεν εξ ολοκλήρου σπαταληθή και

οι μεταγενέστεροι αδελφοί του μικρού Χορμόπουλου, εκ των Ηπειρωτικών

ορέων και εξ όλων των στενωπών της αθανάτου πατρίδος, διέπλευσαν την

Αχερουσίαν της μοίρας των με την γαλήνην του μαρτυρίου και της θυσίας.

Και τα βαρβαρικά έθνη ηπόρησαν και κατ’ ιδίαν εκάγχασαν ακριβώς όπως

αι Αθήναι.

 

Χτυπάτε της οργής προφήτες

καμπάνα στην Καισιαριανή

νά `ρθουν απόψε οι Διστομίτες

νά `ρθουν κι οι Καλαβρυτινοί

με σπαραγμό κι απελπισία

για τη χαμένη τους θυσία.

 

Άραγε είναι αληθές ότι η θυσία των απέβη επί ματαίω;

Ουδείς δύναται να αποφανθή μετά βεβαιότητος και ουδείς δύναται να

προεξοφλήση το μέλλον διότι η ιστορία των ανθρώπων είμαι μία

συνεχής παλινδρόμησις. Αλλά με την διαρκώς ογκούμενην υπερτροφίαν της

Αττικής αι προοπτικαί διαγράφονται σκοτειναί. Οι αρχαίοι Θεοί δεν

υπάρχουν πλέον δια να δώσουν την λύσιν, και ούτω, θάττον η βράδυον,

αι Αθήναι θα συγκεντρώσουν εις τους κόλπους των και θα εξαφανίσουν δια

παντός την Ελληνικήν αρετήν, ως ο Κρόνος εις το απώτατον παρελθόν

κατέτρωγε τα ίδια αυτού τέκνα ή ως ο Ήλιος εις το απώτατον μέλλον θα

συγκεντρώσει εις τας αγκάλας του τους πλανήτας του

και θα καταβροχθίσει αυτούς!

Γένοιτο! και εις τους αιώνας των αιώνων αμήν.

 

Πότε θ’ ανθίσουνε τούτοι οι τόποι;

Πότε θα `ρθούνε κανούργιοι ανθρώποι

να συνοδεύσουνε την βλακεία

στην τελευταία της κατοικία;

 

Επιλογή: Γιάννης Μανδάλτσης