Τι είναι η συναισθησία ;
Η συναισθησία (συν+αίσθηση) είναι η νευρολογική κατάσταση, κατά την οποία οι πληροφορίες που προορίζονται να διεγείρουν μία από τις αισθήσεις διεγείρουν τελικά περισσότερες από μία ,ταυτόχρονα και αυτόματα. Δηλαδή, συναισθησία είναι η ανάμιξη των αισθήσεων με τέτοιο τρόπο, ώστε με την εμφάνιση ενός ερεθίσματος να δημιουργούνται εντυπώσεις που κανονικά θα προέκυπταν από την πρόκληση άλλων (αισθήσεων). Οι άνθρωποι που έχουν συναισθησία ονομάζονται συναισθητικοί και μπορούν να “μυρίσουν” τους ήχους, να “ακούσουν” οσμές, να “δουν” ήχους, να “γευτούν” λέξεις κτλ.
Ποιες μορφές υπάρχουν ;
Η συναισθησία μπορεί να συμβεί μεταξύ σχεδόν οποιουδήποτε συνδυασμού αισθήσεων ή γνωστικών οδών. Όταν μια αίσθηση είναι ενεργοποιημένη, μια άλλη ενεργοποιείται ταυτόχρονα και απροσδόκητα. Αυτό μπορεί, για παράδειγμα, να έχει τη μορφή της ακοής μουσικής και ταυτόχρονα της ανίχνευσης του ήχου ως στροβιλισμού ή μοτίβου χρώματος. Σχεδόν οποιοσδήποτε συνδυασμός είναι δυνατός στη -συμπληρώνοντας ένα σύνολο με πάνω από 80 διαφορετικούς- ο πιο συνήθης είναι αυτός γραμμάτων/ψηφίων με χρώματα. Καταληκτικά, οι μορφές της είναι τόσο ποικίλες όσο και οι ίδιοι οι άνθρωποι που τις αντιλαμβάνονται.
Εδώ είναι μερικοί από τους πιο γνωστούς τρόπους που εκδηλώνεται:
-
Ακουστική συναισθησία: εμφανίζεται όταν ένας ήχος προκαλεί μια συγκεκριμένη αίσθηση σε κάποιο μέρος του σώματος, όπως μυρμήγκιασμα στο πίσω μέρος του λαιμού.
-
Συναισθησία χρώματος – γραφήματος: εμφανίζεται όταν τα γράμματα και οι αριθμοί σχετίζονται με συγκεκριμένα χρώματα.
-
Χρωματική συναισθησία: συμβαίνει όταν ορισμένοι ήχοι όπως ένα χτύπημα αυτοκινήτου μπορούν να προκαλέσουν κάποιον να δει χρώματα.
-
Λεξική-γευστική συναισθησία: συμβαίνει όταν η ακρόαση ορισμένων λέξεων προκαλεί διαφορετικές γεύσεις.
-
Συναισθησία αφή-καθρέφτη: περιγράφεται ως ένα είδος έντονης ενσυναίσθησης: Ένα άτομο αισθάνεται σαν να αγγίζεται το ίδιο, ενώ βλέπει να αγγίζεται κάποιο άλλο.
-
Συναισθησία με μορφή αριθμού: εμφανίζεται όταν ένας διανοητικός χάρτης αριθμών εμφανίζεται ακούσια κάθε φορά που κάποιος σκέφτεται αριθμούς.
-
Η συνηθισμένη γλωσσική προσωποποίηση: είναι ένα είδος συναισθησίας όπου οι ταξινομημένες ακολουθίες (π.χ., οι ημέρες της εβδομάδας) σχετίζονται με προσωπικότητες ή φύλα.
-
Λεξική – Γευστική συναισθησία: είναι μία ακόμη ενδιαφέρουσα νευρολογική κατάσταση στην οποία τα άτομα νιώθουν γεύσεις όταν ακούνε, προφέρουν, διαβάζουν ή σκέφτονται λέξεις
Οι αυθαίρετες αυτές συνδέσεις συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμα και αν χαθεί μια αίσθηση. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος με συναισθησία μπορεί να συνεχίσει να “ακούει” τις οσμές ακόμα και αν σε κάποιο στάδιο της ζωής του χάσει την ακοή του.
Πόσο συχνά συναντάται και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της ;
Ένα στα 2.000 άτομα εμφανίζει κάποια μορφή συναισθησίας. Βέβαια, επειδή πολλοί συναισθητικοί δεν καταλαβαίνουν την διαφορετικότητά τους, τα ποσοστά δεν είναι ακριβή. Άλλες έρευνες αναφέρουν άλλες αναλογίες από 1/25.000 άτομα έως και 1/1.000.000. Για παράδειγμα, η Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ υποστηρίζει πως το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει συναισθησία, ενώ παράλληλα η Julia Simner (ερευνήτρια και ειδικός στην συναισθησία) θεωρεί ότι το 4,4% του πληθυσμού είναι συναισθητικοί. Ωστόσο έχει παρατηρηθεί το γεγονός ότι αυτή είναι συχνότερη στον γυναικείο παρά στον ανδρικό πληθυσμό.
Οι άνθρωποι που έχουν οποιοδήποτε είδος συναισθησίας τείνουν να έχουν αυτά τα κοινά γνωρίσματα:
-
Υψηλή νοημοσύνη: Πολλοί άνθρωποι με συναισθησία έχουν υψηλή νοημοσύνη, ωστόσο συνήθως αντιμετωπίζουν προβλήματα στα μαθηματικά επειδή ,όπως λένε και οι ίδιοι, δεν μπορούν να βλέπουν τον συνδυασμό συγκεκριμένων αριθμών.
-
Δυνατή μνήμη: Τα άτομα με αυτήν συνδυάζουν περισσότερες πληροφορίες μεταξύ τους, όπως λέξεις με χρώματα ή ήχους ή σχήματα, και για αυτό μπορεί να θυμούνται καλύτερα από τον μέσο άνθρωπο.
-
Πιθανότητα να είναι αριστερόχειρες ή αμφιδέξιοι: Οι συναισθητικοί είναι πιθανό να μπερδεύουν και το αριστερό με το δεξί.
-
Μοναχικότητα: Πολλοί συναισθητικοί περιγράφουν τον εαυτό τους ως ιδιαίτερα μοναχικό, παρόλο που αυτή δεν επηρεάζει την κοινωνικότητα ενός ατόμου
-
Υπερευαισθησία στο φως, στους ήχους, τις οσμές κλπ: Οι συναισθητικοί μπορεί να είναι πιο ευαίσθητοι από τους υπόλοιπους ανθρώπους και περισσότερο επιρρεπείς στις ημικρανίες.
-
Δημιουργικότητα: Οι άνθρωποι με συναισθησία συχνά έχουν ταλέντο στις τέχνες, την ποίηση και τη μουσική κτλ.
Αυτά τα συμπτώματα παρουσιάζονται σε διάφορους βαθμούς και μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο του κάθε ατόμου.
Ποιοι ήταν/είναι κάποιοι σπουδαίοι άνθρωποι με συναισθησία ;
Ο Βασίλης Καντίνσκι, Ρώσος ζωγράφος – που θεωρείται πατέρας της αφηρημένης τέχνης – στα έργα του αντικατόπτριζε την εμπειρία του, το να βλέπει τη μουσική με χρώματα. Ταυτόχρονα ο Ρώσος συγγραφέας Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ και η τραγουδίστρια, Lorde έχουν/είχαν παρόμοιό είδος με τον Βασίλη Κ. Επίσης είναι πιθανό και ο Vincent Van Gogh να είχε ίδιο τύπο συναισθησίας.
Ο Ντουκ Έλινγκτον, Αμερικανός συνθέτης και τραγουδιστής της τζαζ, σύνθετε μουσική που αντιστοιχούσε σε χρώματα, βλέποντας τα χρώματα των νοτών. Ακόμη, μουσικοί/ράπερ όπως ο Kanye West, ο Pharrell Williams και ο Stevie Wonder εκφράζουν μια ιδιαίτερη συναισθησία, βλέποντας την μουσική σε σχήματα. Επιπλέον τα έργα των συνθετών Αλεξάντερ Σκριάμπιν και Ολιβιέ Μεσιάν, είναι βασισμένα στη σχέση μεταξύ χρώματος και μουσικής. Τέλος η Μέριλιν Μονρόε, η Αμερικανίδα ηθοποιός, μπορούσε να γευτεί χρώματα.
Που οφείλεται η συναισθησία ;
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που εξηγούν την προέλευση της:
Από γενετικής πλευράς, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένες σχέσεις μεταξύ γονιδίων, προκαλούν σε ένα πρόσωπο αυτό το φαινόμενο. Αποδεικνύοντας έτσι, ότι η συναισθησία μπορεί να είναι κληρονομική, εφόσον, αυτή είναι συχνότερη σε ορισμένες οικογένειες, υποδηλώνοντας μια γενετική αιτία σε ορισμένες περιπτώσεις.
Ωστόσο, η συναισθησία μπορεί επίσης να αποκτηθεί σε νεαρή ηλικία, όπως παρατηρείται σε περιπτώσεις χρήσης ορισμένων ουσιών ή βλάβης του κεντρικού νευρικού συστήματος. Για παράδειγμα, αυτή μπορεί να προκληθεί ως παρενέργεια παραισθησιογόνων ουσιών, όπως το LSD, τη μεσκαλίνη κ.α.
Επίσης μια από τις κύριες θεωρίες εξηγεί ότι μπορεί να προκληθεί από ανωμαλίες στις συνδέσεις των νευρώνων στον εγκέφαλο. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, σε ανθρώπους με συναισθησία, ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου εκτός από το να ενεργοποιούν μία αίσθηση, ταυτόχρονα ενεργοποιούν και μία από τις άλλες. Αυτή η αυξημένη διασύνδεση μπορεί να οδηγήσει στην αυτόματη ενεργοποίηση μιας αισθητηριακής εμπειρίας όταν διεγείρονται συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου.
Συνεπώς, η συναισθησία μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, ωστόσο οι ακριβείς αιτίες της παραμένουν ακόμη άγνωστες. Η έρευνα συνεχίζει να εξερευνά το φαινόμενο για να κατανοήσει καλύτερα τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου και την προέλευση της.
Ποιο είναι το τελικό συμπέρασμα ;
Καταληκτικά, η συναισθησία είναι όταν οι αισθήσεις σου μπερδεύονται με τέτοιο τρόπο ώστε να καταλήγεις να ‘ακούς’ τα χρώματα κτλ. Αυτή μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους και μεγάλα ονόματα στον κόσμο της τέχνης ήταν συναισθητικοί. Αν και είμαστε όλοι διαφορετικοί, είμαστε ταυτόχρονα και ίσοι, οπότε οφείλουμε να σεβόμαστε και να καταλαβαίνουμε τις διαφορετικές εμπειρίες των ανθρώπων αυτών.
Πηγές:
Synaesthesia: When I meet someone, I immediately see their colour, number, letter and day | IMAGE.ie
The surprising world of synaesthesia | BPS
Synesthesia | Psychology Today
Τι είναι η συναισθησία και πώς μας επηρεάζει – Worktime
Συναισθησία: Ποια είναι τα συμπτώματα; | Life is
Συναισθησία: Ένα συνονθύλευμα των πέντε αισθήσεων – psychoedu.gr
Συναισθησία: Μια πολύχρωμη πραγματικότητα | Ψυχολογία (maxmag.gr)
Συναισθησία – Βικιπαίδεια (wikipedia.org)
Synesthesia Facts for Kids (kiddle.co)
Ανάμεικτες αισθήσεις: κατανοώντας τη συναισθησία – Science in School
Lorde Opens Up About How Synesthesia Helps Her Make Music | Teen Vogue
Duke Ellington and Synethesia – In Arte Matt
Was Marilyn Monroe a Synesthete? | Psychology Today
Vincent Van Gogh Was Likely a Synesthete | Psychology Today
Εικόνες:
Movement I, 1935 – Wassily Kandinsky – WikiArt.org
Synaesthesia in Art – Palatinate
(τα λινκ ανοίχτηκαν τελευταία φορά στις 31/03/2024 στις 19:14)
Υποσημείωση: οι εικόνες έχουν ζωγραφιστεί από άτομα με συναισθησία
