Της Κοντόσογλου Αντιγόνης, Γ2
Ο όρος γυναικοκτονία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1801. Ήταν, όμως, το 2001 όταν η Russell αναδιατύπωσε την έννοια του όρου αναφερόμενη στις δολοφονίες γυναικών με μοναδικό αίτιο το ίδιο τους το φύλο, οι οποίες διαπράττονται και γίνονται ανεκτές. Ο όρος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
-τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο,
-τον βασανισμό και τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα μισογυνισμού,
-τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών ως «εγκλήματα για λόγους τιμής»
- τη στοχευμένη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων,
-και περιπτώσεις γυναικοκτονίας οι οποίες συνδέονται με συμμορίες, το οργανωμένο έγκλημα, εμπόρους ναρκωτικών και την εμπορία γυναικών και κοριτσιών.
Στη πλειονότητα των περιπτώσεων, οι σύντροφοι των θυμάτων που διέπραξαν τη δολοφονία μεταχειρίστηκαν τα θύματα ως αντικείμενα βίας, ζήλειας και άσκησαν εξουσία στα σώματα τους καθώς θεώρησαν πως είχαν δικαίωμα στη ζωή τους. Το φαινόμενο αυτό είναι έντονο τα τελευταία 30 χρόνια, από τη δεκαετία του 1990, καθώς ο αριθμός των δολοφονιών αυξάνεται συνεχώς.
Ο καθορισμός της ταυτότητας που θα έχει το κάθε φύλο από την κοινωνία, αποτελεί την λεγόμενη κανονικότητα του φύλου. Το άτομο διαμορφώνει την έμφυλη ταυτότητά του αφενός μέσα από την επιτέλεση των ρόλων του, αφετέρου μέσω του τρόπου που το αντιμετωπίζουν οι άλλοι. Ως αποτέλεσμα, η φυσικοποίηση των κοινωνικών κατασκευών παράγει κοινωνικές ανισότητες και ιεραρχίες που επιτάσσονται στα άτομα, προσδιορίζοντας τη συμπεριφορά και τη θέση τους. Η βία και η άσκηση του κοινωνικού ελέγχου στα σώματα των γυναικών είναι αποτέλεσμα έμφυλων στερεοτύπων, όπου το φύλο του άνδρα είναι συνυφασμένο με την αρρενωπότητα και τη δύναμη, ενώ οι γυναίκες θεωρούνται κατώτερες και υποτελείς στην ανδρική εξουσία και δυνητικά μπορούν να «τιμωρηθούν», να «ελεγχθούν» και να «σωφρονιστούν» μέσω της έμφυλης βίας.
Μέρος της ευθύνης έχουν και τα ΜΜΕ. H διαστρέβλωση της πραγματικότητας από τα ΜΜΕ με την εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος δείχνει το δρόμο για την ανοχή στη βία, με στερεοτυπικές αναπαραστάσεις του φύλου. Ο όρος γυναικοκτονία έχει χαρακτηριστεί ως νεολογισμός, ώστε να μειωθεί η σημασία του ή και να αποκρύψει τα πραγματικά αίτια για τη δολοφονία γυναικών. Η εισαγωγή του όρου στο δημοσιογραφικό λόγο γίνεται με αργούς ρυθμούς. Η καθιέρωση και η χρήση ευρύτερα του όρου γυναικοκτονία δεν θα πάψει τη βία κατά των γυναικών, αλλά θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για την κατανόηση του ζητήματος και τη μεταφορά του από την ιδιωτική στη δημόσια σφαίρα.
Σε όλο τον κόσμο, κάθε μέρα δολοφονούνται 137 γυναίκες, κατά μέσο όρο, από (πρώην ή νυν) συζύγους ή συντρόφους ή από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους. Παγκοσμίως, οι πέντε χώρες με τα μεγαλύτερα καταγεγραμμένα ποσοστά γυναικοκτονιών σήμερα είναι η Αργεντινή, το Ελ Σαλβαδόρ, η Ινδία, η Ονδούρα και το Μεξικό. Για την Ελλάδα δεν έχουμε επίσημες στατιστικές για τις γυναικοκτονίες, αφού οι δολοφονίες των γυναικών λόγω του φύλου τους, δεν καταγράφονται ως τέτοιες.
Η δολοφονία της Καρολάιν από τον σύζυγό της δεν είναι η πρώτη υπόθεση γυναικοκτονίας στην Ελλάδα, καθώς δεκάδες είναι οι γυναίκες που έχουν δολοφονηθεί από τα χέρια των συζύγων, συντρόφων ακόμα και τον ίδιο τους τον πατέρα. Δεκάδες γυναίκες έχουν πέσει θύματα των αντρών που το χέρι τους όπλισε η πατριαρχία, θεωρώντας τα θύματά τους κτήματά τους νομίζοντας πως μπορούν να έχουν τον απόλυτο έλεγχο πάνω τους. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το έγκλημα του Παναγιώτη Φραντζή, που σκότωσε τη σύζυγό του, την 18χρονη Ζωή, την τεμάχισε και πέταξε τα μέλη του κορμιού της σε κάδους απορριμμάτων. Ο ίδιος μάλιστα δήλωσε στην αστυνομία την εξαφάνισή της και τόλμησε να βγει στα κανάλια να την αναζητήσει δημοσίως. Πολύ γρήγορα ομολόγησε τη δολοφονία της, καθώς έπεσε σε αντιφάσεις και δεν μπόρεσε να ξεγελάσει τους αστυνομικούς. Στις 8 Ιανουαρίου 1999, ο 24χρονος Γ.Σ δολοφόνησε την Αμερικανίδα μνηστή του, Τζούλι Μαρί Σκάλι, σε παράδρομο της Εθνικής Οδού. Στη διάρκεια μιας από τις συνηθισμένης λογομαχίας τους την έπιασε από το λαιμό και την έπνιξε. Μετά προσπάθησε να κρύψει τη σωρό της σε μια βαλίτσα. Πέρασαν 19 μέρες ώσπου ο Γ.Σ ομολόγησε… Η δολοφονία στην Κέρκυρα, με θύμα την 28χρονη Αγγελική Πέτρου, από τον ίδιο της τον πατέρα, το βράδυ της πρωτοχρονιάς του 2019 είχε σοκάρει. Η κοπέλα ήθελε να παντρευτεί με έναν Αφγανό και ο πατέρας δεν συμφωνούσε, έτσι αποφάσισε να την σκοτώσει.
Ένα γεγονός γυναικοκτονίας, που συντάραξε την ελληνική κοινωνία, ήταν η δολοφονία της Καρολάιν. Όλα άρχισαν τα ξημερώματα της 11ης Μαΐου, σε μια σοφίτα, όπου η ψυχή ενός 20χρονου κοριτσιού χάθηκε. Η αστυνομία δέχεται ένα τηλεφώνημα από τον Μπάμπη Αναγνωστόπουλο, τον άντρα αλλά και δολοφόνο της Κάρολαιν, που τους λέει πως ληστές τους διέρρηξαν το σπίτι, σκότωσαν την Καρολάιν, αφήνοντας το μωρό πάνω της. Ο άντρας αυτός πήγε κανονικά στη κηδεία της και μετά από 37 μέρες ομολογεί πως αυτός ήταν το άτομο που την σκότωσε.
Το ζήτημα των δολοφονιών των γυναικών δεν αφορά ζητήματα φεμινισμού όπως πολλοί βιάζονται να διατυπώσουν, αλλά σχετίζεται με τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα που άνδρες και γυναίκες πρέπει να είναι ίσοι ως προς αυτά. Αφορά, λοιπόν, την ακραία μορφή έμφυλης και σεξιστικής βίας που πηγάζει από βαθύτερα αίτια, φυσικοποιημένα στους πυρήνες των κοινωνιών. Αφορά την ανισότητα των φύλων. Είναι αναγκαίο τα κράτη παγκοσμίως να αναγνωρίσουν το πρόβλημα, καθώς μιλάμε για μια ευρεία παθογένεια και να δοθεί η αρμόζουσα σημασία που το ζήτημα επιτάσσει.
