Ο θεσμός με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στην πόλη της Ξάνθης είναι αυτός του Ξανθιώτικου Καρναβαλιού – Θρακικών Λαογραφικών Εορτών που ξεκίνησε το 1966. Έχει διαγράψει μια πορεία σαράντα και πλέον ετών, που πέρασε ποικίλες φάσεις εξέλιξης και μετάλλαξης φθάνοντας έως τις μέρες μας. Το Ξανθιώτικο Καρναβάλι είναι από τα πλέον φημισμένα στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Κάθε χρόνο στην περίοδο του τριωδίου διοργανώνονται δεκάδες εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους. Το Ξανθιώτικο Καρναβάλι έχει να επιδείξει μια σειρά εκδηλώσεων γύρω από τη μουσική, το χορό και το θέατρο, εκθέσεις με εικαστικό ή άλλο περιεχόμενο, διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων και προβολές ταινιών. Στη διάρκεια των δύο αυτών εβδομάδων των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην πόλη της Ξάνθης συρρέουν σπουδαίοι καλλιτέχνες για συναυλίες. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει γνωστό στα Βαλκάνια.
Ιστορία
Μέχρι και την δεκαετία του 1950 οι αποκριάτικες εκδηλώσεις που διοργανώνονταν στην Ξάνθη είχαν κυρίως λαογραφικό χαρακτήρα, με έντονα προβεβλημένα τα παραδοσιακά θρακιώτικα στοιχεία. Συμμετείχαν κυρίως χορευτικά συγκροτήματα και όλοι οι πολιτιστικοί σύλλογοι των τριών νομών της Θράκης και κάποιοι γειτονικών περιοχών.
Διοργάνωση Καρναβαλιού
Οι κύριοι συντελεστές του Καρναβαλιού δεν είναι άλλοι από αυτόνομους συλλόγους που έχουν ιδρυθεί από παρέες με μεράκι για δουλεία χωρίς να έχουν κάποια επιδότηση από κάποιο δημόσιο όργανο. Το μόνο έσοδο προέρχεται από τις Γιορτές Παλιάς Πόλης που κάθε σύλλογος έχει κάποιο στέκι με φαγητά. Οι σύλλογοι είναι 34.
O σύλλογος που έχει τον πρώτο λόγο κάθε Αποκριά, αφού τα τελευταία χρόνια ανελλιπώς συμμετέχει στην παρέλαση της Ξάνθης, ενώ φροντίζει να μεταφέρει κάτι από την εορταστική αυτή ατμόσφαιρα και στην Κομοτηνή. Αυτό προτίθεται να κάνουν και φέτος τα μέλη του συλλόγου Trelacademy, με τις προετοιμασίες ενόψει καρναβαλιού να τρέχουν με πυρετώδεις ρυθμούς.