Η νεανική βία είναι ένα φαινόμενο που απασχολεί όλο και περισσότερο τις σχολικές κοινότητες και την κοινωνία. Εκδηλώνεται με διάφορες μορφές, όπως ο σχολικός εκφοβισμός (bullying), η λεκτική και σωματική βία, ο κοινωνικός αποκλεισμός, αλλά και η διαδικτυακή παρενόχληση (cyberbullying). Δυστυχώς, πολλές φορές οι μαθητές που βιώνουν ή παρατηρούν τέτοιες συμπεριφορές δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν ή φοβούνται να μιλήσουν.
Τι οδηγεί όμως έναν νέο στη βία; Οι λόγοι είναι πολλοί: θυμός, ανασφάλεια, ζήλια, ανάγκη για έλεγχο, πίεση από συνομηλίκους ή ακόμη και το παράδειγμα που λαμβάνει από το σπίτι ή τα μέσα ενημέρωσης. Συχνά, οι θύτες έχουν και οι ίδιοι βιώσει βία στο παρελθόν ή αισθάνονται ότι η μόνη τους επιλογή είναι να επιβληθούν στους άλλους. Ωστόσο, η βία δεν λύνει προβλήματα – αντίθετα, τα πολλαπλασιάζει.
Όμως, υπάρχει πάντα μια άλλη επιλογή. Ως μαθητές, ως φίλοι, ως μέλη της σχολικής κοινότητας, έχουμε περισσότερη δύναμη από όση νομίζουμε. Μπορούμε να μιλήσουμε, να στηρίξουμε, να αλλάξουμε το κλίμα γύρω μας. Καμία πράξη καλοσύνης δεν είναι μικρή, καμία λέξη υποστήριξης δεν είναι ασήμαντη. Αντί να αφήσουμε τη βία να κυριαρχήσει, μπορούμε να επιλέξουμε να κάνουμε το σχολείο μας έναν ασφαλέστερο χώρο για όλους. Τι μπορούμε όμως να κάνουμε;
✔ Σπάμε τη σιωπή. Αν δούμε ή βιώσουμε περιστατικά βίας, δεν μένουμε αδιάφοροι. Μπορούμε να μιλήσουμε σε έναν φίλο, έναν εκπαιδευτικό ή κάποιον ενήλικα που εμπιστευόμαστε.
✔ Στηρίζουμε τα θύματα. Η απομόνωση κάνει τα πράγματα χειρότερα. Ένα απλό «είμαι εδώ για σένα» μπορεί να αλλάξει πολλά.
✔ Αντιδρούμε με ψυχραιμία. Δεν απαντάμε στη βία με βία. Η συζήτηση και η υποστήριξη είναι πιο δυνατά όπλα.
✔ Δημιουργούμε ένα ασφαλές περιβάλλον. Οι λέξεις μας έχουν δύναμη. Ας τις χρησιμοποιούμε για να ενθαρρύνουμε, όχι για να πληγώνουμε.
✔ Ζητάμε βοήθεια. Το να μιλήσουμε σε έναν ενήλικα δεν είναι «καρφί», αλλά πράξη θάρρους.
Η αλλαγή ξεκινά από εμάς. Επιλέγουμε τη συνεργασία αντί για τη σύγκρουση, τη στήριξη αντί για την αδιαφορία. Μαζί μπορούμε να κάνουμε το σχολείο και την κοινωνία μας ένα πιο ασφαλές και δίκαιο μέρος για όλους.
Γράφει η Νατάσα Τσουβαλά, η Σχολική Ψυχολόγος του 4ου Γυμνασίου Κοζάνης
Η Νατάσα Τσουβαλά είναι μια αφοσιωμένη ψυχολόγος με πλούσια ακαδημαϊκή και επαγγελματική εμπειρία. Διαθέτει μεταπτυχιακά στις Νευροεπιστήμες και τη Γνωστική Ψυχολογία, καθώς και πτυχίο Ψυχολογίας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Από το 2021, εργάζεται ως ψυχολόγος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ενώ παράλληλα διδάσκει σε Δημόσια ΙΕΚ. Η εμπειρία της περιλαμβάνει επίσης εργασία στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και εθελοντική προσφορά στην Ελληνική Εταιρεία Νόσου Αλτσχάιμερ. Επίσης, έχει συμμετάσχει σε πολλά συνέδρια και έχει δημοσιεύσει ερευνητικές εργασίες σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, εστιάζοντας ιδιαίτερα στη νευροψυχολογία και τη γνωστική λειτουργία σε ηλικιωμένους.
Μία δημιουργία των μαθητών του Β4, Τσόκου Κωνσταντίνου και Χλιαρά Γιώργου
